เราลืมอะไรไปหรือเปล่า ตอนหกโมงเย็น?

คำถามสุดท้ายก่อนเดินหน้าสู่เออีซี

ครั้งหนึ่ง ยามเย็นอากาศร้อนๆเริ่มคลี่คลาย ผมมาร่วมรับประทานเย็นกับผู้ร่วมงานชาวญี่ปุ่น

หนึ่งในนั้นท่านเป็นประธานบริษัท พูดง่ายๆเป็นนายนั่นแหละ

หกโมงเย็นเสียงเพลงชาติแว่วมา ท่านประธานลุกขึ้นยืนตรง เราทุกคนทั้งคนไทยและญี่ปุ่นอีกรวมหกเจ็ดคนรีบลุกตาม

ในสวนอาหารแห่งนั้นมีน้องๆที่ไม่ได้รู้จักกันอีกโต๊ะหนึ่ง ลุกขึ้นยืนเคารพเพลงชาติหลังจากทำท่าทางตะลึงและเลิกลั่กที่โต๊ะเราทำเซอร์ไพล์ยืนขึ้นเคารพเพลงชาติ

ผมเองนั้นยืนตรงเคารพเพลงชาติอย่างภาคภูมิใจ แต่ลึกๆรู้สึกละอายใจที่คนนำเป็นคนต่างชาติ

ชาติไทยเป็นชนชาติเสรี ชื่อไทยแปลว่าอิสระเสรี

แปลว่าเมืองนี้เป็นแดนเสรีที่เราได้อยู่กิน -ความหมายที่ผมภูมิใจมากๆ

ผมนึกถึงประสพการณ์ครั้งยี่สิบกว่าปีก่อน ผมเคยไปอยู่ไปเรียนที่ประเทศญี่ปุ่น

ผมมีเพื่อนหลากหลายชาติพันธ์ ทั้งเมกัน ยุโรป เอเซียใต้ และจีน

ครั้งนั้นหกโมงเย็นหรือแปดโมงเช้าผมจะรู้สึกแปลก ด้วยเป็นเด็กจากเมืองไทย ทำไมที่นี่ไม่มีเคารพธงหรือเพลงชาติ

แล้วก็ค่อยๆเรียนรู้ว่า ญี่ปุ่นแอบเคารพเพลงชาติแบบเงียบๆตอนช่วงเที่ยงคืนก่อนปิดสถานีโทรทัศน์

และจะมีเฉพาะเอนเอสเค โทรทัศน์แห่งประเทศญี่ปุ่นเท่านั้น

รูมเมท์ผมเป็นชาวฮอลลันดา ผมถามเขาถึงการเคารพเพลงชาติ

โดนเพื่อนเยาะเย้ยอย่างมากว่าเป็นพวกอยู่ในลัทธิชาตินิยม

พวกชาวเอเซียที่มีเอกราชอยู่เท่านั้นมักจะใช้ลัทธิชาตินิยม--อะไรประมาณนี้แหละ

เขาพูดอะไรเยอะแยะ-คลุมเครือมากระหว่างความสิวิไลซ์-วัตถุนิยม-ล้าสมัย-โบราณ-หลงยุค

แต่ไม่เคยให้ความสำคัญกับความผาสุก-ความมั่นคง-อบอุ่นใดๆ

ผมรู้ว่าจากนั้นมาถึงตอนนี้มันก็ยังคลุมเครือเหมือนเดิมถ้าเราคิดจะบอกว่าอะไรดีอะไรไม่ดี

อย่างไรก็ตามสิ่งหนึ่งที่ผมคิดว่าเราลืมไม่ได้และควรระลึกถึงเมื่อเราได้ดำเนินชีวิตของเรา อันเป็นเสี้ยวเล็กๆในสังสมที่ใดก็ตามในวันหนึ่งๆ คือ รำลึกถึงบุญคุณแห่งบรรพบุรุษผู้สร้างสรรธำรงรักษาผืนแผ่นดินแห่งนั้นๆให้มีธรรมชาติมีสังคมสิ่งแวดล้อมที่อบอุ่นเอื่ออาทรซึ่งกันและกัน เราต่างมีหน้าที่ต้องธำรงและสืบสานต่อไปให้ลูกหลานของเรา ยกย่องและทำความเข้าใจขนบวัฒธรรมของตนที่บรรพบุรุษสั่งสมมา  แทนการอวดดีอวดเก่งด้วยความรู้เพียงชั่วชีวิตเหมาเอาว่าสิ่งที่มาแต่ก่อนเก่าไม่ไช่ ไม่ดีต้องล้มล้าง

