....ฝน หมอก ไอเย็น และความมืดสลัว บนยอดดอยวันนั้น
หาได้เป็นอุปสรรคต่อการบันทึกภาพนกของเรา
เราบันทึกภาพนกทุกตัวไว้ในความทรงจำ
กล้องเป็นเพียงเครื่องมือถ่ายทอดความทรงจำออกมาป็นแผ่นภาพเท่านั้น....

หน้าฝนใครว่าเป็น"ฤดูต้องห้าม" ของการเดินทางท่องเที่ยวตามป่าดงพงไพร
ถ้ามีคนพูดแบบนั้นขอบอกเลยครับว่า ได้เกิดความผิดพลาดครั้งใหญ่ในชีวิตขึ้นเสียแล้ว...

เคยเดินป่ากับพรรคพวกเพื่อนฝูง ท่ามกลางสายฝนโปรยปรายลงมา หรือเปล่า ?
เคยเห็นสายหมอกขาวคลอเคลียเคล้ายอดดอยอย่างรักใคร่ทนุถนอม หรือเปล่า ??
เคยจิบกาแฟร้อนเหม่อมองความสดชื่นและเขียวขจีของธรรมชาติ หรือเปล่า ???

ภูเขาและผืนป่ายามวสันตฤดู ถือเป็นสัญลักษณ์แห่งความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติอย่างแท้จริง
หลายคนถึงกับลงทุนจัดอันดับสุดยอดแหล่งท่องเที่ยวยามหน้าฝนว่ามีอะไรกันบ้าง
แต่สำหรับนักดูนกอย่างผมแล้ว ป่าแห่งไหนมีนกให้ดู ป่านั้นแหละจัดว่าสุดยอดแล้ว

อย่าว่าแต่...การชมวิหคเคล้าสายฝนและไอหมอกนั้น
เพิ่มรสชาติให้กับชีวิตนักดูนกได้อย่างไม่อาจอธิบายออกมาเป็นตัวอักษรได้...

ปลายเดือนกันยายน 2557  ผมมีโอกาสไปเยือนดอยอินทนนท์ 7 ครั้งแล้วในช่วงเวลา 15 ปีที่ผ่านมา ไปสัมผัสความหนาวเย็นของอุณหภูมิยอดหญ้าบนนั่นซึ่งเข็มปรอทชี้ที่ระดับ 7-8 องศา มันหนาวเย็นสุดขั้วหัวใจจริงๆ

โดยเฉพาะหากคุณท้าทายความหนาวด้วยการอาบน้ำตอนกลางดึกอย่างที่ผมเคยทำบ้าๆอย่างนั้นมา (ผู้ปกครองควรแนะนำว่าห้ามลอกเลียนแบบ) แต่ใน 3 ครั้งหลังสุด ถือว่ามีความเพิเศษยิ่งนัก และเป็นช่วงเวลาที่น่าจดจำ   เมื่อเดินทางไปในฐานะนักดูนก ที่โลกทัศน์เปิดรับสิ่งมีชีวิตเล็กๆรายล้อมตัวเองมากขึ้น

อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ ไม่เพียงเป็นยอดเขาสูงสุดในราชอาณาจักรไทย ด้วยความสูง 2,565 เมตรจากระดับน้ำทะเล แต่ยังเป็นแหล่งดูนกในฝันของคนรักนกทุกคน ไม่เว้นกระทั่งตัวผมเอง

จากความโดดเด่นของนกประจำถิ่นบนที่สูงหลายชนิดที่หาพบได้ง่ายเฉพาะเพียงบนดอยอินทนนท์เท่านั้น ไม่ว่าจะเป็น นกกินปลีหางยาวเขียว นกศิวะหางสีตาล และนกปีกแพรสีม่วง รวมทั้งนกกระจิ๊ดคอสีเทา ที่พบบนดอยอินทนนท์เพียงแห่งเดียวในเมืองไทย

เมื่อพิจารณาจากจำนวนนกทั้งหมด 382 ชนิดที่ใช้ดอยอินทนนท์เป็นแหล่งพักอาศัย สร้างรวงรัง ออกลูกหลาน ในแต่ละระดับความสูงที่มีความหลากหลายของสภาพป่าจากที่ราบตีนดอยไปจนถึงยอดสูงสุดบริเวณอ่างกา จึงไม่น่าแปลกใจที่ดอยอินทนนท์เป็นแหล่งดูนกที่น่าสนใจที่สุดในบ้านเรา และติดอันดับชั้นแนวหน้าในภูมิภาคเอเชีย เพราะความที่มีนกให้ชมถึงเกือบ 400 ชนิด

