ตั้งใจจะปักหลักค้างนอนอยู่ที่พิษณุโลกสัก 2-3 คืน หาที่พักนอนได้แล้วก็คิดหาจุดหมายที่จะร่อนเร่ไปแบบเช้าไปเย็นกลับได้ กะระยะทางดูแล้วเขาค้อก็น่าจะเหมาะกับเงื่อนไขที่ว่า แต่ดูเวลาแล้วเห็นว่ายังเช้าอยู่เพิ่งจะผ่านเก้าโมงไปไม่กี่นาที น่าจะหาอะไรดูแถว ๆ พิษณุโลกสักหน่อยก่อน ปกติไม่ว่าจะไปไหนมาไหนก็ชอบแต่จะไปหาดูของสวย ๆ งาม ๆ แต่วันนี้อารมณ์ครั่นเนื้อครั่นตัวเปลี่ยนหัวคิดนึกอยากจะไปหาดูกองขยะบ้าง ก็ไม่รู้เหมือนกันว่าใครที่เป็นคนต้นคิดเขียนบอกเอาไว้ได้กินใจว่า ..ศิลปินอย่าดูหมิ่นศิลปะ กองขยะดูดี ๆ ยังมีศิลป์..

ขับรถไปทางถนนสายพิษณุโลก-บางกระทุ่ม หรือทางหลวงหมายเลข 1063 ช่วงระหว่างหลัก กม.ที่ 5 กับหลัก กม.ที่ 6 ฝั่งขวามือมีที่ให้แวะไปเยี่ยม ๆ มอง ๆ ดูกองขยะ ไปดูแล้วจะเห็นว่าเป็นกองขยะที่นี่จะมีศิลป์หรือเปล่าก็คงต้องแล้วแต่มุมมองของแต่ละสายตา แต่ที่ได้เห็นมากับตาก็คือป้ายข้อความซึ่งบอกว่า Waste is Gold. หรือขยะคือทองคำ กองขยะที่ให้ความคิดแบบที่ว่านี้อยู่ที่วงษ์พาณิชย์พิษณุโลก ตำบลท่าทอง อำเภอเมืองพิษณุโลก

กองกระดาษที่เคยถูกมองว่าเป็นกองขยะ แต่ก่อนก็ไม่ค่อยได้คิดตามว่า “จริง ๆ แล้วไม่มีขยะบนโลกใบนี้ มันเป็นเพียงทรัพยากรที่ไว้ผิดที่เท่านั้น” แต่พอได้มาเห็นกับตาเข้าเองแล้ว ก็ยอมเชื่อได้ว่าสิ่งของที่เราเคยมองว่าเป็นขยะรกบ้านรกช่องนั้น ถ้าเอาไปไว้ให้ถูกที่และเอามาทำให้ถูกทางสิ่งของนั้นก็ยังเอาไปแปรสภาพนำกลับมาใช้ประโยชน์ได้อีก

จากเศษกระดาษถ้ารู้จักเก็บคัดแยกสักหน่อยก็สามารถแปลงค่าให้เป็นเศษเงินได้ กระดาษขาวที่ใช้พิมพ์งานกันอยู่หรือกระดาษสมุดที่ลูก ๆ ใช้ทำการบ้านส่งครูวันที่ไปดูรับซื้ออยู่ กก.ละ 6 บาท กระดาษหนังสือพิมพ์ กก.ละ 5 บาท ถ้าเป็นกระดาษกล่องที่เป็นลังใส่ของสีน้ำตาลก็ราคา กก.ละ 4.30 บาท ที่เกลียดแยกจับใส่ปน ๆ กันมาอย่างถูกที่สุดก็ยังมีค่า กก.ละ 1.10 บาท จากเศษเงินที่ได้รวม ๆ กันหลาย ๆ ครั้งเข้าก็กลายเป็นเงินก้อน สะสมไปเรื่อย ๆ ก็คงพอจะหาซื้อทองคำได้สักวัน ความคิดแบบนี้นี่แหละที่ทำให้ขยะกลายเป็นทองคำได้

และผู้ที่เอามาลงมือทำให้เห็นกันเป็นจริงเป็นจังว่ากองขยะก็กลายเป็นเหมืองทองคำได้ก็คือ คุณสมไทย วงษ์เจริญ ผู้ก่อตั้งธุรกิจซื้อขายขยะและคัดแยกขยะเพื่อรีไซเคิลอย่างวงษ์พาณิชย์ที่เริ่มทำมาตั้งแต่ปี 2517 ถึงวันนี้รวมระยะเวลายาวนานได้กว่า 40 ปีแล้ว

