'จ่าเพียร' รับรางวัลสูงสุดแห่งชีวิต : เข้าเฝ้ารับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ อันมีศักดิ์รามาธิบดี (เหรียญรามมาลาเข็มกล้ากลางสมร) จากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท พระบรมมหาราชวัง เมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๕

 “แค่เห็นแววตาที่มุ่งมั่น ทำให้ตัดสินใจได้เลยว่าเราจะฝากชีวิตไว้กับเขา เพราะมั่นใจว่าผู้ชายคนนี้เป็นนักสู้ สามารถปกป้องคุ้มครองเราได้แน่นอน”

พิมพ์ชนา เอกสมญา เล่าย้อนภาพเหตุการณ์ช่วงปีพุทธศักราช ๒๕๑๓ ซึ่งกลายเป็นจุดเปลี่ยนชีวิตของสาวอำเภอบันนังสตา จังหวัดยะลา อดีตเทพีสงกรานต์ผู้เลอโฉมในวัย ๑๗ ปี กับชายหนุ่มใบหน้าคมเข้มอายุย่าง ๒๐ ปีจากบ้านทุ่งหรี่ ตำบลวังใหญ่ อำเภอเทพา จังหวัดสงขลา ที่เพิ่งสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนตำรวจภูธร และได้บรรจุรับราชการครั้งแรกในฐานะตำรวจชั้นประทวนประจำสถานีตำรวจภูธรบันนังสตาเมื่อปี ๒๕๑๓

ความที่พลตำรวจหนุ่มกับเพื่อนตำรวจ วิชัย แจ้งสกุล (ปัจจุบันคือ พ.ต.ท. วิชัย แจ้งสกุล รอง ผกก.สส.สภ. บันนังสตา จังหวัดยะลา) เช่าบ้านอยู่ด้วยกันในซอยเดียวกับบ้านพักอาศัยของหญิงสาว บริเวณข้างมัสยิดบันนังสตา ทำให้หนุ่มสาวมีโอกาสได้รู้จักกันครั้งแรกในเดือนมีนาคม ๒๕๑๔  และอีก ๗ เดือนต่อมา คือวันที่ ๒๔ ตุลาคม ๒๕๑๔ ทั้งคู่ก็ตัดสินใจเดินเข้าสู่ประตูวิวาห์ในถิ่นเกิดฝ่ายภรรยาซึ่งบิดาของเธอเป็นตำรวจนอกพื้นที่มาปฏิบัติหน้าที่อยู่ที่บันนังสตาและแต่งงานกับมารดาของเธอผู้เป็นชาวบันนังสตาโดยกำเนิด

อย่างไรก็ดี ก่อนจะถึงวันสำคัญแห่งชีวิต ชายหนุ่มก็ลาจากว่าที่ภรรยาเพื่อไปปฏิบัติหน้าที่ตามป่าเขา ปล่อยให้ฝ่ายหญิงเตรียมงานอยู่ที่บ้านคนเดียว  กว่าจะมาเห็นหน้าค่าตากันอีกทีก็เมื่อก่อนกำหนดวันงานเพียงวันเดียว และเมื่อพิธีสมรสผ่านพ้นไปแล้ว ชายหนุ่มก็ยังคงทุ่มเททำงานอย่างมุ่งมั่นอดทน

ชะตากรรมแห่งการจากพราก ด้วยภาระหน้าที่ของฝ่ายสามี กลายเป็นความชาชินที่ฝ่ายภรรยาต้องจำยอม และจำต้องดำรงตนเสมือนอยู่ตัวคนเดียว เดียวดายในโลกของความเป็น "ครอบครัว" หรือต่อมา คือการอยู่เพียงลำพังกับลูกๆ ทั้ง ๔ คน คือ ชุมพล เสรฐวุฒิ รัฐวิชญ์ และ โรจนินทร์ เอกสมญา ที่ตัวเธอเองต้องเลี้ยงดูสั่งสอน ขณะเดียวกันยังต้องทำอาหาร ซักผ้า ทำงานบ้าน รวมถึงเย็บผ้าหารายได้เสริมไปด้วย

