สถิติจำนวนคนมาแลกคูปองส่วนลดทีวีดิจิทัล ณ วันที่ 31 ต.ค.ทะลุไปถึง 525,825 คูปองคิดเป็น 11.4 % จากคูปองรอบแรกที่ส่งไปถึง4.6 ล้านบ้าน

ปลายเดือนพ.ย. จะทยอยแจกคูปองงวดที่สองไปอีกกว่า 10จังหวัด รวมกว่า 3.6 ล้านครัวเรือน ในอีก 21 จังหวัด รวมเป็น42 จังหวัด ยังขาดอีก 35จังหวัด รวมคูปอง 2 ครั้ง 8.2ล้านครัวเรือน

21 จังหวัดประกอบด้วย ชลบุรี,กาญจนบุรี, ปราจีนบุรีเพชรบุรี,จันทบุรี, ลพบุรี, พิษณุโลก,กำแพงเพชร, พิจิตร, ขอนแก่น,มหาสารคาม,กาฬสินธุ์,หนองบัวลำภู, ปัตตานี,อุบลราชธานี, อำนาจเจริญ, สุราษฎร์ธานี, ลำพูน, นครราชสีมา, เชียงใหม่ และ สระบุรี

เมื่อนับจากวันที่ 20 ต.ค. ที่เป็นวันแรกของการแลกคูปอง ในวันแรกๆ ตัวเลขไม่มากนัก แต่หากถัวเฉลี่ยตัวเลขจำนวนคนมาแลกคูปองแล้วน่าจะประมาณวันละ 50,000 คูปองหรือเดือนละ 3 ล้านคูปอง ด้วยสถิตินี้น่าจะทำให้ตัวเลขการแลกคูปองถึงสิ้นปีน่าจะไปถึง 4 ล้านครัวเรือน แต่ยอดแลกคูปองน่าจะเพิ่มขึ้นไปอีก เมื่อ กสทช. แจกเพิ่มในอีก 21 จังหวัดในวันที่ 28พ.ย. ยอดถึงสิ้นปีอาจจะไปถึง 5-6 ล้านคูปอง

ตัวเลขนี้อาจจะยังไม่ถูกใจและดูไม่ทันใจหลายคน โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ประกอบการทีวีดิจิทัล 24 ช่องที่กระแสรายได้จากโฆษณามาอ่อนมากๆ ในช่วง 6 เดือนแรกของการออกอากาศทีวีดิจิทัลที่ยังไม่มีการแจกคูปอง

Eyeball ของคนดูทีวีดิจิทัลที่เพิ่มขึ้นอีกอย่างน้อย 5 ล้านครัวเรือนๆละ 3.5 คน รวมประมาณ 17.5 ล้านคน น่าจะทำให้เอเยนซี่โฆษณาเริ่ม "หมดข้ออ้าง" ไม่สามารถวางแผนซื้อโฆษณาในช่องทีวีดิจิทัลได้

แม้ยังไม่สามารถกล่าวอ้างได้ว่า Eyeball ที่เพิ่มขึ้นน่าจะมาจากกลุ่มครัวเรือนที่ติดเสาอากาศแบบก้างปลาประมาณ 35%หรือประมาณ 7 ล้านครัวเรือนที่ดูช่องฟรีทีวีอนาล็อกได้ 6 ช่อง

แต่หากประเมินกระแสตื่นตัวของผู้บริโภคแล้วคิดว่าน่าจะเป็นตัวเลขที่น่าพอใจระดับหนึ่ง เมื่อเทียบกับยังไม่มีแผนประชาสัมพันธ์อย่างเป็นเรื่องเป็นราวของคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์และกิจการโทรคมนาคม (กสทช.) เลย

ขั้นตอนยังอยู่แค่เตรียมงบประมาณ 60 กว่าล้านบาท เพื่อเปิดประมูลให้บริษัทเอเจนซี่โฆษณาและประชาสัมพันธ์ ซึ่งยังไม่รู้ว่าขั้นตอนประมูลจะเสร็จสิ้นแล้ว เริ่มแผนประชาสัมพันธ์อย่างมืออาชีพได้เมื่อไหร่ แต่มาช้าแบบนี้ยังดีกว่ามาแบบล็อกสเปค

ความล่าช้าของแผนประชาสัมพันธ์การเปลี่ยนผ่านสู่ดิจิทัลที่ชักเข้าชักออกมาหลายเดือน มีเสียงเล่าลือกันทั่วซอยสายลมว่า "มือที่มองไม่เห็น" จาก "ไอ้โม่ง" พยายามจะยื้อไม่ให้กสทช.ใช้กระบวนการเปิดประมูลให้มืออาชีพบริษัทเอเจนซี่โฆษณามาแข่งขันกันนำเสนอไอเดีย

