หลังจากคณะรัฐมนตรีได้อนุมัติในหลักการให้สร้าง"เขื่อนแม่วงก์" เมื่อกลางเดือนเมษายนที่ผ่านมา เพื่อช่วยแก้ปัญหาน้ำท่วมภาคกลาง, เก็บน้ำไว้ใช้ในหน้าแล้ง และขยายพื้นที่การเกษตร ได้ก่อให้เกิดเสียงวิพากษ์วิจารณ์ติดตามมาถึงความไม่โปร่งใสของโครงการ ท่ามกลางความไม่มั่นใจว่า เขื่อนแม่วงก์จะสามารถแก้ "ปัญหาน้ำท่วมภาคกลาง"ได้ตามที่รัฐบาลตั้งเป้าไว้

       โครงการก่อสร้างเขื่อนแม่วงก์ มีมูลค่าโครงการทั้งสิ้น 1.3 หมื่นล้านบาท ใช้ระยะเวลาก่อสร้าง 8 ปี คาดว่าจะแล้วเสร็จในปี 2562 แต่โครงการนี้ไม่ใช่ของใหม่แต่อย่างใด เพราะ"กรมชลประทาน"ในฐานะเจ้าภาพ เคยเสนอให้ก่อสร้างมาตั้งแต่เมื่อ 10 ปีก่อน โดยใช้พื้นที่ก่อสร้างในบริเวณชุมชนบ้านเขาชนกัน อ.แม่วงก์ จ.นครสวรรค์

       ทว่ารอบนี้ กรมชลประทานย้ายจุดสร้างเขื่อนเข้าไปพื้นที่ หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติแม่เรวา เขตอุทยานแห่งชาติแม่วงก์ ซึ่งเป็นผืนป่าที่มีความอุดมสมบูรณ์และชุกชุมไปด้วยสัตว์ป่าที่หายาก เช่น สมเสร็จ เสือโคร่ง นกเงือกคอแดง และ ฯลฯ

       ประเด็นที่ถกเถียงกันมาก ก็คือ "เขื่อนแม่วงก์" แก้ปัญหาน้ำท่วมและน้ำแล้ง ได้จริงหรือ ???

       คุ้มค่ากับเงินงบประมาณก้อนใหญ่ และความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่าที่ต้องสูญเสียไปหรือไม่ ???

       ผมเป็นอีกคนหนึ่งที่ไม่ต้องการให้เกิดน้ำท่วมใหญ่ขึ้นอีกเหมือนปี 2555 และแน่นอนว่าอยากเห็นประชาชนมีน้ำใช้ทำการเกษตรอย่างเพียงพอ แต่เมื่อพิจารณาด้วยพื้นฐานของเหตุและผลแล้ว ผมก็เป็นอีกคนหนึ่งเช่นกันที่เห็นว่า โครงการก่อสร้างเขื่อนแม่วงก์นั้น "ได้ไม่คุ้มเสีย" เนื่องจากไม่สามารถช่วยแก้ปัญหาน้ำท่วมภาคกลางอะไรได้เลย ทั้งวัตถุประสงค์ในเรื่องเก็บน้ำไว้ใช้เพื่อการเกษตร ก็ไม่ต่างอะไรไปจาก "ขี่ช้างจับตั๊กแตน"

       ขอบอกกล่าวกันก่อนนะครับว่า ไม่ใช่พอเป็นโครงการของรัฐบาลแล้ว จะตะบี้ตะบันคัดค้านมันท่าเดียว ดูอย่าง กรณีการรื้อถอนรีสอร์ทรุกที่ป่าสงวน อ.วังน้ำเขียว จ.นครราชสีมา นั่นปะไร ผมเชียร์อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติฯสุดตัวทีเดียว

       กรณีการก่อสร้างเขื่อนแม่วงก์เพื่อแก้ปัญหาน้ำท่วมภาคกลางนั้น พิจารณาอย่างไรก็ไม่เห็นว่าจะเป็นไปตามคำคุยอ้างของรัฐบาล เพราะมวลน้ำที่หลากไหลมาท่วมภาคกลางตั้งแต่ นครสวรรค์ ไล่ลงไปจนถึง กรุงเทพฯ นั้น เกิดจากแม่น้ำ 2 สายหลักคือ แม่น้ำปิงกับแม่น้ำน่าน ไม่เกี่ยวข้องกับปริมาณน้ำทางฝั่งป่าตะวันตกเลย แต่ถึงจะเกี่ยวข้องก็คงน้อยมาก

       ผมไม่ใช่นักวิชาการหรือผู้เชี่ยวชาญด้านน้ำ มาตรว่าพูดไปเขียนไปใครจะเชื่อ ลองมาฟังคำพูดของ คุณชวลิต จันทรรัตน์ กรรมการบริหารทีมกรุ๊ป ซึ่งโด่งดังขึ้นมาจากการวิเคราะห์ปัญหาและนำเสนอโมเดลในการแก้วิกฤติน้ำท่วมประเทศไทยเมื่อปีที่แล้ว กันดีกว่า

       คุณชวลิต จันทรรัตน์ กรรมการผู้จัดการ ทีมกรุ๊ป ให้สัมภาษณ์สดในรายการ คมชัดลึก ทาง Nation Channel ในประเด็น "เขื่อนแม่วงก์" แก้น้ำท่วม...ได้ไม่คุ้มเสีย?" ไว้ดังนี้ครับ อันเขื่อนแม่วงก์นั้นหากก่อสร้างเสร็จสิ้นแล้ว จะช่วยลดปัญหาน้ำท่วมในอําเภอลาดยาว จังหวัดนครสวรรค์ ได้ในอัตรา 30% แต่สำหรับปัญหาน้ำท่วมในพื้นที่ราบลุ่มภาคกลางแล้ว "ช่วยเหลือได้เพียง 1 % เท่านั้น"

      ในส่วนการก่อสร้างเขื่อนแม่วงก์เพื่อแก้ปัญหาน้ำแล้งนั้นเล่า ต้องย้อนกลับไปถาม "กรมชลประทาน" กันครับว่าได้ทำงานอย่างมีประสิทธิภาพมากน้อยแค่ไหน เพราะเป็นผู้บริหารจัดการน้ำใน ลุ่มน้ำสะแกกรัง เช่น เขื่อนทับเสลา เขื่อนคลองโพธิ์ และ เขื่อนห้วยขุนแก้ว แต่กลับแทบไม่มีระบบการจ่ายน้ำจากเขื่อนให้ประชาชนในพื้นที่เลย

     กรมชลประทานกลับไปนั่งทำการบ้านตรงนี้ก่อนดีไหมครับ ???

      ผมมั่นใจว่าด้วยปริมาณของเขื่อนขนาดเล็กในพื้นที่ลุ่มน้ำสะแกกรัง และความสามารถของกรมชลประทาน น่าจะ "เอาอยู่" ในการช่วยเหลือให้ชาวบ้านในพื้นที่มีน้ำใช้ในการเกษตรได้อย่างพอเพียง โดยไม่จำเป็นต้องเสียเงินงบประมาณมหาศาลเพื่อสร้างเขื่อนขนาดใหญ่แต่อย่างใด

       บ้านเมืองเรามีเขื่อนมากเพียงพอแล้ว เพราะเหตุใดการแก้ปัญหาภัยแล้งจึงต้องคิดถึงแต่การสร้างเขื่อนขนาดใหญ่กันเล่า ???

