ช่วงนี้สถานการณ์บ้านเมืองย่ำแย่ถึงขีดสุด ความวุ่นวายที่เกิดขึ้นทำให้สงกรานต์ในปีนี้ของผมจึงเป็นวันหยุดที่เงียบเหงา

ด้วยความที่ไม่สะดวกที่จะไปเล่นสงกรานต์ในที่ที่เคยไปกับเพื่อนฝูงในปีก่อนๆ วันว่างๆแบบนี้จะนั่งเล่นนอนเล่นอยู่บ้านก็รู้สึกแย่กับตัวเอง (เวลาไปเที่ยวเล่นกับเพื่อนๆมากไปก็รู้สึกแย่อีก แต่สามารถหาเหตุผลให้ตัวเองรู้สึกดีขึ้นได้ว่าในเมื่อยังมีโอกาสอยู่ก็ใช้ชีวิตให้เต็มที่ เย้!) ก็เลยใช้โอกาสนี้ไปลองเช็คที่ซอยทรัพย์บุญชัย 28 ซึ่งเป็นที่ที่ใกล้บ้านที่มีนกน้ำอาศัยอยู่หลากหลายชนิด การดูนก แม้จะเป็นที่ที่เราดูอยู่เป็นประจำ แต่ก็มีสิทธิ์เจออะไรที่ไม่คิดจะได้เจออยู่เสมอ

ในครั้งนี้ผมได้นกใหม่ของพื้นที่มาสองชนิดคือเป็ดคับแค (Cotton Pygmy-Goose | Nettapus coromandelianus) เป็นจำนวน 4 ตัวที่ไม่รู้เหมือนกันว่าทำไมถึงหลงหูหลงตามาตลอดช่วงเวลาที่ผ่านมา และนกคอพัน (Eurasian Wryneck | Jynx torquilla) ญาติร่วมวงศ์ของนกหัวขวานที่มีหน้าตาและพฤติกรรมไม่ใคร่จะเหมือนญาติพี่น้องของมันสักเท่าไหร่ ที่น่าดีใจก็คือ เจ้านกประหลาดตัวนี้พบได้ไม่ง่ายเลยในตอนล่างของพื้นที่ที่มันอพยพมาประจำอยู่ในช่วงฤดูหนาว (ซึ่งก็คือประเทศไทยในบริเวณภาคกลางตอนล่างเรื่อยไปจนถึงบริเวณคอคอดกระ) และผมเองเคยพบในภาคกลางตอนล่างก่อนหน้านี้เพียงแค่ครั้งเดียว คือที่ มก. วิทยาเขตกำแพงแสนเมื่อราวๆสิบปีที่แล้ว

สำหรับบ้านเรา เมษายนเป็นเดือนที่ร้อนที่สุด แต่ก็อยู่ในช่วงที่เราสามารถพบนกได้หลากหลายที่สุด ทั้งนกอพยพที่มาใช้เมืองไทยเป็นแหล่งหากินช่วงนอกฤดูผสมพันธุ์หลายชนิดที่ยังไม่อพยพกลับ หลายชนิดกำลังอพยพกลับขึ้นเหนือโดยใช้บ้านเราเป็นทางผ่าน มีนกจำนวนหนึ่งอพยพกลับมาเมืองไทยเพื่อทำรังวางไข่ และยังเป็นช่วงที่เราได้เห็นนกส่วนใหญ่ในชุดขนฤดูผสมพันธุ์ (และอวัยวะ-ในบางชนิด) อันมีสีสันเปลี่ยนไปอย่างแปลกตาเพื่อดึงดูดเพศตรงข้ามอีกด้วย

ในการมาดูนกแถวบ้านครั้งนี้ผมพบนกวัยเด็กหลายชนิด และพบว่านกที่ปกติขี้อายโคตรๆอย่างนกพงตั๊กแตน กลับโชว์ตัวให้เห็นบ่อยในช่วงนี้ เข้าใจว่าน่าจะเริ่มต้นจับคู่กันก่อนเดินทางขึ้นเหนือ (คนดูนกหลายๆคนที่ผมเคยไปเม้าท์ด้วยเห็นพ้องต้องกันว่านกพงตั๊กแตนและนกกระจ้อยในสกุล Bradypterus เป็นนกนักมุดที่หาจังหวะเห็นตัวได้ลำบากยากเย็นจนเรียกได้ว่าเป็นที่สุดของ pain-in-the-ass ในบรรดานกทั้งหมดของเมืองไทย กระทั่งได้ยินเสียงมันร้องก็ยังป่วยการที่จะตามหา เพราะตามไปก็ไม่เห็นตัว มิหน้าซ้ำจะยิ่งทำให้มันหยุดร้องและหนีหายไปอย่างไร้ร่องรอยไวขึ้นไปซะอีก)

นกพงตั๊กแตนท้ายทอยสีเทา (Rusty-rumped Warbler | Locustella c. certhiola)