ทำให้สปอตโฆษณาของกสทช.ออกมาชุดเดียวทำหน้าที่ได้แค่บอกว่าคูปองไปถึงบ้านแล้ว ไม่ได้ช่วยปลุกกระแสทำให้ชาวบ้านเกิดความตื่นตัวหรือมีความเข้าใจในระบบทีวีดิจิทัลว่าดีกว่าระบบเดิมอย่างไร

แต่อาการตื่นตัวของผู้บริโภคส่วนใหญ่มาจากคอนเทนท์ของช่องรายการต่างๆที่แข่งขันกันนำเสนอปรับผังรายการแทบทุกเดือน แตกต่างโดยสิ้นเชิงจากฟรีทีวีอนาล็อก 6 ช่อง ในอดีตที่ไม่มีการแข่งขันเพราะผู้เล่นหลักมีแค่ 2 ช่อง คือ ช่อง 3 กับช่อง 7

ระดับความไม่พึงพอใจภายหลังจากผู้บริโภคได้รับกล่องรับสัญญาณทีวีดิจิทัลไปแล้ว จะมีจุดตายอยู่ที่คุณภาพของโครงข่าย 3 รายคือสถานีโทรทัศน์ช่อง 5, ไทยพีบีเอส และ อสมท. หาก กสท. ยังไม่เข้ามากำกับดูแลอย่างจริงจัง

เสียงบ่นจากผู้บริโภคที่โทรศัพท์เข้าไปคอลล์เซนเตอร์กสทช. 1200 ในช่วงหลังจากแจกคูปองแล้วให้ไปแลกเข้าไปวันละนับพันสาย เทียบกับช่วงก่อนหน้านั้นทั้งปีมีรวมกันไม่กี่พันสาย ย่อมสะท้อนถึงระดับความไม่พึงพอใจของผู้บริโภคที่สูงมากเพราะมีความรู้น้อยมากหรือแยกความแตกต่างระหว่างทีวีดิจิทัลภาคพื้นดินกับทีวีดิจิทัลที่ดูผ่านจานดาวเทียมไม่ได้ว่าคุณภาพดีกว่าอย่างไร

ผู้ประกอบการทีวีดิจิทัลทุกช่องก็บ่นถึงคุณภาพของโครงข่ายทั้งสามราย ที่ยังอยู่ในอาการ"ผีเข้าผีออก"ติดๆดับๆ ส่งผลให้ผู้ชมที่เป็นแฟนประจำของแต่ละช่องทีวีดิจิทัลยังไม่ได้รับความพึงพอใจสักเท่าไหร่ แม้ว่าจะเริ่มทราบแล้วว่าคุณภาพความคมชัดของการรับชมทีวีดิจิทัลจากกล่องทีวีดิจิทัลภาคพื้นดินดีกว่าการรับชมจากจานดาวเทียมหรือเคเบิลทีวีหลายเท่า

กรรมการกสท. 5 คนยังอยู่ในสภาวะ "สร้างดาวคนละดวง" เสียงข้างมากไม่ได้อยู่ในมือของประธาน กสท. พ.อ.ดร.นที ศุกลรัตน์ อีกแล้ว ทำให้ยังต้องถามหา "เจ้าภาพ" จริงๆ ในการกำกับหรือ "ลงดาบ" โครงข่ายที่ยังให้บริการไม่ได้มาตรฐานขั้นต่ำและยังมีอีกหลายปัญหา"เรื้อรัง"ที่รอการสะสางอย่างเร่งด่วน

อันที่จริงแล้ว หาก กสท. เดินตามแผนแม่บทของการเปลี่ยนผ่านสู่ดิจิทัล โครงข่ายการส่งสัญญาณทีวีดิจิทัลกำหนดไว้เป็น"หนึ่งโครงข่าย" เพื่อให้ต้นทุนลงทุนไม่ซ้ำซ้อนและการบริหารจัดการเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพกว่านี้ แต่ด้วยผลประโยชน์ก้อนใหญ่ที่ต่างฝ่ายต่างไม่ลดราวาศอกต่อกัน

ทำให้โครงข่ายใหญ่ที่สุดของ ททบ.5 ที่ได้ใบอนุญาตมา 2 ใบ รวมให้บริการได้ทั้งหมด 14 ช่องรายการ กลายเป็นว่าปัญหาใหญ่ของช่อง 5 มาจากมาตรฐานเครื่องส่งของ 2 โครงข่ายยังไม่เท่ากันและยังมีปัญหาที่พบบ่อยๆ กับกล่องรับสัญญาณบางยี่ห้อที่ไม่สามารถสแกนรับบางโครงข่ายของช่อง 5 ได้ ฝ่ายเทคนิคของททบ.5 แทบไม่สามารถตอบคำถามหรืออธิบายสาเหตุได้เลย