จากการสำรวจพบว่า นกบนดอยอินทนนท์ มีอยู่มากกว่า  380 ชนิด แสดงถึงความอุดมสมบูรณ์และหลากหลายทางชีวภาพ  ว่ากันตามจริง เราสามารถไล่ดูนกได้ตั้งแต่บริเวณด่านตรวจที่ 1 ไปจนถึงยอดดอย โดยมีจุดเด่นที่ไม่ควรพลาด (หากมีเวลาเยอะพอควร) คือ บริเวณกม. 13, กม. 20, บริเวณที่ทำการอช., บริเวณกม.ที่ 34.5, กม.ที่ 37 หรือจี๊ป แทรค ,กิ่วแม่ปาน กม. 42,  ,อ่างกา และบนยอดดอยอินทนนท์

สวนดอกไม้ธรรมชาติในน้ำตกสิริภูมิ เป็นจุดดูนกยอดนิยมอีกแห่งหนึ่ง ท่ามกลางความรื่นรมย์ของสายน้ำธรรมชาติ

น้ำตกสิริภูมิเป็นน้ำตกซึ่งไหลมาจากหน้าผาสูงชัน เป็นทางยาวสวยงามมาก สามารถมองเห็นได้จากถนนขึ้นดอยอินทนนท์ตรงที่ทำการอุทยานฯ จะเห็นเป็นสายน้ำตกแฝดไหลลงมาคู่กันแต่เดิมเรียกว่า เลาลี ตามชื่อของหมู่บ้านม้ง (แม้ว) เลาลี ซึ่งอยู่ใกล้ๆ น้ำตก

บริเวณทางแยกกิโลเมตรที่ 34.5 เป็นทางตัดเข้าไปยังหน่วยต้นน้ำแห่งหนึ่ง อยู่ทางด้านซ้ายมือ  สภาพป่าสองข้างทางเป็นป่าดิบเขา  สามารถเดินเข้าไปดูนกได้ มีนกเด่นที่คนตามไปดูกันหลายชนิด ในทริปนี้ ผมโชคดี มีโอกาสเจอนกพญาไฟ (Minivets) ถึง 2 ชนิดด้วยกัน

นกพญาไฟนั้น แม้มีสีสวยฉูดฉาด ตัวผู้สีแดง ตัวเมียสีเหลือง แต่ก็หน้าตาและรูปร่างคล้ายคลึงกันมาก แต่ก็มี"จุดตาย"ที่ใช้ในการจำแนกแยกแยะเช่นกัน อยู่ที่แถบปีก นั่นแหละครับ

นกพญาไฟแม่สะเรียง / Short-billed Minivet ,ตัวผู้

นกพญาไฟแม่สะเรียง / Short-billed Minivet  ,ตััวผู้

นกพญาไฟคอเทา / Grey-chinned Minivet ,ตัวเมีย

นกพญาไฟคอเทา / Grey-chinned Minivet ,ตัวผู้

ค่างแว่นถิ่นเหนือ /  Phayre's langur

จุดดูนกที่สำคัญของดอยอินทนนท์อีกจุดหนึ่งที่ไม่ควรพลาดด้วยประการทั้งปวงนั่น คือ บริเวณด่านตรวจ กม.38 หรือ ด่าน 2 ซึ่งอยู่ใกล้กับแยกไปอำเภอแม่แจ่ม สภาพภูมิประเทศเป็นป่าดิบเขา บนระดับความสูงเกิน 1,000 เมตร จากระดับน้ำทะเล

นับเป็นจุดดูนกที่ดีมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงเช้าหลังฝนตก จะมีนกนานาชนิดมากินแมลงที่ห้อมล้อมไฟฟ้าที่เปิดไว้ให้ยานพาหนะสัญจรไปแม่แจ่ม

เส้นทางดูนก กม.38 หรืออีกชื่อที่นักดูนกนิยมเรียกคือ jeep track ใกล้กับด่านตรวจอุทยานแห่งชาติ กม. ที่ 37.5 เป็นทางเดินราบไปตามป่าดิบเขาที่ระดับความสูง 1,500เมตร หากโชคดี 2 ชั้น อาจได้พบ นกปีกแพรสีม่วง และนกปีกแพรสีเขียว ซึ่งเป็นนกหายาก