      หากว่าต้องการเพิ่มการเก็บกักน้ำเพื่อชลประทาน กระจายออกไปยังพื้นที่การเกษตรให้ทั่วถึง ก็สามารถใช้วิธีสร้างอ่างเก็บน้ำ หรือฝาย หรือแก้มลิงขึ้นมาใช้แทน หรือปรับปรุงระบบชลประทานจากเขื่อนที่มีอยู่ให้เหมาะสมยิ่งขึ้น ประหยัดทั้งเงินภาษีชาวบ้าน และไม่ต้องทำลายทรัพยากรธรรมชาติด้วย

       นอกจากการสร้างเขื่อนแม่วงก์ไม่ได้แก้ปัญหาน้ำท่วมและน้ำแล้งตามที่รัฐบาลเอ่ยอ้างแล้ว การอนุมัติโครงการนี้ก็เต็มไปด้วย"ข้อน่ากังขา" ส่อจะเกิด "ปมไม่ชอบมาพากล" ขึ้น เมื่อครม.พิจารณาให้ความเห็นชอบโครงการสร้างเขื่อนแม่วงก์พร้อมกับอนุมัติเงินงบประมาณ 1.3 หมื่นล้านบาท โดยไม่มีผลการศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อม (EIA) ให้ที่ประชุมครม. เพราะกรมชลประทานยังทำไม่เสร็จ !

       ในมาตรา 67 -ของรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550 ระบุหลักเกณฑ์ในการทำโครงการขนาดใหญ่ไว้ว่า "โครงการที่อาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อชุมชนอย่างรุนแรง ต้องศึกษาและประเมินผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม(EIA) และด้านสุขภาพ (HIA) ต้องมีกระบวนการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย รวมทั้งต้องจัดให้มีองค์การอิสระด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพเพื่อให้ความเห็น ประกอบก่อนมีการดำเนินโครงการ "

      เป็นเรื่องรีบด่วนตรงไหนหรือที่ครม.อนุมัติโครงการ "ฆ่าช้างเอางา"อย่างการก่อสร้างเขื่อนแม่วงก์โดยไม่มี EIA ประกอบ แม้การแก้ปัญหาน้ำท่วมเป็น "วาระแห่งชาติ" แต่การทำผิดกฎหมาย ก็บ่งชี้ถึงพฤติกรรม "แฝงเร้น" ของนักการเมืองที่ชอบทำมาหากินกับโครงการต่าง ๆ ที่กำลังเกิดขึ้นราวกับดอกเห็ด

       เว็บไซต์กรุงเทพธุรกิจ ระบุว่า การก่อสร้างเขื่อนแม้จะมีการศึกษาและมีความพยายามของฝ่ายการเมืองและข้าราชการประจำจากกรมชลประทาน แต่การทำ EIA ของบริษัท พอล คอนซัลแตนท์ จำกัด ไม่ผ่านการพิจารณาของคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติในปี 2546

      และมีความพยายามผลักดันก่อสร้างอีกครั้งหนึ่งในปี 2551-2552 แต่คณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติไม่อนุมัติเนื่องจากพบว่า หากสร้างเขื่อนแม่วงก์จะช่วยแก้ปัญหาน้ำท่วมในลุ่มน้ำเจ้าพระยาได้เพียงร้อยละหนึ่งถึงสองเท่านั้น

       กรณีรัฐบาลดันทุรังสร้างเขื่อนแม่วงก์ ทั้งๆที่มีเสียงทักท้วงจากภาคประชาชนว่าไม่สามารถแก้ปัญหาน้ำท่วมและน้ำแล้งได้ แถมยังทำให้เสียพื้นที่ป่าจำนวนมหาศาล สิ้นเปลืองเงินงบประมาณที่มาจากภาษีประชาชนโดยใช่เหตุ จึงไม่ผิดจากโครงการที่นักการเมืองชงขึ้นมาทำมาหากินแล้วแบ่งปันผลประโยชน์ โดยอ้างความเดือดร้อนของประชาชนในพื้นที่มาบังหน้า นั่นเอง

---------------------------

ศิลปิน : กลุ่มศิลปินรักษ์ผืนป่าตะวันตก

อัลบั้ม : ป่าตะโกน