คนไทย คนจีน มีสายใยทางวัฒนธรรมแล้ว ประเทศไทยและประเทศจีน ยังมีสายสัมพันธ์ทางการค้ามายาวนาน หลักฐานที่ยังหลงเหลืออยู่คืออาคารเก่าแก่ทรงยุโรป ที่ตั้งตระหง่านเคียงคู่อยู่หน้าตึกสูงเสียดฟ้า ของ “หอการค้าไทย-จีน” บนถนนสาทร

   เมื่อชาวจีนโพ้นทะเล ได้เดินทางเข้ามาสู่สยามเป็นจำนวนมาก เหมือนกับชาวอินเดีย และฝรั่งจากชาติตะวันตก ที่เดินทางเข้ามาประกอบธุรกิจการค้า ทำให้สยามประเทศได้รุ่งเรืองนับแต่อดีตมา
สำหรับชาวตะวันตกแล้ว ตึกเก่าแก่ของห้างร้าน-โรงแรม ในแบบสถาปัตยกรรมยุโรป ที่ยังคงทิ้งไว้ให้เห็นเป็นหลักฐาน ถึงความรุ่งเรืองทางการค้าของเมืองบางกอก
แต่สำหรับชาวจีนโพ้นทะเล (Overseas Chinese) กลับตั้งรกรากถิ่นฐาน สืบทอดลูกหลานพันธุ์มังกร อยู่ในประเทศไทยต่อมา จนผสมกลมกลืน กลายเป็นคนไทยเชื้อสายจีนอยู่ทั่วประเทศ...

แม้แต่ผมก็ยังแทบไม่เชื่อ ! เมื่อพ่อบอกว่า ผมนั้นก็เป็นเหลนโหลนพันธุ์มังกร คนหนึ่ง....

   ในวันที่ลูกหมีแพนด้า ลืมตาดูเชียงใหม่ ใกล้วันที่นายกฯอภิสิทธิ์ของประเทศไทย จะไปเยือนประเทศจีนอย่างเป็นทางการ มหาอำนาจอันดับสองของโลก มังกรเศรษฐกิจแห่งเอเชีย ประเทศคู่ค้าที่สำคัญของไทย
กระแสของเมืองจีน ถูกนำเสนอข่าวอยู่ทุกวัน จนทำให้ผมรู้สึก In trend ไปตามกระแส เพราะเร่งงานหามรุ่งหามค่ำ จนขอบตาดำเป็นหมีแพนด้าทันตาเห็น ไม่ต้องถ่ายทอดสดรอลุ้น เหมือนกับลูกแพนด้าน้อยของหลินฮุ่ย

ลุ้นแต่เพียงว่า งานมังกร ที่รับมาทำ จะเสร็จทันนำเสนอหรือไม่ ในวันนี้...

   ก่อนขึ้นตึกสูง ผมเดินชมตึกเก่า ที่ทำการของหอการค้าไทย-จีน ด้วยความหลงใหล ศิลปะสถาปัตย์ แบบตะวันตกเป็นทุนเดิม รู้สึกโชคดีสองต่อ ที่ได้มาที่นี่...ถนนสาทร
สาทร แหล่งรวมธุรกิจการค้านานา(สัญ)ชาติ เต็มไปด้วยตึกสูงใหญ่ทันสมัย รูปทรงแปลกตา ยังมีตึกเก่าแก่ที่แลดูเหมือนสิ่งแปลกปลอมซ่อนอยู่ เป็นลมหายใจร่วมสมัย ในย่านธุรกิจบนถนนสาทร ซึ่งที่ดินมีราคาแพงยิ่งกว่าทองคำ

   อาคารเก่าทรงคุณค่าแห่งนี้ สร้างในปี พ.ศ. ๒๔๔๖ เคยเป็นห้างสรรพสินค้า บอมเบย์ ของพ่อค้าชาวอังกฤษ ที่โก้หรูของสังคมบางกอก ก่อนที่กลุ่มมหาเศรษฐีชาวจีน ได้ซื้ออาคารหลังนี้เป็นที่ตั้งสำนักงานใหญ่ของสภาหอการค้าไทย-จีน เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๗๑
ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ ๒ อาคารแห่งนี้ ได้ถูกยึดเป็นกองบัญชาการกองทัพญี่ปุ่น เมื่อสงครามยุติลง จึงได้กลับมาเป็นสำนักงานของหอการค้าไทย-จีน อีกครั้ง
ในปี พ.ศ. ๒๕๓๘ หอการค้าไทย-จีน ได้รื้อถอนอาคารเก่าบางส่วนออกไป เพื่อสร้างตึกสูงใหญ่ Thai CC Tower เป็นที่ทำการในปัจจุบัน