อย่างไรก็ตาม ความคึกคักในช่วงเช้าของด่าน 2 ในฐานะจุดดูนก ลดมนต์ขลังลงไปมาก เนื่องจากทางอช.ได้ติดตั้งเสาไฟฟ้าหลายสิบต้นตามเส้นทางเข้า-ออกจากด่าน 2  เพื่อความปลอดภัยในการเดินทาง  ส่งผลให้บรรดานกกระจายกันออกหากินแมลงที่มาเล่นแสงไฟยามอรุณรุ่ง

เส้นทางศึกษาธรรมชาติกิ่วแม่ปานอยู่บริเวณกิโลเมตรที่ 43 ของถนนจอมทอง - ดอยอินทนนท์ที่ระดับความสูงประมาณ 2,000 เมตรจากระดับน้ำทะเล นักท่องเที่ยวท่านใดที่ต้องการเข้าไปใช้บริการของเส้นทางศึกษาธรรมชาติสายนี้ ต้องได้รับอนุญาตจากอช.ดอยอินทนนท์

ตามปกติ ในช่วงเดือนมิถุนายน-ตุลาคม ของทุกปี เส้นทางจะปิดเพื่อปรับปรุงให้ป่าฟื้นตัวจากการรบกวนของมนุษย์ ช่วงเวลาที่เหมาะแก่การท่องเที่ยวคือ เดือนธันวาคม-มกราคม

ใน 3 ครั้งหลังที่เดินทางไปดอยอินทนนท์ในฐานะนักดูนก เป็นการสัญจรในช่วงกันยายน-ตุลาคม ทำให้พลาดการเข้าไปดูนกที่กิ่วแม่ปานอย่างน่าเสียดาย อย่างไรก็ตาม ผมก็ต้องแวะที่บริเวณปากทางเข้ากิ่วแม่ปานทุกครั้ง เพื่อกินอาหารกลางวันกัน และเข้าห้องน้ำห้องท่า

บริเวณโดยรอบปากทางเข้ากิ่วแม่ปานนั้น ก็มีนกแวะเวียนมาให้ดูหลากหลายชนิด คราวนี้โชคเข้าข้างผมมาก เพราะบังเอิญมีโอกาสพบ เลียงผา เข้าอย่างจัง ตอนแรกที่เห็นนั้น เจ้าเลียงผาซ่อนตัวทำขยุกขยิกอยู่ในพุ่มไม้ใบบัง ยังคิดว่านกเสียอีก

ลองนึกภาพดูว่า น้ำในโอ่ง จะใส  สะอาด และเย็นชื่นใจ ขนาดไหน

นกกินปลีหางยาวเขียว / Green-tailed Sunbird ชนิดย่อย angkanensis ,ตัวผู้ในชุดขนหลังจับคู่ผสมพันธุ์ (eclipse plumage)

นกกระจิ๊ดชนิดหนึ่ง พบหน้าปากทางเข้ากิ่วแม่ปาน

 นกกระจิ๊ดหางขาวเล็ก / Davison's Leaf Warbler 

เลียงผาเหนือ / Chinese serow

เลียงผาเหนือ (อังกฤษ: Chinese serow, Southwest china serow, Mainland serow; ชื่อวิทยาศาสตร์: Capricornis milneedwardsii ) เป็นสัตว์กีบคู่ชนิดหนึ่ง จำพวกเลียงผา เดิมเคยถูกจัดให้เป็นชนิดย่อยของเลียงผาใต้ (C. sumatraensis) โดยใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Capricornis sumatraensis milneedwardsii (ในบางข้อมูลยังจัดให้เป็นชนิดย่อยอยู่)

พบกระจายพันธุ์ในประเทศจีนทางใต้ เช่น เมืองเปาซิงเสียน ในมณฑลเสฉวน ในประเทศไทยพบได้ในตอนเหนือของประเทศ และพบได้ทั่วทุกภาคยกเว้นภาคกลางและภาคใต้

ครึ้มฟ้า ครึ้่มฝน ชุ่มดิน ฉ่ำน้ำ วิวหมื่นขุนเขา มองจากลานจอดรถกิ่วแม่ปาน 

 "อ่างกาหลวง" ปากประตูสู่หิมาลัย

 นอกจากได้ชื่อเป็นแหล่งท่องเที่ยวยอดนิยมที่คนไทยนิยมมาสัมผัสอากาศอันหนาวเย็นแล้ว "อ่างกาหลวง" ยังเป็นส่วนหนึ่งของปลายเทือกเขาหิมาลัย ที่เต็มไปด้วยความหลากหลายทางชีวภาพอันโดดเด่น เนื่องจากได้รับอิทธิพลจากอากาศที่หนาวเย็น และมีพืชพรรณในเขตอบอุ่นขึ้นอยู่จำนวนมาก ทำให้ได้รับสมญาอีกนัยว่า "ประตูสู่หิมาลัย"