ในคู่มือเล่มล่าสุดของ Craig Robson นกสองสกุลนี้ (Locustella ของพงตั๊กแตน กับ Bradypterus) และนกหางนาคถูกแยกออกมาเป็นวงศ์ Megaluridae ที่ประกอบไปด้วยสมาชิกที่หากินด้วยการเดินย่องมุดไปมุดมาในพงหญ้าล้วนๆ
ทุกครั้งที่ผมเห็นนกหน้าตาออกแนวๆนกพง (สีน้ำตาล มีแถบคิ้ว) แต่ดันก้าวขาเดินแทนที่จะกระโดด จะตื่นเต้นไล่ตามส่องดูมันไปจนกระทั่งเห็นชัดๆ เมื่อใดที่เจ้าพวกนี้พลาดท่าโชว์ตัวให้ดูจนหมดเปลือก เมื่อนั้นคือความสะใจของผม!! (แต่บ่อยครั้งที่เจ้าพวกนี้มุดหายไปอย่างเงียบๆและไม่กลับมาอีก ทิ้งไว้เพียงความหงุดหงิดที่ยังไม่ทันเห็นตัวมันชัดๆ)

อีกหนึ่งตระกูลนกเด่นในพื้นที่ชุ่มน้ำนี้คือนกอัญชัน เมื่อลองลัดเลาะตามหากันดูจริงๆทำให้พบว่ามีนกอัญชันเล็ก (Baillon's Crake | Porzana pusilla) ที่ยังคงเป็นนกบอดของใครหลายๆคน มาอยู่อาศัยในพื้นที่นี้ให้เห็นไม่ต่ำกว่า 10 ตัวเลยทีเดียว สำหรับใครที่อยากจะลองมาหาเจ้าตัวนี้ให้ลองมาในช่วงเช้า ถ้ารู้บ่อที่มันออกหากินเป็นประจำรับรองว่าไม่ผิดหวัง

นกหนูแดง (Ruddy-breasted Crake | Porzana fusca) เป็นนกอัญชันที่พบแพร่กระจายมากที่สุดและพบบ่อยที่สุดถ้าไม่นับนกกวัก แต่ก็ขี้อายมากและมักไม่ออกมาในที่โล่งๆให้เห็นง่ายๆ

นกอัญชันคิ้วขาว (White-browed Crake | Porzana cinerea) วัยขบเผาะตัวนี้ เป็นตัวที่คอยาวและขายาวที่สุดในบรรดาเพื่อนร่วมสกุล เจ้าคิ้วขาวมักออกมาเดินบนกอหญ้ากลางน้ำโดยไม่แคร์ผู้คนสักเท่าไหร่

นกกระจาบทอง (Asian Golden Weaver | Ploceus hypoxanthus) ตัวผู้ในชุดขนฤดูผสมพันธุ์ที่มีสีสันสะดุดตาและพบได้อย่างชุกชุมในบริเวณนี้ น่าจะเป็นผลจากจิตสำนึกทางด้านอนุรักษ์ที่เพิ่มขึ้นในยุคสมัยนี้ ดูเหมือนนกชนิดนี้จะมีจำนวนเพิ่มมากขึ้นจนจับจองทุกกอหญ้าธูปฤาษีที่ขึ้นกลางบ่อปลาสลิดเลยทีเดียว

นกเด้าลมเหลือง (Eastern Yellow Wagtail | Motacilla tschutschensis macronyx) ตัวผู้ตัวนี้ เปลี่ยนเป็นชุดขนฤดูผสมพันธุ์ที่ดูเท่ไม่หยอก ก่อนอพยพขึ้นเหนือ เป็นนกอภิมหาโหลตัวนึงที่เรียกได้ว่าพบทุกที่ที่เป็นทุ่งโล่งในที่ราบ

นกแอ่นทุ่งใหญ่ (Oriental Pratincole | Glareola maldivarum) ที่อพยพเข้ามาทำรังวางไข่ ลูกน้อย (บน) ก็เริ่มโตจนมีหน้าตาเหมือนพ่อแม่ (ล่าง) แล้ว เหมือนกับตัวเด็กเค้าจะดูเลอะเทอะจนอาจมองว่า "หน้าแก่" สีสันไม่ผ่องแผ้วสวยงามเหมือนตัวพ่อแม่ในชุดขนฤดูผสมพันธุ์

นกกางเขนบ้านที่มาทำรังใน "บ้านนก" ที่ผมจัดเตรียมไว้ให้ บัดนี้ลูกน้อยกำลังจะเริ่มถึงวัยออกจากรังแล้ว

เที่ยวสงกรานต์ให้สนุกนะครับ หวังว่าสถานการณ์บ้านเมืองเราจะคลี่คลายโดยเร็ว ครั้งหน้าจะกลับมาพร้อมกลับอีกอัลบั้มเพลงที่ไม่ควรพลาดเป็นอย่างยิ่ง!!