๑ ปี ๖ เดือน ๕ วันของการเดินทางครั้งสำคัญในชีวิต โดยการพายเรือรอบน่านน้ำไทยกว่า ๑๕๐๐ ไมล์ ทำให้ก่อเกิดเป็นสายสัมพันธ์กับผู้คนมากมายระหว่างการเดินทาง แต่แล้วเมื่อเกิดเหตุการณ์สึนามิวันที่ ๒๖ ธันวาคม ๒๕๔๗ เหตุการณ์ต่างๆ ในชีวิตต้องเปลี่ยนไปอีกครา

“ก่อนพายเรือผมคิดในใจว่าคงกลับมาทำธุรกิจหรือดูแลครอบครัว สร้างครอบครัวให้ปกติสุขเหมือนก่อนที่คุณแม่ผมจะเสียชีวิต”

แต่แล้วกลายกลับเป็นว่า เขาต้องเดินทางย้อนไปเส้นทางเดิมอีกครั้งหนึ่งบนฝั่งทะเลอันดามัน ท่ามกลางความสูญเสียที่ยิ่งใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งในประเทศไทย เพื่อไปเยี่ยมเยือนและให้กำลังใจเหล่า ‘เทวดา’ ของเขาที่ต้องประสบกับภัยพิบัติครั้งใหญ่ในชีวิต โดยเฉพาะที่ ‘บ้านน้ำเค็ม’ ด้วยฐานะ ‘เพื่อน’ คนหนึ่งที่พอจะปลอบขวัญเพื่อนให้คลายจากความสูญเสียและเศร้าโศกได้บ้าง

คลื่นยักษ์สึนามิ เทวดาพลัดพราก นำไปสู่การตั้งมูลนิธิฯ

ข้อเขียนใน ‘รัฐภูมิ - สหพล : Front Line ชั้นเลวแห่งบ้านน้ำเค็ม’ สะท้อนภาพสิ่งที่สังคมโดยทั่วไปอาจมองว่าเป็น ‘ความบ้า’ ของเขาได้เป็นอย่างดี

“รัฐภูมิ อยู่พร้อม และ สหพล ดิเรกวัฒนสาร ออกเดินทางสู่บ้านน้ำเค็ม ด้วยความไม่มีอะไรเลย เป็นการเดินทางที่แทบจะไม่มีการเตรียมการใดๆ ทั้งสิ้น อุปกรณ์ทั้งหมดที่มีคือกล้องวีดีโอที่ใช้ตลอดระยะเวลากว่า ๒ ปีของการพายเรือของรัฐภูมิ ซึ่งเก่าคร่ำคร่าและใกล้จะพังเต็มที พวกเขาไม่มีความรู้ด้านการปฐมพยาบาลใดๆ ไม่มีทุนรอนหรือสินทรัพย์ใดๆ ที่จะนำไปมอบให้ กระทั่งค่าน้ำมันในการเดินทาง พวกเขายังต้องโทรศัพท์ไปขอจากเพื่อนๆ ร่วมชมรมให้โอนมาให้ ในเมื่อเครือข่ายของชมรม 1500 ไมล์ เกือบทั้งหมดคือผู้ประสบภัย พวกเขาจึงแทบจะไม่เหลือผู้ใดที่จะคอยให้ความช่วยเหลือทั้งในด้านกำลังทรัพย์ หรือแม้กระทั่งให้ข้อมูลความเสียหายของเส้นทาง