 "อ่างกาหลวง" แม้เป็นแอ่งน้ำซับขนาดเล็ก มีอาณาบริเวณไม่กี่สิบไร่ แต่ก็เป็นพื้นที่พิเศษยิ่งนัก ด้วยเป็นแอ่งน้ำตามธรรมชาติที่อยู่บนป่าดิบเขาจุดสูงที่สุดของประเทศไทย ก่อกำเนิดสิ่งอัศจรรย์ของโลกธรรมชาติ เป็นปาก"ประตูสู่หิมาลัย" จึงไม่ต่างไปจาก " เพชรประดับมงกุฎ"ของยอดดอยอินทนนท์

เส้นทางศึกษาธรรมชาติอ่างกา บนยอดดอยอินทนนท์ เส้นทางนี้สามารถสัมผัสกับธรรมชาติอันชวนหลงไหลของป่าดิบเขาได้ง่ายที่สุด ภายในจัดทำเป็นเส้นทางศึกษาธรรมชาติระยะทางประมาณ 300 เมตร โดยใช้สะพานไม้ทั้งหมด  

"ต้นไม้ห่มผ้า" และ""ข้าวตอกฤาษี"ที่อ่างกาหลวง

สภาพแวดล้อมที่นี่เยือกเย็นชุ่มชื้นตลอดปี ปกคลุมด้วยเมฆที่ลอยพัดผ่านเข้ามาตลอดเวลา อากาศเต็มไปด้วยละอองน้ำ ทำให้ต้นไม้ใหญ่ในป่าดิบเขามีมอสและเฟิน ขึ้นหุ้มเต็มต้น เหมือน"ต้นไม้ห่มผ้า" จนแลดูราวกับป่าในยุคดึกดำบรรพ์

บรรยากาศเยี่ยงนี้ไม่อาจหาได้ในส่วนอื่นของประเทศ โดยเฉพาะบริเวณ "อ่างกาหลวง" ซึ่งอยู่ตรงข้ามกับศูนย์บริการนักท่องเที่ยว เป็นจุดที่สามารถสัมผัสกับธรรมชาติอันชวนหลงไหลของป่าดิบเขาและป่าเมฆได้ง่ายที่สุดในประเทศไทยก็ว่าได้

ระบบนิเวศบริเวณอ่างกาหลวง มีรูปแบบพิเศษมาก กลางป่าจะเป็นแอ่งน้ำซับที่มีลักษณะเป็นพรุหรือแอ่งในเขตอบอุ่น มีการทับถมของเศษซากกิ่งไม้ ใบไม้ และมอสที่ไม่ผุสลายตัวอย่างสมบูรณ์ เป็นแหล่งพันธุ์พืชและสัตว์หายากหลายชนิด

 นกมุ่นรกหัวน้ำตาลแดง /Rufous-winged Fulvetta

 นกศิวะหางสีตาล / Chestnut-tailed Minla

นกกะรางหัวแดง / Chestnut-crowned Laughingthrush

นกติ๊ดคิ้วเหลือง / Yellow-browed Tit

นกปรอดหัวตาขาว / Flavescent Bulbul

นกหางรำดำ / Dark-backed Sibia

นกกินปลี (Sunbird)  ตัวผู้จะมีสีสวยและขนาดตัวใหญ่กว่าตัวเมีย ส่วนตัวเมียจะมีสีออกโทนน้ำตาลอ่อนทั้งตัว

ตัวเมียของนกกินปลีชนิดหนึ่ง คาดว่าจะเป็น นกกินปลีหางยาวเขียว / Green-tailed Sunbird

นกกินปลีหางยาวเขียว / Green-tailed Sunbird ชนิดย่อย angkanensis 

นกกินปลีหางยาวเขียว / Green-tailed Sunbird ในเมืองไทยพบกระจายอยู่เพียงแค่สามแห่ง ได้แก่ อช.เขาหลวง (ชนิดย่อย australis) ดอยอินทนนท์ จ.เชียงใหม่ (ชนิดย่อย angkanensis) และภูเขาสูงในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผางต่อเนื่องกับ อช.แม่วงก์ ทางภาคตะวันตก