นี้คือเศษเสี้ยวของชีวิตคนคนหนึ่งที่จักถูกเชิดชูเป็น “วีรบุรุษ” ในกาลต่อมา เป็นชีวิตที่ต้องแลกกับ “เวลา” ที่เบียดบังจากสมาชิกในครอบครัว  ๔๐ ปีในชีวิตราชการ เขามุ่งมั่นปฏิบัติหน้าที่ป้องกันและปราบปรามโจรผู้ร้าย ขบวนการโจรก่อการร้าย หรือผู้ก่อความไม่สงบในพื้นที่อย่างจริงจัง มีการรุกไล่อย่างถึงลูกถึงคน และเข้าถึงประชาชนทุกหมู่เหล่าจนได้รับการยอมรับทั้งในอดีตตราบกระทั่งปัจจุบัน

อาจนับว่าชีวิตของเขา--พ.ต.อ. สมเพียร เอกสมญา เริ่มต้น ณ ที่แห่งนี้ ไต่เต้าจากตำรวจยศ “พลตำรวจ” ค่อยๆ สั่งสมผลงาน สร้างชื่อเสียงจนโด่งดัง กระทั่งอีก ๔๐ ปีต่อมาก็สิ้นสุดชีวิต ณ ที่แห่งเดียวกันในฐานะ “ผู้กำกับยอดมือปราบ” ความตายของเขาส่งผลสะเทือนอย่างรุนแรงต่อวงการสีกากีและสะท้อนให้เห็นถึงความอยุติธรรมในวงการตำรวจไทย

ณ ถิ่นฐานเริ่มต้นและสิ้นสุดเส้นทางชีวิตของ "จ่าเพียร" ถูกเรียกขานกันว่า "บันนังสตา"

                                                (โปรดติดตามตอนต่อไป... 'ฉ า ก ชี วิ ต ที่ บั น นั ง ส ต า' )

สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จเยี่ยม ณ โรงพยาบาลพระมงกุฏ

รับพระราชทานปริญญาบัตร ในฐานะ นิติศาสตร์บัณฑิต มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช

เด็กชายสมเพียร (เนี้ยบ) แซ่เจ่ง เกิดและเติบโตในวัฒนธรรมแบบผสมผสาน ไทย-จีน

นายสมเพียร แซ่เจ่ง ห้วงขณะก้าวสู่ความเป็นวัยรุ่น

ใต้ร่มกาสาวพักตร์

ตำรวจน้องใหม่

ประมาณปี ๒๕๑๗-๒๕๑๘ สมเพียร เอกสมญา ถ่ายภาพร่วมกับเพื่อนนักเรียนพลตำรวจ รุ่น ๑๕ ขณะติดยศ "สิบตำรวจโท" จนภายหลังด้วยผลงานการปฏิบัติงานที่โดดเด่น ทำให้สามารถก้าวกระโดดล้ำหน้าเพื่อนตำรวจรุ่นเดียวกันไปมาก

ถึงไหน - ถึงกัน !!

'เดียวดาย'

ณ จุดเกิดเหตุที่พรากชีวิต 'จ่าเพียร' ไปนิรันดร

ลายมือสุดท้ายของ 'จ่าเพียร' ในห้องผู้กำกับ สภ.บันนังสตา

รับรางวัลแห่งชีวิตมากมาย, แต่สุดท้าย...

ชุมพล เอกสมญา กับชุดที่พ่อสวมใส่ในวันสุดท้ายที่เสียชีวิต

แผนที่แสดงจุดลอยอังคาร พล.ต.อ.สมเพียร เอกสมญา

เหลือไว้เป็น 'ความทรงจำ'

หมายเหตุ : สารคดีพิเศษชิ้นนี้ ตีพิมพ์ครั้งแรกใน 'นิตยสารสารคดี' ปีที่ ๒๖ ฉบับที่ ๓๐๓ พฤษภาคม ๒๕๕๓

(กรณี 'จ่าเพียร' ต้องไม่ถูกลบเลือน, และหวังว่าจักต้องมีการต่อสู้กันต่อไป เพื่อก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างสร้างสรรค์และจริงจังในวงการ 'ผู้พิทักษ์สันติราษฎร์' และต่อกระบวนการ 'แก้ไขปัญหา' ในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้)