ถ้าคุณป่วยแล้วไปตรวจโรคที่โรงพยาบาลระนอง  นั่งอยู่ดี ๆ คุณอาจจะได้ยินคุณพยาบาลเรียกชื่อของคุณแล้วต่อด้วยคำว่า "พม่า" เช่น  นายแดง  "พม่า"  นางแตงโม  "พม่า"  นายเดช  "พม่า"  ฯลฯ  ชื่อเล่น  ชื่อจริงของคุณอาจจะตรงกับที่คุณพยาบาลเรียกขานก็ได้  แต่ช้าก่อน !  อย่าเพิ่งสงสัยว่าอยู่ดี ๆ ทำไมตัวเองกลายเป็นพม่าไปได้  มันมีสาเหตุค่ะ
     คือ  คุณพยาบาลเธอทราบดีว่า  ชาวพม่าซึ่งเป็นต่างด้าว  เข้ามาขายแรงงาน  ไม่มีนามสกุลใช้เหมือนคนไทย  จึงต้องเรียกชื่อแล้วระบุเจาะจงลงไปว่า "พม่า"  ซึ่งหมายถึงคนที่เรียกเป็นพม่านั่นเองจากการเข้าไปศึกษาเกี่ยวกับการใช้นามสกุลของพม่า  ปรากฎว่าเขาไม่ใช้นามสกุล  ดังความรู้ที่ไปเสาะหามาได้จากกระทู้ในเว็บไซต์ต่าง ๆ พอสรุปได้ดังนี้ค่ะ

ชื่อของคนพม่านั้นจะไม่มีระบบนามสกุลหรือแซ่ แต่จะใช้คำนำหน้าชื่อกำหนดฐานะทางสังคม
เช่นผู้ชาย "อู" จะใช้เรียกคนที่อาวุโสกว่า "โก" เรียกคนที่มีฐานะใกล้กัน และ "หม่อง" ใช้เรียกคนที่อ่อนว่า เช่นคนหนุ่มหรือวัยรุ่น ส่วนเด็กผู้ชายจะใช้ว่า "เมา" เช่น หม่อง เอ, โก ขิ่นหยุ่น, อู นุ บางทีก็จะใช้ควบกันเช่น โก หม่อง ติน
สำหรับผู้หญิง "ดอร์" จะใช้เรียกสตรีสูงวัย "มะ" ใช้กับเด็กผู้หญิง
เช่น ดอร์ ซูจี, มะ เมี๊ยะ เช่นเดียวกับสังคมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ การเรียกชื่อคนพม่าโดยไม่กล่าวถึงสถานะทางสังคมนั้นเป็นการไม่สุภาพมาก เช่น ครู และ แพทย์ ซึ่งเป็นอาชีพที่มีฐานะสูง มักจะมีคำนำหน้าว่าชื่อ  "สยา" นายทหารจะใช้คำน้ำหน้าว่า "โบ" เช่น โบ เมี๊ยะ พระที่เป็นเจ้าอาวาสใช้ "สยาดอ" เจ้าคณะเรียก "อะเช็ง" พระคุณเจ้าเรียก "โบดอ"

การตั้งชื่อของคนพม่านั้นโดยมากมักจะเป็นคำเดี่ยวหรือสองพยางค์ ไม่เกินสามพยางค์เป็นอย่างมาก ซึ่งจะตั้งตามวันเกิดเวลาตกฟาก(โดยมากให้พระตั้งให้) ขออภัยด้วยค่ะ  จำชื่อเว็บไซต์ที่มาไม่ได้เสียแล้ว

       เพราะเหตุที่พม่าไม่มีนามสกุลนี่เอง  หม่องน้อย ๆ ที่โรงเรียนของเราจึงมีปัญหามาถามครูว่า  "แซ่"  แปลว่านามสกุลใช่หรือไม่  คนถามคือโมโม  แซ่ใหญ่  ครูก็ต้องอธิบายว่า "แซ่  เป็นที่มาของนามสกุลของคนเชื้อชาติจีนในประเทศไทย เช่น  แช่ลิ่ม  แซ่ตัน  แซ่ลี้ เป็นต้น"  ใครที่ใช้ "แซ่" ก็เป็นที่เข้าใจว่ามีเชื้อชาติจีน (คิดว่าครูน่าจะเข้าใจถูกต้อง) พออธิบายไปแล้ว  หม่องพม่าของครูก็มีปัญหาอีก  คือ  ทำไมนามสกุลเขาต้องใช้ "แซ่" เขาไม่ใช่คนจีน  เอาละซิ ครูปวดศีรษะเพราะเพิ่งย้ายมาไม่ทราบว่าทำไมพม่าจึงต้องใช้แซ่  ไปสอบถามครูเก่า ๆ ก็บอกมาว่าที่ใช้ "แซ่" เพราะต้องการให้มีนามสกุลเพื่อกรอกข้อมูลนักเรียนรายบุคคล  ที่สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานกำหนดให้โรงเรียนทุกโรงต้องมีข้อมูลนักเรียนทุกคนให้ครบถ้วน  เด็กพม่า  ไม่มีนามสกุล  เมื่อกรอกข้อมูลระบบข้อมูลก็ไม่รับไม่ทำการบันทึกให้  ผู้อำนวยการคนก่อนท่านเลยกำหนดให้ใช้ "แซ่"  เพื่อแก้ปัญหานี้  แต่มีหม่องน้อยที่ย้ายมาจากโรงเรียนอื่น บางคนก็มีนามสกุลที่โรงเรียนเดิมตั้งให้  เช่น  "ห้วยปอ"  "ข้ามวารี" (คงหมายถึงข้ามน้ำข้ามทะเลมาจากพม่านะ)

