มีผู้คนมากมายพูดคุยกัน มีทั้งวิจารณ์ มีทั้งโจมตี มีทั้งโต้เถียง มีทั้งสนับสนุน

ในเรื่องราวต่างๆ โดยมีความรู้ของแต่ละคนเป็นบาทฐาน..

ความรู้คืออะไร องค์ประกอบของความรู้ประกอบด้วยเครื่องมือสำหรับรับรู้(ผู้รู้)

และสิ่งที่ถูกรู้..

-ผู้รู้ประกอบด้วย ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ..

-สิ่งที่ถูกรู้ประกอบด้วย รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส อารมณ์..

ความรู้ย่อมเกิดขึ้นเมื่อ ตาเห็นรูป หูได้ยินเสียง จมูกได้กลิ่น ลิ้นรู้รส กายได้สัมผัส

ใจได้รับรู้..

เมื่อแยกสิ่งที่ถูกรู้ออกเป็น ๓ กาล คือ อดีต ปัจจุบัน อนาคต..

-เหตุการณ์ในอดีต อาทิ รูปในอดีต เสียงในอดีต กลิ่นในอดีต  จิตในอดีต

และอารมณ์ในอดีต เป็นต้น..

เหตุการณ์ในอดีต หรือสิ่งที่มีอยู่ในอดีตอันไกลโพ้น เป็นสิ่งที่เราอาจเคยได้อ่าน

เพียงแค่บทบันทึกหรือฟังคำร่ำลือ แต่เป็นสิ่งที่ตาและใจเราไม่เคยเห็นไม่เคยรู้

หรือพ้นจากอายตนะเราไป อันนี้สามารถนำมาเล่าวิเคราะห์ตามตำราได้

แต่ยกมาถกเถียงเอาจริงเท็จเพื่อเอาแพ้เอาชนะกันไม่ได้

หรือถึงแม้จะมีใครมีอตีตังสญาณกลับไปรู้ ก็รู้ได้แต่เฉพาะตน ยกมาให้ใครดูชมด้วยไม่ได้..

-เหตุการณ์ในปัจจุบัน อาทิ รูปในปัจจุบัน เสียงในปัจจุบัน กลิ่นในปัจจุบัน จิตในปัจจุบัน

และอารมณ์ในปัจจุบัน เป็นต้น..

เหตุการณ์ปัจจุบัน เป็นสิ่งที่รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส จิต และอารมณ์เหล่านั้นกำลังเกิดขึ้น

หรือกำลังดำเนินอยู่ สามารถยกเอามาเป็นหลักฐานยืนยันความจริงความเท็จได้(บางอย่าง)

แต่คงไม่ถึงขนาดต้องถกเถียงกันเอาเป็นเอาตายด้วยอารมณ์..

-เหตุการณ์ในอนาคต อาทิ รูปที่จะเกิดขึ้นในอนาคต เสียงที่จะเกิดขึ้นในอนาคต

กลิ่นที่จะเกิดขึ้นในอนาคต จิตที่จะเกิดขึ้นในอนาคต หรืออารมณ์ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต..

เหตุการณ์ในอนาคต เป็นสิ่งที่ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส จิต อารมณ์เหล่านั้นยังไม่เกิดขึ้น

เป็นสิ่งที่ตาและใจของใครก็ยังไม่เคยเห็นไม่เคยรู้ สามารถเล่าตามคำพยากรณ์

หรือคำทำนายได้ แต่บอกว่าเป็นจริงหรือเท็จไม่ได้ หรือถึงแม้ใครจะมีอนาคตังสญาณ

รู้ล่วงหน้าได้ก็เป็นเพียงเรื่องของปัจเจกบุคคล จะยกเอามายืนยันว่าเป็นจริงหรือเท็จ

ในปัจจุบันไม่ได้ นอกจากจะรอเวลาเป็นเครื่องพิสูจน์เท่านั้น..

ความรู้ นำไปสู่ความคิด การพูด การกระทำ..

-ความรู้ถูกนำไปสู่ ความคิดถูก พูดถูก ทำถูก เข้าใจถูก ตัดสินถูก หรือ คิดจริง พูดจริง ทำจริง

ตัดสินจริง..

-ความรู้ผิดนำไปสู่การคิดผิด พูดผิด ทำผิด เข้าใจผิด ตัดสินผิด หรือ คิดไม่จริง พูดไม่จริง

ทำไม่จริง ตัดสินไม่จริง..

