เรื่องราวที่น่าสนใจในครั้งพุทธกาลยังมีอีกหลายเรื่อง ในเรื่องหนึ่งๆ นั้นสามารถนำมาเป็น Case study เพื่อใช้พัฒนาการบริหารจัดการองค์กรและพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ได้ในหลายมิติเลยทีเดียว

โดยส่วนตัวผมชอบอ่านเรื่องราวของพระสารีบุตร ผู้เป็นอัครสาวกเบื้องขวาขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้ามาก ก่อนที่พระสารีบุตรท่านจะออกบวชในพุทธศาสนาท่านมีนามเดิมว่าอุปติสสะ กำเนิดในตระกูลพราหมณ์ซึ่งเพียบพร้อมด้วยทรัพย์ อุปติสสะในวัยหนุ่มได้ชื่อว่ามีปัญญาเป็นเลิศกว่าใครในแว่นแคว้น อุปติสสะเจนจบศาสตร์ทางโลกทั้ง 18 วิทยากร ถ้าเปรียบกับปัจจุบันก็คงประมาณเรียนจบได้ปริญญาเอกมา 18 ใบ ครั้นพอได้พบกับพระอัสสชิ (หนึ่งในปัญจวัคคีที่ได้ฟังธรรมจากพระพุทธเจ้าแล้วบรรลุอรหัตผลเป็นพระอรหันต์) ตนก็เกิดความเลื่อมใสนิยมในจริยวัตรอันสำรวม และศรัธทาในข้อธรรมที่พระอัสสชิยกขึ้นแสดงโดยย่อ จึงติดตามพระอัสสชิมาเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าเพื่อขอบวชเป็นภิกษุในพระพุทธศาสนา

ด้วยปัญญาบารมีที่สั่งสมมาในอดีตชาติ ทำให้เมื่อออกบวชแล้วพระสารีบุตรได้บรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ในเวลาอันรวดเร็ว พระพุทธเจ้าทรงตรัสตั้งให้พระสารีบุตรเป็นอัครสาวกเบื้องขวา และยังทรงเป็นเอตทัคคะทางปัญญาหรือผู้เป็นเลิศทางปัญญาอีกด้วย พระสารีบุตรได้เป็นกำลังสำคัญที่นำกองทัพธรรมเผยแผ่พระพุทธศาสนาในชมพูทวีปในครั้งพุทธกาล

ถึงแม้ว่าพระสารีบุตรท่านได้บรรลุเป็นพระอรหันต์และเป็นถึงอัครสาวกเบื้องขวาของพระพุทธเจ้า แต่ท่านก็ยังคงไว้ซึ่งจริยวัตรเรื่องความกตัญญูและความเคารพต่อผู้เป็นอาจารย์ไม่เสื่อมคลาย

ทุกคืนก่อนจำวัด พระสารีบุตรจะกำหนดจิตตรวจสอบดูว่าพระอัสสชินั้นจาริกไปเผยแพร่ธรรม ณ ตำบลที่ใด ถ้าพระอัสสชิจาริกไปยังทิศเหนือ พระสารีบุตรก็จะจำวัดโดยหันศีรษะไปทางทิศเหนือ ถ้าพระอัสสชิจาริกไปทางทิศตะวันตก พระสารีบุตรก็จะหันศีรษะไปทางทิศตะวันตก เป็นอย่างนี้ทุกครั้งไป ครั้นพระสงฆ์รูปอื่นรู้ว่าพระสารีบุตรตรวจสอบทิศก่อนจำวัดทุกครั้ง ก็รู้สึกว่า เอ๊ะ...พระสารีบุตรท่านได้บรรลุอรหัตผลตัดจากกองกิเลสทั้งปวงแล้ว แต่ยังทำไมยังมีความถือมั่นเรื่องทิศอย่างนี้อยู่ จึงนำความไปกราบทูลพระพุทธเจ้า

เนื่องจากพระพุทธองค์ทรงทราบในสิ่งที่พระสารีบุตรปฏิบัติอยู่ แต่ทรงต้องการให้ชื่อและจริยวัตรของพระสารีบุตรเป็นที่เลื่องลือ จึงรับสั่งให้พระสารีบุตรเข้าเฝ้าเพื่อสอบถามต่อหน้าหมู่สงฆ์

“สารีบุตร เป็นจริงอย่างที่เหล่าสงฆ์แจ้งแก่เราหรือไม่”

“เป็นจริงตามนั้นพระพุทธเจ้าข้า” พระสารีบุตรทูลตามความเป็นจริง

“เหตุใดท่านจึงทำเช่นนั้น”

“พระอัสสชิเป็นบุคคลแรกที่ทำให้ข้าพระพุทธเจ้าได้ผู้ดวงตาเห็นธรรม¹ ดังนั้นข้าพระพุทธเจ้าจึงแสดงความกตัญญูและเคารพต่อท่านเสมอมามิไม่ขาด พระพุทธเจ้าข้า”

“สารีบุตร ท่านปฏิบัติชอบแล้ว”

1 – เมื่อครั้งอุปติสสะได้พบกับพระอัสสชิๆ ได้แสดงธรรมโดยย่อยแก่อุปติสสะ เมื่อแสดงข้อธรรมเสร็จ อุปติสสะก็ดวงตาเห็นธรรมบรรลุเป็นพระโสดาบัน ณ ที่นั้น