แต่ผู้ประกอบการทีวีดิจิทัล 14 ช่องกลับถูกเรียกเก็บเงินค่าบริการแบบเต็มจำนวนจากททบ.5 ทุกเดือนๆ ซึ่งหากเทียบกับระดับมาตรฐานการบริการแล้วน่าจะมีหลักฐานยืนยันผลสำรวจ ระดับความแรงของสัญญาณในจังหวัดต่างๆ ที่โครงข่ายช่อง 5 ไปถึงว่าเป็นไปตามที่แจ้งในสัญญาหรือไม่

ในขณะที่โครงข่ายอสมท.ยังไร้ทางออกว่าจะแก้ปัญหาการประมูลเครื่องส่งที่ยังไม่มีผู้บริหารอสมท.คนใดกล้าเซ็นรับรองผลการประมูลที่สูงกว่าราคากลางมากเกินไป คงต้องรอให้ ว่าที่กรรมการผู้อำนวยการใหญ่คนใหม่ "ศิวะพร ชมสุวรรณ" เข้าปฏิบัติหน้าที่ในวันที่ 1 ธ.ค.นี้ได้หรือไม่ ทำให้การขยายโครงข่ายของอสมท.ยังล่าช้ากว่ากำหนดไปหลายจังหวัด โดยยังไม่รู้ชะตากรรมว่าจะเร่งดำเนินการได้มากแค่ไหน

กรณีนี้น่าจะเป็นตัวสะท้อนประสิทธิภาพการกำกับดูแลโครงข่ายของกสท.ว่ายังหย่อนยานอย่างมาก หากยึดถือตามเงื่อนไขการขยายโครงข่ายไปตามกำหนดเวลาที่ระบุในใบอนุญาตแล้วกสท.น่าจะสามารถออก "หนังสือเตือน" อย่างเป็นลายลักษณ์อักษรให้อสมท.ดำเนินการตามแผนงานที่ได้นำเสนอไว้ มิเช่นนั้นจะถึงขั้นยึดใบอนุญาตได้ แต่ดูเหมือนว่า กสท. ยังขาดกลไกในการกำกับดูแลหรือตรวจสอบคุณภาพการออกอากาศของแต่ละโครงข่าย ทำให้ยังไม่สามารถเอาผิดอสมท.ได้ชัดเจน

แม้โครงข่าย ไทยพีบีเอส ที่เป็นเจ้าของเสาส่งหลัก 35 สถานีน่าจะเป็นโครงข่ายที่มีคุณภาพดีที่สุดในการขยายสัญญาณครอบคลุมไปตามเป้าหมาย แต่ในเมื่อโครงข่ายช่อง 5 กับอสมท.ยังทุลักทุเลไม่ได้เป็นตามแผนงานที่นำเสนอและยังไม่ได้มาตรฐานการออกอากาศในระดับที่น่าพึงพอใจ

แต่อีก 3 โครงข่ายยังส่งสัญญาณออกอากาศแบบกระท่อนกระแท่น สามวันดีสี่วันไข้ ย่อมจะทำให้ระดับความพึงพอใจในการรับชมของผู้บริโภคที่นำคูปองมาแลกกล่องรับสัญญาณเกิดความเบื่อหน่ายได้

มิหนำซ้ำผู้รับใบอนุญาตอีก 1 รายคือกรมประชาสัมพันธ์ที่ยังไม่เคยมีการรายงานความคืบหน้าของการจัดหาอุปกรณ์เครื่องส่งให้กับสาธารณชนทราบ ในขณะที่ช่องรายการระหว่างช่อง 4-12 ยังไม่มีการออกอากาศ

ทำให้เกิดคำถามจากผู้บริโภคจำนวนมากกว่าทำไมยังไม่ออกอากาศอีกตั้งหลายช่อง กลายเป็นเหมารวมไปว่าช่องทีวีดิจิทัลยังไม่มีความพร้อม ทั้งๆ ที่ความล่าช้าเกิดจากกสท.ยังไม่ได้ออกใบอนุญาตช่องทีวีสาธารณะอีก 9 ช่อง และยังรวมไปถึงช่องทีวีชุมชนอีก 12 ช่อง ที่หลายๆ ชุมชนเตรียมความพร้อมแล้ว แต่กสท.ยังไม่พร้อมอีกแล้วในการทำให้กล่องทีวีดิจิทัลรับชมช่องทีวีได้ครบ 48 ช่อง ที่เป็นระดับความพึงพอใจสูงสุด

ผู้บริโภคเดินไปข้างหน้าแลกคูปองกันอย่างตื่นตัวขึ้นเรื่อยๆ แต่กสท.ยังเดินตามหลัง มัวแต่สร้างดาวคนละดวง