   อาคารที่มีอายุกว่า ๑๐๐ ปี เต็มไปด้วยร่องรอยแห่งประวัติศาสตร์ ได้ขึ้นทะเบียนอนุรักษ์ไว้ ให้เคียงคู่อยู่ท่ามกลางตึกสูง ท้าทายแรงสั่นสะเทือนของยวดยาน เป็นตำนานของอิทธิพลสถาปัตยกรรมตะวันตก ที่หลั่งไหลเข้ามาในยุคล่าอาณานิคม ที่น่าสนใจเที่ยวชมอีกแห่งหนึ่งของกรุงเทพฯ

   อาคารทรงยุโรป ๓ ชั้น พร้อมห้องใต้หลังคา ตัวผนังก่ออิฐถือปูน พื้นและฝ้าเพดานเป็นไม้สัก ลักษณะทางสถาปัตยกรรมเป็นแบบ เรอเนสซองส์ (Renaissance) หรืออาคารแบบโคโลเนียล (Colonial Style) ผสมศิลปะจีนแบบ ชิโน-โปรตุกีส (Chino-Portuguese)
โดดเด่นที่มุขหน้าสูงเป็นหอคอย ส่วนบนสุดเป็นแผงรูปโค้งทรงระฆัง หน้าต่างโค้งตกแต่งด้วยคิ้วบัว ลวดลายปูนปั้นแบบนูนต่ำ มีกันสาดยื่นคลุมหน้าต่างที่ชั้นสองและชั้นสาม (ซึ่งเป็นส่วนที่ถูกต่อเติมในภายหลัง) ประดับเชิงชายด้วยลายฉลุไม้ที่อ่อนช้อยสวยงาม และตามส่วนโค้งของประตูหน้าต่าง ระเบียงทางเดิน และฝ้าเพดาน

   ก่อนหน้าอาคารหลังนี้เป็นห้องอาหาร "ไทยจีน" ปัจจุบันได้ถูกซ่อมแซมทาสีใหม่ ปรุงแต่งเป็นภัตตาคารสุดหรู ที่ชื่อ Blue Elephant (ช้างสีน้ำเงิน) ที่ลูกช้างตัวดำๆอย่างผม คง(ไม่)มีโอกาสได้เข้าไปชื่นชมภายใน...

วันนี้ ผมเดินเก็บภาพความงามของสถาปัตยกรรมเพียงภายนอกมาฝากผู้อ่าน วันหน้า ผมคงมีโอกาสได้เข้าไปเก็บภาพการตกแต่งภายในที่หรูหรา มาให้ชม...สักครั้ง !!!

   ถึงเวลานัดหมายที่จะต้องขึ้นตึกสูง บุกถิ่นเหล่าเจ้าสัว บนหอการค้าไทย-จีน ที่นี่ให้รู้สึกเหมือนตัวเอง (และทีมงาน) เป็นคนไทยที่มาเจรจาธุรกิจในเมืองจีนโดยไม่มีล่าม...
เจ้าสัวใหญ่ ดูน่าเกรงขามตามแบบฉบับของนักธุรกิจชาวจีน แต่ความเมตตาเอ็นดูต่อผู้น้อย ยังคงสายใยของความเป็นชนชาติไทย-จีน

งานมังกร ถูกติติงในรายละเอียดอย่างถี่ยิบ สัมผัสได้ถึงความรอบคอบของนักธุรกิจผู้ประสบความสำเร็จ
งานที่นำเสนอในเบื้องต้น ยังเข้าไม่ถึงความเป็นองค์กรของคนไทยเชื้อสายจีน ที่เป็นกลไกสำคัญและมีอิทธิพลสูงต่อระบบเศรษฐกิจของประเทศไทย

ก่อนกลับ เจ้าสัว หยิบหนังสือเล่มหนาปึกส่งมาให้...
“ลื้ออาวไปอ่างดู จะได้รู้จักองค์กองเรามากขึ้ง แล้วกลับปายแก้ไขงาง มานำซาเนอใหม่”

   "สมาคมพาณิชย์จีนแห่งกรุงสยาม" เริ่มก่อตั้งขึ้นในปีพ.ศ. ๒๔๕๓ ซึ่งตรงกับช่วงปลายสมัยราชวงศ์ชิงของประเทศจีน โดยกลุ่มพ่อค้าชาวจีนรุ่นบุกเบิก ที่เดินทางเข้ามาประกอบธุรกิจการค้าอยู่ในสยามประเทศขณะนั้น เพื่อช่วยเหลือเกื้อกูล และสร้างสัมพันธ์สามัคคี ในหมู่ชาวจีนโพ้นทะเลด้วยกัน