นกกินปลีหางยาวเขียว / Green-tailed Sunbird ชนิดย่อย angkanensis

นกกินปลีหางยาวคอสีฟ้า / Mrs Gould's Sunbird ,ตัวผู้ 

หมุดหลักฐาน "จุดสูงสุดแดนสยาม"

อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ เชียงใหม่ ได้รับการประกาศให้เป็นอุทยานฯ เมื่อพ.ศ.2515 ประกาศเป็นอุทยานฯ เป็นลำดับที่ 6 ของประเทศไทย มีพื้นที่ 482.4 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ในเขตอำเภอจอมทอง อำเภอแม่แจ่ม อำเภอแม่วาง และกิ่งอำเภอดอยหล่อ จังหวัดเชียงใหม่

ดอยอินทนนท์แต่เดิมดอยนี้มีชื่อว่า "ดอยหลวง" หรือ "ดอยอ่างกา"ดอยหลวง มาจากขนาดของดอยที่ใหญ่มาก ชาวบ้านจึงเรียกกันว่า "ดอยหลวง" (หลวง: เป็นภาษาเหนือ แปลว่า ใหญ่)

กู่พระเจ้าอินทวิชยานนท์ เจ้าเมืองเชียงใหม่องค์สุดท้าย

ดอยอินทนนท์ อดีตกาลก่อนป่าไม้ทางภาคเหนืออยู่ในความควบคุมของเจ้าผู้ครองนครต่าง ๆ สมัยพระเจ้าอินทวิชยานนท์ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ (องค์สุดท้าย) พระองค์ให้ความสำคัญกับป่าไม้อย่างมาก โดยเฉพาะป่าในบริเวณดอยหลวง ทรงรับสั่งว่า หากสิ้นพระชนม์ลงให้นำอัฐิบางส่วนขึ้นไปสร้างสถูปบรรจุไว้บนดอย ดอยนี้จึงมีนามเรียกขานว่า "ดอยอินทนนท์"

แต่มีข้อมูล บางกระแสกล่าวว่า ที่ดอยหลวงเรียกว่า ดอยอินทนนท์ นั้น เป็นเพราะเนื่องจากว่าเป็นการให้เกียรติ เจ้าผู้ครองนคร จึงตั้งชื่อจากคำว่า "ดอยหลวง" ซึ่งเป็นชื่อที่มีความซ้ำกับดอยหลวง ของอำเภอเชียงดาว

แต่ภายหลังมีชาวเยอรมัน มาทำการสำรวจและวัด ซึ่งปรากฎผลว่า ดอยหลวง หรือดอยอ่างกา ที่อำเภอแม่แจ่มมีความสูงกว่า ดอยหลวง ของอำเภอเชียงดาว จึงเปลี่ยนชื่อใหม่ เพื่อไม่ให้มีความซ้ำซ้อนกัน และเรียกดอยแห่งนี้ว่า "ดอยอินทนนท์"

นกกระจิ๊ดคอสีเทา / Ashy-throated Warbler  พบบนดอยอินทนนท์เพียงแห่งเดียวในเมืองไทย

นกอีแพรดท้องเหลือง / Yellow-bellied Fairy-flycatcher 

เดิมนั้นนกอีแพรดท้องเหลือง ใช้ชื่อว่า  Yellow-bellied Fantail  เนื่องจากมีรูปร่างหน้าตาและอุปนิสัยคล้ายนกอีแพรด (Fantail)  มาก แต่โดยข้อเท็จจริงแล้ว มันไม่ใช่นกในวงศาคณาญาติของนกอีแพรด นักปักษีวิทยาบางคนจึงเสนอว่าควรเรียกนกอีแพรดท้องเหลืองด้วยชื่อ Yellow-bellied Fairy-flycatcher

สภาพป่าธรรมชาติ บริเวณจุดสูงสุดแดนสยาม 

....ขณะไต่ระดับลงจากยอดอ่างกา ผ่านหน้ากิ่วแม่ปาน
เห็นรุ้งหลากสีพาดเส้นสายผ่านฟ้าหลังฝน
ยิ่งมองยิ่งชัดเจนทุกขณะในความงดงามและความวาดหวัง
กระทั่งปุยเมฆทะมึนทึบยังมิอาจบดบังซ่อนเร้นความรู้สึกนั้นได้
อารมณ์หนึ่งของคนโลกสวย(อย่างช่วยไม่ได้)....

---------------

 Raindrops Keep Falling On My Head (Fingerstyle Guitar)