ขวดน้ำขาวขุ่นราคาดีกว่าขวดน้ำใสเพราะได้ราคา กก.ละ 11 บาท ขณะที่ขวดเพ็ทใสราคาแค่ กก.ละ 6.25 บาท แต่ถ้าเป็นขวดใสของเปปซี่ มิรินด้า และอควาเวสจะได้ราคาสูงขึ้นไปอีกหน่อยเป็น กก.ละ 7.25 บาท ตามที่มีโครงการส่งเสริมการรีไซเคิลร่วมกัน เอาเวลาที่จะไปเที่ยวดูแต่อะไรที่สวยงาม ๆ มาเดินเยี่ยมดูกองขยะบ้าง ก็ได้ความรู้ใส่หัวเพิ่มขึ้นอีกเยอะ

ไม่ได้แค่ทำให้ขยะกลับกลายมาเป็นเงิน แต่ยังสร้างงานเพิ่มให้คนได้มีทำเพิ่มขึ้นอีก งานที่ช่วยลดขยะสังคมให้เหลือน้อยลงด้วยการคัดแยกเพื่อนำไปรีไซเคิล

ว่ากันว่าทุกวันนี้ขยะที่บ้านเราเกิดขึ้นจากคนแต่ละคนที่เฉลี่ยได้ว่าจะผลิตขยะกันวันละ 1 กก. ยังดีที่บ้านเรายังไม่ค่อยเจริญรุ่งเรืองทางเศรษฐกิจเยอะมากเท่าไร เพราะตามทฤษฏีบอกไว้ว่ายิ่งมีความเจริญมากขึ้นแค่ไหน ขยะก็จะยิ่งเพิ่มมากขึ้นเท่านั้น เพราะยิ่งมีอะไรออกมาให้ได้บริโภคกันมากขึ้น เศษสิ่งที่จะเหลือในส่วนซึ่งไม่เป็นที่ต้องการก็จะยิ่งมีมากขึ้น ของที่เราไม่ต้องการแล้วเราก็มักจะเก็บทิ้งไปและรวมเรียกสิ่งเหล่านี้กันว่า ขยะ

แนวโน้มการบริโภคของผู้คนบ้านเราที่เพิ่มมากขึ้นอย่างทุกวันนี้ ประมาณกันว่าอีกไม่น่าเกิน 10 ปีข้างหน้าแต่ละคนจะเพิ่มการผลิตขยะเป็นวันละถึง 2 กก. ทำให้รู้สึกไปได้ว่าเมื่อไรที่เราพูดถึงความเจริญที่ไร้ขีดจำกัด สิ่งที่จะเกิดตามมาคือจำนวนของขยะที่ไร้ขีดจำกัดเช่นเดียวกัน ย้อนมองตัวเองทุกวันนี้เท่าที่ซื้อของใช้เข้าบ้าน เหล่าบรรจุภัณฑ์ที่ตอนซื้อก็เลือกดูว่าสวย แต่พอหยิบของออกมากินหรือเอามาใช้แล้ว ก็ไม่ค่อยจะได้เก็บกล่องใส่ของพวกนี้เอาไว้อีก ไม่รู้จะเก็บเอาไว้ที่ไหนให้เปลืองพื้นที่บ้าน ทุกวันนี้ก็มีของวางเต็มจนเติมลงไปแทบจะไม่ได้แล้ว ข้าวของเครื่องใช้ที่ชำรุดเสียหายเดี๋ยวนี้ก็มักจะเลือกซื้อใหม่แทนการซ่อมแซม

1 ใน 4 หรือร้อยละ 25 ของขยะทุกวันนี้ก็คือขยะพลาสติก ขยะที่รับซื้อมาแล้วก่อนที่จะเอาไปรีไซเคิลก็จะต้องผ่านกระบวนการคัดแยกด้วยมือคน เพราะเนื้อของพลาสติกแต่ละชนิดมีความแตกต่างกัน พลาสติกบางอย่างก็เอาไปรีไซเคิลไม่ได้ พลาสติกที่รีไซเคิลได้ก็ยังแยกออกไปได้อีกหลายชนิด แต่ละชนิดก็เอาไปใช้ประโยชน์ต่างกัน ผ่านพ้นจากมือคนไปแล้วก็ส่งต่อให้เป็นบทบาทหน้าที่ของเครื่องจักร

