ด้วยธรรมชาติของภาษาที่ “ยังมีชีวิต” (ได้อีกไม่นาน) ภาษาไทยจึงเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ  ทั้งในทางที่เจริญ (วิวัฒนาการ) เช่น การสร้างระดับการสนทนา การมีมารยาทในการสื่อสาร หรือความนิยมในการเขียนร้อยแก้วเชิงสร้างสรรค์ เป็นต้น และในทางที่เสื่อม (อวิวัฒนาการ) เช่น การพูดภาษาไทยสำเนียงอังกฤษ การสร้าง “คำคะนอง” ขึ้นใช้เอง การอ่านภาษาไทยไม่ถูกต้อง ความล้มเหลวในการใช้ภาษา (การพูด การเขียน) ของเยาวชน เป็นต้น ซึ่งแม้อาจจะไม่แน่ใจว่าการเปลี่ยนแปลงทางใดมีมากกว่า แต่ก็มั่นใจว่าการเปลี่ยนแปลงทางหลังมีผลกระทบร้ายแรงกว่า.

ภาษาทุกภาษาล้วนมี “เอกลักษณ์” เช่นเดียวกับการที่มนุษย์มี “ปัจเจกลักษณะ” ของตน    ซึ่งเอกลักษณ์ของภาษานั่นเองที่เป็นสิ่งบ่งชี้คุณค่าของภาษา สำหรับเอกลักษณ์ภาษาไทยนั้นก็มีอาทิ ภาษาไทยมีระบบเสียงที่ไพเราะ (วรรณยุกต์) ซึ่งพบได้ไม่มากในภาษาทั่วๆ ไป ภาษาไทยมีระดับการใช้ภาษาตามความเหมาะสม (คำราชาศัพท์ ภาษาทางการ ภาษาสนทนา) ซึ่งถือเป็นสิ่งบ่งบอก “มารยาท” ของภาษาไทย สิ่งหนึ่งที่สำคัญที่สุดก็คือ ภาษาไทยนั้นเป็นภาษาเฉพาะเผ่าพันธุ์หรือถ้าหากจะเรียกให้งดงามขึ้นก็คือ “ภาษาไทยเป็นภาษาประจำชาติ”.

ในประเทศอินเดียมีภาษาใช้มากมายทั้งภาษาราชการ และภาษาชุมชน ซึ่งมองว่าเข้าทำนอง “มากคนมากความ” ไร้เอกภาพในการสื่อสาร ส่วนภาษาอังกฤษ ภาษาจีน หรือภาษาฝรั่งเศสก็มีใช้กระจัดกระจายไปทั่วโลก หากจะมองในแง่ความเป็นสากลก็คงว่าเป็นเรื่องดี แต่หากมองอีกมุมหนึ่งในเรื่องของความภาคภูมิใจในความเป็น “ชาติเจ้าของภาษา” แล้ว ก็ต้องกล่าวว่า ชาติต่างๆ เหล่านั้น “ฤๅจะภาคภูมิใจเท่าเรา”. 

ภาษาไทยมีใช้เป็นภาษาหนึ่งเดียวประจำชาติไทย แม้ว่าจะมีภาษาถิ่นที่แตกต่างกันออกไป แต่ก็ถือว่าภาษาเหล่านี้เป็น “สายโลหิตเดียวกัน” ฉะนั้นจึงสามารถกล่าวได้อย่างเต็มภาคภูมิว่า “ภาษาไทยเป็นภาษาประจำชาติไทย” หรืออีกนัยหนึ่งว่า “ชาติไทยมีภาษาประจำชาติคือภาษาไทย” ทั้งนี้ก็เพื่อให้เห็นว่าภาษาไทยมีความสำคัญอย่างยิ่งในการแสดงความเป็นชาติ บูรณภาพแห่งรัฐ ความมีอารยธรรม และความเป็นเอกราชโดยเฉพาะ “เอกราชทางวัฒนธรรม”.

อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันภาษาไทยที่แสดง “เอกราชทางวัฒนธรรม” ของประเทศไทย กำลังอยู่ในภาวะวิกฤติ ทั้งนี้ก็เพราะภาษาต่างประเทศนั้นเข้ามาผสมผสานกลมกลืนกับภาษาไทยด้วยความเต็มใจของผู้ใช้ภาษาไทยส่วนใหญ่ที่ไร้ “จิตสำนึกในคุณค่าภาษาไทย” ซึ่งอาจกล่าวได้ว่า ประเทศไทยกำลังถูก “ล่าอาณานิคม” ซึ่งภัยคุกคามครั้งนี้มาในรูปแบบใหม่ คือ ไม่ใช้แสนยานุภาพทางทหารแต่ใช้แสนยานุภาพทางวัฒนธรรม.

ในกรณีพิพาทเรื่องเขาพระวิหารหรือกรณีนักธุรกิจจากอาหรับคิดจะลงทุนทำนาข้าวนั้น “ลัทธิชาตินิยม (สุดโต่ง)” ที่เคยรุ่งเรืองในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงครามก็ถูกนำมา “ผลิตซ้ำ” อีกครั้ง ภายใต้เงื่อนไขใหม่ เวลาใหม่ แต่เป็นที่น่าสงสัยว่าเพราะเหตุใดแนวคิดชาตินิยมในการที่จะอนุรักษ์หวงแหนภาษาไทยไว้กลับยังคงสงวนไว้สำหรับ “ไดโนเสาร์” ซึ่งเป็นชื่อเรียกที่คนรุ่นใหม่ตั้งให้ผู้ที่มีจิตสำนึกรักภาษาไทย รักเอกลักษณ์ของชาติไทย และรักประเทศไทย.

ส่วนหนึ่งอาจเป็นเพราะว่าประชาชนทั่วไปมิได้ตระหนักถึงคุณค่าของภาษาไทย จึงคิดว่า “ปัญหาที่เกิดขึ้นกับภาษาไทยเป็นเรื่องเล็กๆ” ตัวอย่างหนึ่งที่ยังจำได้เมื่อช่วงวันภาษาไทยสองปีก่อน (๒๙ กรกฎาคม ๒๕๔๙) มีรายการโทรทัศน์รายการหนึ่งนำเสนอประเด็นความวิบัติของภาษาไทย มีช่วงหนึ่งที่สัมภาษณ์อาจารย์สอนวิชาภาษาไทย (นอกระบบ) ท่านหนึ่ง ซึ่งได้กล่าวไว้อย่างน่าคิดว่า “คนไทยไม่กินข้าว... ไม่ได้แปลว่าไม่รู้จักข้าว” เทียบได้กับ “ความรู้จัก” และ “ความรู้รัก” ภาษาไทย จึงไม่น่าแปลกนักที่เยาวชนไทยสมัยนี้ไร้จิตสำนึกรักภาษาไทยเช่นนี้ ซึ่งก็ขอตั้งคำถามกลับว่า “ถ้าลูกทุกคนเพียงแค่ “รู้จัก” พ่อแม่ โดยที่ปราศจากการ “รู้รัก” นี่เป็นเรื่องธรรมดาหรอกหรือ”.

            ฉะนั้นเพื่อการ “รู้รัก” ในภาษาไทย ทุกๆ องคาพยพในสังคมไทยที่มี “สำนึกรักบ้านเกิด” จึงควรร่วมกันอนุรักษ์ภาษาไทยโดยการใช้ภาษาให้ถูกต้องก่อนที่จะไป “จูงจมูก” ผู้อื่นให้มา “รู้รัก”  ซึ่งทฤษฎีผีเสื้อขยับปีก (Butterfly’s Effect) ที่ว่า “เพียงแค่ผีเสื้อตัวเล็กขยับปีก ส่งผลกระทบทั้งโลก” คงเป็นทฤษฎีที่ช่วยให้คิดได้ว่า “ผีเสื้อน้อยควรขยับปีกให้เป็นก่อน ค่อยไปสอนให้ตัวอื่นขยับตาม”.

            “รักภาษาคือรักชาติ” เป็นทัศนคติที่ประชาชนไทยทุกคนควรยึดถือไว้ประจำใจ ทั้งนี้ก็เพื่อธำรงรักษาไว้ซึ่งเอกราชและอารยธรรมของชาติไทย เพื่อมิให้เหตุการณ์เป็นไปตามคำกล่าวของ   รศ. สุนีย์ สินธุเดชะ ที่ว่า “สิ้นภาษาก็สิ้นชาติ”.