อธิบาย กาพย์ฉบัง ๑๖

 กาพย์ฉบัง ๑๖ มีข้อบังคับดังนี้   

ในบทหนึ่งมี ๑๖ คำ                

แบ่งเป็นวรรคได้ ๓ วรรค         

วรรคที่หนึ่ง มี ๖ คำ                

วรรคที่สอง มี ๔ คำ                

วรรคที่สาม มี ๖ คำ                

การสัมผัส

คำสุดท้ายของวรรคที่หนึ่ง ไปสัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่สอง

ส่วนคำสัมผัสร้อยบทหรือสัมผัสเชื่อมบทนั้น ให้คำสุดท้ายของบท

ที่หนึ่ง  ไปเชื่อมสัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่หนึ่งของบทถัดไป

แต่งเชื่อมอย่างนี้ไปจนจบตามที่ต้องการ ดังแผนผังสัมผัส         

กาพย์ฉบับ ๑๖

         ฉันสู้เล่าเรียนเหลือทน     ลำบากลำบน   

ไม่คิดจะท้อจะถอย                                     

         พรุ่งนี้คงไม่หลักลอย       ความสุขใช่น้อย

ถ้าจบศึกษาเล่าเรียน                                   

         จักสู้ด้วยความพากเพียร   ไม่ให้หันเหียน 

จักเรียนด้วยความซื่อตรง                             

         เชื่อฟังคำสอนพระสงฆ์    อิทธิบาทคง   

สำเร็จมโนนึกใน                                        

         พ่อแม่เป็นสุขสดใส         คิดงานการใด 

สมดังสติปัญญา                                         

         ฉะนั้นเราควรศึกษา         เพื่อให้ได้มา   

ความรู้เป็นคู่ชีวี                                         

         เผ่าพงษ์คงมีศักดิ์ศรี       ประโยชน์ทวี   

กอบกู้เอกราชไทย                                    

         ไม่ว่าประเทศชาติไหน     พัฒนาไป     

ด้วยการศึกษาเล่าเรียน                               

         ถึงจะลำบากพากเพียร     ไม่ผัดไม่เพี้ยน

ใช้วันเวลาพาเพลิน                                    

         หาหลักชักชวนควรเดิน    ไม่หกไม่เหิน  

ควรคิดคะนึงนึกใน                                    

         จักมีปัญญาผ่องใส          สมองว่องไว 

ใครทำคำพูดจำมา                                   

         เชื่อฟังคำครูบูชา            จะคิดจะหา  

เพื่อนคบเตือนจบแจ้งหน                             

         จิตใจไม่มืดหมองมน       รำพันรำพน   

บ่นหาเวลามาคอย                                   

         จักไม่คิดถดคิดถอย         อายุยังน้อย 

จักสู้อุตส่าห์พาไป                                    

         ไม่เลือกว่างานการใด      ตั้งจิตตั้งใจ  

อดทนจนเสร็จส่างวัน                               

         นี่คือคำสัตย์ของฉัน        จักไม่ลืมกัน 

                      จักสู้ให้คู่โลกเอย.                              

...หยาดกวี...

๔ กันยายน ๒๕๕๑