เรื่องการรำลึกถึงบุญคุณบรรพบุรุษนั้นเป็นเรื่องที่ทำให้มนุษย์ในสังคมนั้นๆมีพลังมาก ผมไม่ได้พูดให้รักชาติอย่างบ้าคลั่ง แต่อยากจะบอกว่าชีวิตเราอยู่ด้วยทะนงองอาจไม่รู้บุญคุณผู้สร้างมาก่อนนี้มันโอหังและโง่งมงายอย่างที่สุด

สุดท้ายผมเขียนบทความนี้ทำให้ผมนึกถึงหนังอเมริกันที่พยายามอธิบายเรื่องการเทิดทูนบรรพบุรุษของชาวเอเซียเรื่องนึงครับ

การเปิดฉากสงครามเยี่ยงสุภาพบุรุษเริ่มขึ้น...
มันคือการสู้รบโดยคนญี่ปุ่นด้วยกันเอง
จุดต่างคือ
ฝ่ายหนึ่งคนที่ใช้วิธีเก่า...นักรบซามูไร
ฝ่ายหนึ่งใช้วิธีใหม่...กองทหารฝึกและเซี่ยมโดยตะวันตก
เปิดฉากการรบ....
รอให้ยิงมาก่อนสองระรอก

ตอบโต้การบุกล้อมโดยพลธนูแม่นปืน
ยิงใส่เพลิงไฟ
ยิงห่าธนูเข้าแนวหน้าในวงล้อม

ตะลุยฟัน เป้าหมายคือสู้แม้ตัวตาย
สายเลือดนับรบกระฉูด
ดาบสู้กับปืน

ทหารม้าแนวสอง
กลยุทธสองแลกหนึ่งแม้กำลังพลน้อยกว่า

สายเลือดกระเซ็นซ่านนักรบ
วิถีเก่า และวิถีใหม่ตายเป็นเบือ

พักรบ
แล้วจัดทัพใหม่เพื่อลุยทั้งกำลังพลน้อยลงอีก
ทหารม้าเต็มรูปแบบ
ตะลุยฟัน
ดาบลุยปืน
ม้าวิ่งตัวเปล่า ตัวแล้วตัวเล่า
แม่ทัพยังอยู่ ถาโถมลุยฆ่าแนวต้านไม่เหลือ

แนวรับเป็นปืนรุ่นใหม่ ปืนกลโปรยห่ากระสุน
ยิงกระหน่ำเข้าเสื้อเกราะแห่งเกรียรติยศ นัดแล้วนัดเล่า

การรบที่ไร้เกียรติปรากฎขึ้นไม่นาน ก็มิอาจสืบเนื่องต่อไป

เพื่อนสนิทมอบดาบให้เพื่อนสนิท
ด้วยเกียรติยศของซามูไร
ซากูระที่งดงาม และการจากไปของนักรบ

แม้ข้าศึกยังต้องก้มกราบ
การเคารพรากเง้าของตนปรากฎภาพ

พระมหาจักรพรรดิ์ทรงรับดาบภารกิจของผู้พลีชีพ
ตัวแทนของ"มัทซึโมโต" ยื่นดาบแห่งเกียรติยศคืนสู่พระองค์
 " การรวมญี่ปุ่น เกิดขึ้นโดยเรามิอาจลืมสิ่งที่เป็นรากเหง้าของเรา "

โปรดบอกว่า เขาตายอย่างไร ?
ข้าฝ่าพระบาทฯจะทูลว่าเขาอยู่อย่างไรพระเจ้าข้า...