พลาสติกที่จะเอาไปรีไซเคิลได้ต้องผ่านการตัดให้เป็นชิ้นเล็ก ๆ และล้างทำความสะอาดเอาสิ่งสกปรกออกไป กระบวนการรีไซเคิลก็คือการเอาขยะพลาสติกที่เป็นชิ้นเล็ก ๆ นั้นไปหลอมและรีดให้เป็นเส้น แล้วเอาไปตัดให้เป็นเม็ดเล็ก ๆ ที่เรียกกันว่าเม็ดพลาสติก แล้วเอาไปทำเป็นเส้นใยไฟเบอร์หรือเอาไปขึ้นรูปทำเป็นของใช้ต่าง ๆ แล้วแต่ชนิดของพลาสติกเดิม อย่างขวดเพ็ทใสที่เอาไปรีไซเคิลเป็นเส้นใยไฟเบอร์ ว่ากันว่าแค่ขวดน้ำดื่มหรือขวดชาเขียว 17 ขวด ก็เอาไปทอเป็นเสื้อได้ครบตัวแล้ว ฝาเกลียวที่เป็นสี ๆ ก็เอาไปขึ้นรูปใช้ทำเป็นของใช้อย่างอื่นได้อีก

จากขวดพลาสติกก็มาเดินดูกระป๋องเครื่องดื่มที่ทำจากอลูมิเนียมกันบ้าง ราคารับซื้อเมื่อวันที่ไปโผล่หน้าดูนั้นอยู่ที่ กก.ละ 29 บาท ถึงจะดูน้อยเอาไปใช้ซื้อน้ำอัดลมได้ใหม่แค่ 2 กระป๋อง แต่ก็ยังดีกว่าปล่อยทิ้งไปเปล่า ๆ ในกองขยะจะมีกระป๋องแบบนี้อยู่เยอะ ถึงจะเป็นอลูมิเนียมแบบบางที่มีน้ำหนักเบาแต่ก็กินเนื้อที่จัดเก็บค่อนข้างเยอะ ก็เลยต้องเอามาเข้าเครื่องบีบอัดให้ใช้พื้นที่น้อยลงทั้งในการจัดเก็บและการขนส่ง

โรงงานรีไซเคิลจะเอาอลูมิเนียมกระป๋องพวกนี้ไปหลอมใหม่ให้เป็นแท่งก่อนที่จะเอาไปรีดให้เป็นแผ่นบาง จากนั้นก็จะส่งต่อไปให้โรงงานกระป๋องทำกระป๋องขึ้นมาใหม่ ซึ่งการรีไซเคิลแบบนี้จะทำหมุนเวียนไปได้เรื่อย ๆ ไม่รู้จบ

เดี๋ยวนี้มีคอมพิวเตอร์ใช้กันอยู่แทบทุกบ้าน พอเก่าล้าสมัยเกิดชำรุดเสียหายขึ้นมา ก็ยอมจ่ายเงินซื้อของใหม่ทันสมัยกว่ามาใช้แทนการซ่อมของเก่าตกยุค ไม่รู้จะเก็บวางเอาไว้ตรงไหนของบ้านเพราะดูเกะกะก็เอาไปชั่งกิโลขาย ตัวซีพียูรับซื้อที่ กก.ละ 3.50 บาท เม้าส์ขายได้ กก.ละ 2.50 บาท ส่วนตัวจอกับแป้นพิมพ์ราคา กก.ละ 1.50 บาท อย่าลืมแยกออกมาขายต่างหากก็คือชิ้นส่วนที่เป็นไอซี ซีพียู ที่เรียกกันว่าสี่เหลี่ยมขาทองคำ ชิ้นนี้ให้ราคาถึง กก.ละ 250 บาท เพื่อเอาไปรีไซเคิลแยกหาทองคำ

แผงวงจรก็คิดราคาให้แตกต่างกันไป ตามป้ายก็มีตั้งแต่แบบที่ 1 กก.ละ 200 บาท แบบที่ 2 กก.ละ 100 บาท อีก 2 ส่วนแบบ กก.ละแค่ 3-4 บาท

เห็นราคารับซื้อสิ่งของที่เราไม่ต้องการและเรียกว่าขยะแล้ว ก็นึกเสียดายเงินที่ทิ้งเปล่าไปอยู่ทุกวี่ทุกวัน อดคิดไม่ได้ถึงกลอนของสุนทรภู่ที่ว่า ..มีสลึงพึงบรรจบให้ครบบาท อย่าให้ขาดสิ่งของต้องประสงค์.. และ ..ไม่ควรซื้อก็อย่าไปพิไรซื้อ ให้เป็นมื้อเป็นคราวทั้งคาวหวาน..

ถึงจะมีชื่อเรียกว่าสุภาษิตสอนหญิง แต่ผู้ชายเอาไปใช้ด้วยก็น่าจะได้ !!!

ชาร

7 สิงหาคม 2559