ปัญหาภูมิอากาศโลกเปลี่ยนแปลง (Climate Change) เนื่องจากการกักเก็บความร้อนของบรรดาก๊าซเรือนกระจก (Greenhouse Has หรือ GHG) ที่เราช่วยๆกันปล่อยสู่บรรยากาศโลก เป็นเรื่องที่ยากจะเข้าใจ จนบางคนก็ขี้เกียจจะทำความเข้าใจ และเหมารวมว่า อะไรๆก็เป็นความผิดของน้ำมันแกสโซฮอลไปเสียหมด ^ ^

นักวิทยาศาสตร์เองก็เพิ่งจะมีความเข้าใจเรื่องนี้อย่างมากเพียงพอเมื่อไม่นานมานี้เอง  ในการวิเคราะห์และประมวลผลข้อมูลจำนวนมากที่เก็บมาจากตัววัดที่จุดต่างๆในโลกเป็นเวลานานนับ 100 ปี  เค้าก็จะใช้แบบจำลองทางคณิตศาสตร์ (Model) ที่มีความซับซ้อนและคิดค้นกันมาอย่างดีในการประมวลผล ทำจนแน่ใจว่า พารามิเตอร์และโมเดลเหล่าอธิบายปรากฏการณ์ต่างๆในอดีตได้ ก็ย่อมจะเชื่อได้ว่ามันควรจะทำนายอนาคตได้ด้วย  จากการวัดเรารู้ว่าอุณหภูมิของโลกสูงขึ้น 0.8-1.0 องศาเซลเซียสเมื่อเทียบกับปี 1900 คำถามก็คือว่า แล้วรู้ได้ยังไงว่าเกิดจาก GHG นักวิทยาศาสตร์ก็จะตอบว่า หากไม่เอา GHG ที่คนปล่อยมาคิด โมเดลที่เก่งที่สุดจะวาดช่วงอุณหภูมิเป็นช่วงสีฟ้านะครับ ซึ่งไม่ถูกต้อง แต่ถ้าใส่ GHG เข้าไปจะเป็นแถบสีชมพูซึ่งถูกต้องตรงกับความเป็นจริงมากกว่า  ข้อมูลจริงๆนั้นเป็นเส้นสีดำ

เราก็จะสรุปว่าโลกร้อนขึ้นจาก GHG นะครับ ถ้าไม่เชื่อตรงนี้ บทความนี้จบทันที ไม่ทราบจะไปต่อยังไง ^ ^

คำถามที่จะเกิดขึ้นต่อไปคือ แล้วโลกจะร้อนขึ้นอีกมากน้อยเท่าไหร่ ผลกระทบที่จะเกิดขึ้นคืออะไร และเราจะมีวิธีป้องกันแก้ไขอย่างไร ในตอนนี้ขอตอบคำถามแรกก่อนนะครับ  

ในการพยากรณ์เกี่ยวกับปรากฏการณ์โลกร้อน ผลการศึกษาของ IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change)  จะถูกหยิบยกมาอ้างบ่อยที่สุด ผมก็จะใช้ข้อมูลของ IPCC เหมือนกันครับ เนื่องจากอนาคตยังไม่เกิด ดังนั้นความเป็นไปได้ของสิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคตก็ย่อมเป็นได้หลายทางด้วยกัน ซึ่งนักวิทยาศาสตร์จะเรียกว่า scenario ต่างๆ ตั้งแต่แย่สุด ดีขึ้นมาหน่อย กลางๆ และแย่สุด