การพูดคุยถกเถียงกันจึงมีทั้งการใช้เหตุผลที่จริงและเหตุผลที่เท็จ หรือมีทั้งการพูดจริง

และพูดเท็จ มีทั้งผู้รู้คุยกัน และผู้ไม่รู้คุยกัน การถกเถียงกันถึงเรื่องราวอดีตอันไกลโพ้น

อาทิเช่นเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ จึงเป็นเพียงการถกตามตำราที่บันทึกไว้ต่อๆกันมาเท่านั้น

ผู้ที่คิดได้ว่าทั้งผู้ยกและผู้ค้านก็ไม่เคยเห็นเหตุการณ์จริงๆมาก่อน จะมาถกเถียง

เอาจริงเอาเท็จกันในปัจจุบันนั้นไม่ได้ ที่ทำได้ก็แค่อนุมานเอา และฟังหูไว้หูเท่านั้น

ไม่ต่างจากการด่วนตัดสินผู้อื่นว่าชั่ว-เลวด้วยความเกลียดชัง

หากกลับมาย้อนคิดพิจารณาได้ว่าเราก็ไม่เคยรู้ด้วยตา ไม่เคยเห็นด้วยใจจริงๆว่า-

คนๆนั้นชั่วจริงเลวจริงในกรณีใดกรณีหนึ่ง(ซึ่งมีดีแทรกสอดอยู่ด้วย)

หรือจะชั่วจริงเลวจริงอย่างบริสุทธิ์(ไม่มีดีแทรกสอดอยู่เลย)ในทุกกรณีหรือไม่

ธรรมะไม่ดีจริงหรือไม่ ทาน ศีล ภาวนาไม่ดีจริงหรือไม่ ก็จะหยุดวิพากษ์วิจารณ์ไปเรื่อยเปื่อย

หยุดวิพากษ์วิจารณ์ด้วยถ้อยคำที่รุนแรง หยุดทำกรรม หยุดความชอบ-ความชัง

หรือหยุดเอาชนะกันได้ โดยไม่ถกเถียงกันหน้าดำหน้าแดงเอาเป็นเอาตาย..

นอกจากจะมีประสบการณ์แล้ว ซึ่งจะต้องมาแยกแยะอีกว่าประสบการณ์นั้นมันแค่ไหน?..

ความรู้จึงมิได้สิ้นสุดที่ตรรกะ หรือการอนุมาน แต่จบที่กระบวนการของการปฏิบัติ

สังเกตกำหนดรู้อย่างวิทยาศาสตร์..ผู้ไม่รู้คุยกัน กับ ผู้รู้คุยกัน จึงต่างกัน

และถึงจะเป็นจริงหรือเท็จ ก็ไม่ควรพูดคุยถกเถียงกันเกินความสันติ..

เราไม่รู้หรอกว่าในอดีตอันไกลโพ้น เจ้าชายสิทธัตถะหลังจากประสูติทรงพระดำเนินได้ ๗ ก้าว

จริงหรือไม่ จึงต้องฟังหูไว้หู และรักษาไว้ตามตำรา แต่สิ่งที่ทดลองได้ ปฏิบัติได้

สังเกตกำหนดรู้ได้ คือ ธรรมะที่ทรงตรัสสั่งสอนไว้และทรงท้าให้มาพิสูจน์

คือทาน ศีล ภาวนา และอริยสัจ ๔ เป็นต้น..

 .................................................................................................

ประวัติศาสตร์เรื่องราวในศาสนาต่างๆก็เช่นกัน เรื่องอดีต-อนาคต(หลังจากตาย)

พิสูจน์ในปัจจุบันไม่ได้ ที่พิสูจน์ได้มีเพียงหลักธรรมหรือการปฏิบัติเท่านั้นที่จะพิสูจน์ได้

ซึ่งผลของการปฏิบัตินั้น ให้ผลทั้งในปัจจุบันและอนาคต แต่ผลในอนาคตเป็นสิ่งที่

ยังไม่เกิด รับรู้ไม่ได้ จึงมีแต่ผลในปัจจุบันเท่านั้นที่พอจะพิสูจน์ได้ว่า..

การปฏิบัติตนตามคำสอนในศาสนาต่างๆของศาสนิกนั้น ทำให้ศาสนิกเกิดความสันติ

ขึ้นมาในตนเองหรือออกไปกระทำกระทบอยู่ร่วมกับบุคคลอื่นๆภายนอกในสังคม

รวมถึงสิ่งรายรอบ ได้อย่างสันติอย่างที่ควรจะเป็นหรือพอประมาณได้บ้างหรือไม่..