“ธุรกิจ (Business)” ตามความคิดรวบยอด (concept) ที่ผมได้จากการเรียนวิชางานธุรกิจนั้นหมายถึง “การกระทำหรือกิจกรรมต่างๆ ที่จัดทำขึ้นเพื่อหวังผลกำไร และต้องประกอบด้วยการผลิต การจำหน่าย และการให้บริการ”. 

การดำเนินชีวิตของมนุษย์ตั้งแต่ปฐมวัยจวบจนปัจฉิมวัยหรือเริ่มตั้งแต่เกิดจนตายนั้น จะต้องเชื่อมโยงกับการจับจ่ายใช้สอยไม่ว่าจะในทางใดทางหนึ่ง อย่างน้อยที่สุดก็คือปัจจัยพื้นฐาน อันได้แก่ อาหาร ที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่งห่ม และยารักษาโรค ซึ่งต้องแสวงหามาด้วยการจับจ่ายใช้สอย. 

คงปฏิเสธไม่ได้ว่าการจับจ่ายใช้สอยในปัจจุบันนั้นไม่อาจหลีกเลี่ยงการใช้ “เงินตรา” ได้ เนื่องด้วยความเปลี่ยนแปลงทางสังคม หรือที่ “สมานฉันท์” กันเรียกว่าเป็น “ความเจริญรุ่งเรือง” นั้น ได้ทำให้ปัจจัยในการแลกเปลี่ยนสิ่งของในมนุษย์โดยปรกติเป็น “เงินตรา”.  

ส่วนพฤติกรรม “ยื่นหมูยื่นแมว” หรือ“หมูไปไก่มา” อย่างที่เคยใช้ในอดีตกาลนั้น เป็นเพียงการแลกเปลี่ยนครั้งคราว เพราะเราคง (แทบจะ) ไม่สามารถเดินถือขวดเปล่าหรือหนังสือพิมพ์เก่า ซึ่งที่ว่าเป็นของมีค่า (ปริวรรตเป็นเงินได้) ไปเดินแลกหมูเห็ดเป็ดไก่ในตลาด เพราะสิ่งที่แม่ค้าพ่อค้าต้องการก็คือ “เงิน” ถ้าไม่เชื่อก็ต้องลองดูครับ. (แต่ผู้เขียนขอเตือนให้ระวังมีดปังตอด้วยนะครับ...J) 

ที่อรรถาธิบายมาเสียยืดยาวนี้เพราะผมพยายามทำให้ท่านผู้อ่าน “สมานฉันท์” กันว่า “เงินตรา” เป็นสิ่งจำเป็น และจากนี้ไปผมจะขอเชื่อมโยงเรื่องความสำคัญของ “เงินตรา” เข้าสู่ประเด็น “ธุรกิจกับวิถีชีวิตของคนไทย” เพื่อจะได้เข้าเรื่องของเรา (สักที). 

จากที่กล่าวไปแล้วว่าชีวิตประจำวันต้องมีการจับจ่ายใช้สอย และการจับจ่ายใช้สอยก็จำเป็นต้องใช้เงินตรา คำถามต่อไปก็คือว่า “แล้วเงินตรามายังไง ?” คำตอบที่ดีที่สุด (ในสายตาผม)  ก็คือ เงินตราก็ต้องได้มาจากการทำงาน. 

การทำงานในทรรศนะของผมมีสองลักษณะใหญ่ๆ ก็คือ การรับราชการ และการทำธุรกิจ สำหรับการรับราชการนี้ผมไม่ขอกล่าวถึงเนื่องจากไม่ได้เกี่ยวกับชื่อเรื่อง มิฉะนั้นผู้อ่านจะว่าเอาได้ว่าผม “นอกเรื่อง”. (แต่แท้จริงแล้วอาจเป็นเพราะผมไม่มีปัญญาจะเขียนก็ได้ ฮิๆๆ) 

ฉะนั้นการทำงานที่จะได้เงินตรานั้นส่วนหนึ่งก็ต้องมีการทำธุรกิจ เพราะโดยจุดหมายหลักของการทำธุรกิจ ก็คือ “หวังผลกำไร” ด้วยเหตุผลที่กล่าวมาผมจึงสามารถอ้างได้ (โดยไม่ต้องยึดหลักสมานฉันท์เพื่อประเทศชาติหรือ ๑๙ ล้านเสียง แต่อย่างใด) ว่า “ธุรกิจจำเป็นต่อมนุษย์”. 

สรุปแล้วก็คือมนุษย์จำเป็นต้องจับจ่ายใช้สอย การจับจ่ายใช้สอยจำเป็นต้องใช้เงิน และเงินมาจากการทำธุรกิจ ฉะนั้นจึงสรุปได้ว่า “ธุรกิจจำเป็นต่อมนุษย์” ดังแผนภาพ  

มาถึงตรงนี้ผู้อ่านอาจมองว่าผมยังมิได้ตอบโจทย์ซึ่งเป็นหัวข้อเรื่องที่ผมยกมาก็คือ “ธุรกิจกับวิถีชีวิตของคนไทย” แต่ผมกลับคิดว่าผมได้อธิบายโดยพิสดารไปแล้วว่า “ธุรกิจจำเป็นต่อมนุษย์” ซึ่งมันสามารถตอบโจทย์ที่ว่า “ธุรกิจสำคัญกับวิถีชีวิตของคนไทยอย่างไร ?” ทั้งยังสามารถตอบโจทย์ที่กว้างออกไปได้อีกว่า “ธุรกิจสำคัญกับวิถีชีวิตของคนทั้งโลกอย่างไร ?” ได้อีกด้วย.

เพราะคงไม่มีใครกล้าเถียงผมได้ว่า “คนไทยไม่ใช่มนุษย์ (คน)” ก็ในเมื่อคนไทยเป็นมนุษย์ และธุรกิจก็สำคัญต่อมนุษย์ แม้ไม่ต้องใช้สมบัติการถ่ายทอดทางเหตุผล (ซึ่งไม่รู้มีจริงหรือเปล่า)  ผมก็ขอสรุปว่า “ธุรกิจมีความสำคัญต่อวิถีชีวิตของคนไทย”.

ตามความเห็นของผม (อีกแล้ว) ผมคิดว่าการอธิบายความที่ดีไม่จำเป็นต้องยืดเยื้อยืดยาว เพราะความยาวของงานเขียนมิได้บ่งบอกความเข้าใจของผู้เขียน หากแต่การอธิบายที่ดีขึ้นอยู่กับ “ข้อมูล” และ “การเชื่อมโยงเหตุผล”… จะเห็นได้ว่าในบทความนี้ไม่มีข้อความใดเลยที่ได้อธิบายว่า “ธุรกิจกับวิถีชีวิตของคนไทยสัมพันธ์กันอย่างไร ?” แต่ถ้าอ่านดูให้ดีแล้ว ผมได้แฝงเหตุและผลไว้เรียบร้อยแล้ว นี่แหละครับที่เรียกกันว่า “การตีความระหว่างบรรทัด”... สวัสดีครับ 

๒๕ ตุลาคม ๒๕๕๐