     คิดว่าเรื่องคงจบที่ไหนได้  หม่องน้อยกลับมีปัญหาอีก  คือไม่ชอบ"แซ่" เพราะไม่ใช่คนจีน  อยากมีชื่อ  มีนามสกุลเหมือนคนไทยบ้าง  ผู้เขียนกับผอ. ก็เห็นตรงกันว่า  น่าจะหานามสกุลใหม่ให้เขาใช้  เพราะเป็นการใช้ในโรงเรียน  ไม่สามารถนำไปใช้ที่อื่นได้  ฉะนั้นจึงช่วยกันคิดว่าจะใช้นามสกุลอะไรดี  ผอ.ว่าเขามาอยู่ในถิ่นคอกช้าง  น่าจะมีอะไรที่เกี่ยวข้องกันบ้าง  และที่สำคัญจะเปลี่ยนมาใช้นามสกุลทั้งทีต้องสร้างความผูกพันกับถิ่นที่อยู่ด้วย  เราจึงคิดนามสกุลใหม่ให้ว่า "รักษ์ถิ่นคชา"  เด็ก ๆตื่นเต้นที่จะได้มีนามสกุลเป็นไทยเหมือนเพื่อน  นอกจากได้นามสกุลใหม่  ก็อยากได้ชื่อใหม่ด้วย  ไม่เอาแล้วชื่อ  "มิยะ"   "เพี้ยว"  "โมโม" ฯลฯ  หม่องน้อยในโรงเรียนของเราจึงมีชื่อมีนามสกุลใหม่กันทุกคน  ลองมาดูกันซิคะ

เมธาวี  รักษ์ถิ่นคชา  (โมโม  แซ่ใหญ่ )

เมยานี  รักษ์ถิ่นคชา  (โซโซ  แซ่ใหญ่)

บุญส่ง  รักษ์ถิ่นคชา  (ลาวอู  ไม่มีนามสกุล)

เวทินี  รักษ์ถิ่นคชา  (เว เว  ห้วยปอ)

ราโมนา  รักษ์ถิ่นคชา  (โม  ห้วยปอ)

โรซาริน  รักษ์ถิ่นคชา  (ซ่าริน  ห้วยปอ)

พินฑุ์สุดา  รักษ์ถิ่นคชา  (สาว  แซ่ใหญ่)

ณรงค์  รักษ์ถิ่นคชา  (บ่าว  แซ่ใหญ่)

แวว (นาง ) ซิน  รักษ์ถิ่นคชา  (แววซิน  แซ่ใหญ่)

หม่องหนุ่มคือ  สิน  รักษ์ถิ่นคชา  (สิน  แซ่ใจ)

อารียา  รักษ์ถิ่นคชา  (มิยะ แซ่ใหญ่)   และ
เอสิชล  รักษ์ถิ่นคชา  (เอ  แซ่ใหญ่)

          มีชื่อ  นามสกุลใหม่ก็เป็นปลื้ม  หัดเขียนชื่อนามสกุลทุกวัน  จนอ่านเขียนได้คล่อง ดูผสมกลมกลืนไปกับไทยดีแล้ว  ก็มีเรื่องมาให้ได้ยิ้มหัวเกี่ยวกับเรื่องนี้อีก  คือทางสำนักงานเขตพื่นที่การศึกษา  ต้องการสำรวจข้อมูลนักเรียนต่างด้าว  ว่าแต่ละโรงเรียนข้อมุลถูกต้องหรือไม่  ทางสำนักงานก็พิมพ์รายชื่อนักเรียนต่างด้าวแต่ละโรงเรียน ส่งไปยังโรงเรียนต่าง ๆ เรื่องมาถึงโรงเรียนเด็ก ๆ ไปรุมล้อมผอ.เพื่ออ่านหนังสือไปเห็นเข้าก็หัวเราะกันคิกคัก  ว่าพรรคพวกหม่องของเขาทำไมบางโรงเรียนจึงมีนามสกุลว่า "ไม่ทราบ"  เช่น  เด็กชายท้วย  ไม่ทราบ"  "เด็กหญิงโฮ  ไม่ทราบ"  ผู้เขียนนั่งฟังผอ.อธิบายเหตุผลให้เด็ก ๆ ฟัง ว่า "ไม่ทราบ"  น่าจะหมายความว่า "ไม่ทราบว่านามสกุลอะไร"  แต่เด็ก ๆ กลับบอกว่า  เขานามสกุลไม่ทราบ  แล้วใครจะทราบ  ถกปัญหากันจนน่าเหนื่อยแทน  เมยานีก็เป็นผู้สรุปให้ว่า  "ช่างเถอะ  เขาจะนามสกุลอะไรก็เรื่องของเขา  เรามีนามสกุลของเราก็ดีแล้ว  ไม่ต้องใช้ว่าแซ่ ไงล่ะ"  พรรคพวกพากันสนับสนุน  ผอ.หันมามองหน้าผู้เขียนแล้วพูดว่า "เห็นผลไหม  สอนให้เด็กฉลาด  กล้าพูดแล้วดีอย่างไร"  ผู้เขียนไม่อยากจะตอบ  เพราะตอบคำถามของเด็กช่างพูดมาทั้งวันแล้ว  ในที่สุดก็แก้ปัญหาเรื่อง แซ่" ได้เสียที  หม่องน้อยของครูมีนามสกุลเป็นของตัวเองแล้วซินะ