สมัยแรกนั้นหอการค้าไทย-จีน ตั้งอยู่ที่ถนนจักรวัตร เมื่อพ.ศ. ๒๔๗๓ ได้ย้ายมาอยู่บนถนนสาทร โดยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗ พร้อมสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดป้ายที่ทำการแห่งใหม่ และทรงรับเป็นองค์อุปถัมภ์กิตติมศักดิ์ของหอการค้าไทย-จีน
ในพ.ศ. ๒๔๘๙ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล รัชกาลที่ ๘ เสด็จพระราชดำเนินที่หอการค้าไทย-จีน เสวยพระกระยาหาร พร้อมพระอนุชา (พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙)

   หลังจากราชอาณาจักรไทย และสาธารณรัฐประชาชนจีน ได้สถาปนาสัมพันธ์การทูต หอการค้าไทย-จีน ได้มีบทบาทที่สำคัญ ในการส่งเสริมมิตรภาพไทย-จีน ผลักดันให้เกิดความร่วมมือทางธุรกิจ ส่งเสริมการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรม จึงได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลของทั้งสองประเทศ

ในปีพ.ศ. ๒๕๓๘ หอการค้าไทย-จีน ได้ย้ายที่ทำการมาอยู่ที่ตึกใหม่ อาคารไทยซีซี ซึ่งตั้งเด่นสง่าอยู่หลังบ้านหอการค้าไทย-จีน หลังเก่า นับเป็นหอการค้าที่เก่าแก่ และใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ที่มีประวัติยาวนานมาถึง ๙๙ ปีแล้ว...

   มองจากตึกสูงของหอการค้าไทย-จีน บนถนนสาทร เห็นขอบฟ้ากรุงเทพฯไกลลิบไปถึงปากอ่าวไทย ปากแม่น้ำล่องเรือสำเภาของพ่อค้าชาวจีน เรือกลไฟจากพ่อค้าชาวตะวันตก ผ่านลำน้ำเจ้าพระยา เข้ามาตั้งกิจการค้าขายอยู่ในบางกอก...
ตึกสูงระฟ้าในย่านธุรกิจการค้า ๙๐ เปอร์เซ็นต์ เป็นของนักธุรกิจชาวไทยเชื้อสายจีน ที่เคยเป็นตำนาน “เสื่อผืนหมอนใบ” อพยพข้ามน้ำข้ามทะเล เข้ามาสู่สยามประเทศมานานกว่าศตวรรษ...

หากมองจากแผนที่ปากอ่าวไทยนั้น ยังมีชาวจีนโพ้นทะเลกลุ่มหนึ่ง ได้ล่องเรือสำเภาต่อไปไกลถึงหัวเมืองปักษ์ใต้...
หากเป็นไปได้ ผมคงถาม “อาก๋ง” ว่า ทำไมเลือกไปเป็นชาวประมงที่สงขลา แทนที่จะเป็นพ่อค้าวาณิช
จนทำให้ลูกหลานพันธุ์มังกรอย่างพ่อ ต้องเป็นจับกัง ลอยเรือมาพบกับแม่ชาวนา ที่พัทลุง ?
ชาวประมงกับชาวนา...หาเช้ากินค่ำ จึงไม่มีโอกาสลืมตาอ้าปาก อย่างอาชีพพ่อค้า...ทำมาค้าขาย

ถึงแม้จะไม่ได้เป็นลูกเจ้าสัว แต่ผมก็ภูมิใจที่ได้เป็นลูกชาวนา
ลูกชาวนาของพ่อ จึงเป็นได้แค่ เกร็ดมังกร ที่กลายพันธุ์ !!!

..............................................................................

อ้างอิง ภาพ / ข้อมูล :
หนังสืออนุสรณ์ครบรอบ ๙๗ ปี หอการค้าไทย-จีน
ภัตตาคาร "บลู เอเลเฟ่นท์" www.blueelephant.com
อาคารแห่งประวัติศาสตร์ นิตยสารผู้จัดการ (ก.ค. ๔๕) ผู้จัดการออนไลน์
หนังสือ บันทึกผู้บัญชาการกองทัพญี่ปุ่นประจำประเทศไทย ในสงครามโลกครั้งที่ ๒