A1 คือสถานการณ์ที่อัตราเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจของโลกค่อนข้างสูง แต่มีเทคโนโลยี่ที่ใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ และจำนวนประชากรโลกถึงจุดอิ่มตัวในกลางศตวรรษนี้  ซึ่งก็จะแบ่งออกเป็น 3 scenario ย่อยๆคือ A1FI เรายังใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลเป็นหลักอยู่จนถึงปลายศตวรรษ  A1T โลกเปลี่ยนไปใช้แหล่งพลังงานอื่นๆเป็นหลัก A1B มีการใช้พลังงานจากหลายๆแหล่งผสมผสานกัน ส่วน B1 เป็นสถานการณ์ที่ประชากรเติบโตเหมือน A1 เศรษฐกิจขยายตัวมากแต่มีการเปลี่ยนโครงสร้างเป็นสังคมข้อมูลข่าวสารมากขึ้น  จะเห็นได้ว่า A1FI นั้นน่ากลัวมาก แต่เป็นไปได้น้อย (ในตอนที่เค้าพยากรณ์) จนถึงปลายศตวรรษโลกยังปล่อย GHG ถึง 130 GtCO₂e แต่ถ้าเป็น A2 ซึ่งจำนวนประชากรยังเพิ่มขึ้นเรื่อยๆเศรษฐกิจขยายตัวช้าและเทคโนโลยี่ไม่ก้าวหน้ามาก โลกก็จะมีจุดจบคล้ายๆกันในอีก 100 ปี ข้างหน้า

Scenario ที่น่าจะเป็นจริงมากกว่าคือ A1B หรือ B1 โดยที่ในปี 2090-2099 โลกจะร้อนขึ้นจากช่วงปี 1980-199 อีก 1.7-4.4 และ 1.1-2.9 องศาเซลเซียสตามลำดับ ข่าวดีคือ ผมและผู้อ่านจะไม่อยู่ถึงวันนั้นแน่นอน  ข่าวร้ายคือถ้าสถานการณ์เป็นไปตาม A1FI scenario ลูกหลานเราจะเจอกับอุณหภูมิที่สูงขึ้น 2.4-6.4 องศาเลยทีเดียว

แม้แต่โมเดลสภาพอากาศที่ก้าวหน้าที่สุดก็ยังไม่ช่วยให้พวกเราเข้าใจปัจจัยและผลกระทบทั้งหมดที่จะเกิดขึ้นได้  นั่นเป็นเรื่องน่าเป็นห่วง เช่น เรารู้ว่าอากาศที่ร้อนทำให้น้ำอยู่ในอากาศได้มากขึ้น  ไอน้ำในอากาศก็เป็น GHG อย่างหนึ่งและจะทำให้โลกร้อนขึ้นไปอีก ในผลการทำนายของนักวิทยาศาสตร์จึงมีคำอธิบายตัวเล็กๆ เหมือนฉลากเครื่องดื่มชูกำลังว่า Positive Feedback Excluded หรือไม่รวมการป้อนกลับเชิงบวกนะ ถ้ารวมยิ่งจะแย่กันไปใหญ่

อุณภูหมิที่สูงขึ้นนี้จะไม่เท่ากันในแต่ส่วนของโลก ทะเลและมหาสมุทรในแถบเส้นศูนย์สูตรจะร้อนขึ้นน้อยที่สุด แผ่นดินจะร้อนกว่าทะเล และขั้วโลกจะร้อนกว่าค่าเฉลี่ยของทั้งโลกถึงสองเท่า หมายความว่าใน scenario A1B ขั้วโลกเหนือจะร้อนขึ้น 3.4-8.8 องศาในปี 2099 ขอให้ดูสีของแผนที่โลกนะครับ

มีเรื่องน่ายินดี และไม่น่ายินดี ที่อยากจะบอกเวลาเดียวกัน  เอาเรื่องดีก่อนนะครับ พิธีสารเกียวโต (Kyoto Protocol) ทำงานได้ดีทีเดียว ในหลายๆประเทศเช่น สหราชอาณาจักร ลดการปล่อย GHG ได้ดีกว่าเป้าหมายมาก แม้แต่สหรัฐอเมริกาที่ไม่ยอมลงนามในพิธีสาร แต่หลายๆมลรัฐเช่น แคลิฟอร์เนีย กลับมีความก้าวหน้าเรื่องนี้อย่างมาก มีการออกกฏหมายและมาตรการต่างๆอย่างต่อเนื่อง

ข่าวร้ายก็คือ ผลกระทบจากภาวะโลกร้อนได้มาถึงเร็วกว่าที่คาดไว้มาก ในบางด้าน ปัญหารุนแรงกว่าที่นักวิทยาศาสตร์ได้ทำนายไว้ถึง 100 ปี

จะมาเล่าให้อ่านกันในตอนหน้าครับ