พวกเขาไปโดยไม่มี-ไม่รู้อะไรทั้งนั้น รู้แต่ว่าจะไป และเมื่อไปถึงก็ยังไม่รู้ว่าจะทำอะไรได้บ้าง กระทั่งเมื่อไปถึงแล้ว พวกเขาจะเป็นผู้ช่วยเหลือหรือเป็นภาระ สำหรับผู้ประสบภัยก็ยังไม่รู้ ทั้งสองคนนี้ ช่างเป็น FrontLine ชั้นเลว โดยแท้ ถึงพวกเขาทั้งสองคนจะเป็น FrontLine ชั้นเลว แต่พวกเขาคือปฐมบทของ FrontLine ของมูลนิธิ 1500 ไมล์ในเวลาต่อมา ประสบการณ์และปัญหาในการเข้าสู่พื้นที่คราวนั้น ได้ถูกกลั่นกรองเพื่อวางเป็นแนวทางในการปฏิบัติงานครั้งต่อๆ ไป”

“ผมดูทีวีแล้ว ผมทนไม่ได้ครับ รีบลงมาทันทีเลย” ภาพข่าว CNN นำเสนอเรื่องราวของเขา-รัฐภูมิ อยู่พร้อม ขณะโอบกอดเพื่อนผู้ทุกข์ยากจากภัยสึนามิพร้อมด้วยหยาดน้ำตาที่ไหลหลั่งอาบนองเต็มสองแก้ม

หลังจากที่กลับมาจากพื้นที่ประสบภัยสึนามิ บางสิ่งบางอย่างก็ก่อตัวในใจอย่างเงียบๆ

“ผมคงจะรอคอยแบบเดิมไม่ได้อีกต่อไปแล้ว เหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้น หากเราไม่ตั้งรับ หรือว่าไม่มีการเตรียมการที่ดี ความสูญเสียที่เกิดขึ้นครั้งนั้นเป็นสิ่งที่ย้ำเตือนพวกเราว่า เรากำลังอยู่ในความประมาท เราไม่มีทีมที่จะช่วยเหลือผู้คนให้ทัน เราไม่มีทีมที่จะเข้าไปทำให้ผู้ประสบภัยอย่างแท้จริงนั้น ได้รับความช่วยเหลืออย่างแน่นอน”

ผ่านปัจจัยหลายๆ ประการ ทำให้เขาและพรรคพวกต้องกลับมาคิดตั้งต้นกันใหม่ โดยเริ่มตั้งต้นโครงการอย่างเงียบๆ กระทั่งนำไปสู่การปรากฏตัวของ ‘มูลนิธิ 1500 ไมล์’ ซึ่งมีวิธีการทำงานเป็น ๒ แบบ ในเหตุการณ์ปกติ ทีมงานจะเตรียมการเรื่องการหาเงินทุน ทำร่วมกับชุมชน เป็นการพัฒนาชุมชนให้เกิดความเข้มแข็ง

“ในบริเวณของ ๙ ลุ่มน้ำที่เรามองไว้นั้น เราจะเข้าไปทำงานเพื่อเซอร์เวย์ สร้างความเข้าใจกับพื้นที่ว่า เขาสามารถนำสิ่งที่เขามีอยู่ในความพอเพียงตรงนั้นเอามาเป็นต้นทุน แล้วก็สร้างความเจริญมาจากภายใน ออกมาสู่ภายนอก ส่วนในยามที่เกิดอุบัติภัยสาธารณะใหญ่ๆ ทีม 1500 ไมล์จะส่งทีมเข้าไปบันทึกเทป ถ่ายภาพต่างๆ นำออกมาเผยแพร่ผ่านสื่ออินเตอร์เน็ต เป็นภาพสด ๒๔ ชั่วโมง ให้ทุกท่านได้รับชม แล้วก็สามารถนำความช่วยเหลือนั้นไปตรงจุด ตามความต้องการของผู้ประสบภัยอย่างแท้จริง ให้ได้ถูกต้อง ถูกคน ถูกเวลา แล้วก็ทันเวลา”

กาลต่อมา ข้อมูลการก่อตั้งของมูลนิธิ 1500 ไมล์ ให้ข้อมูลความเป็นมาว่า จากการพายเรือรอบทะเลไทยกว่า ๒ ปีของ รัฐภูมิ อยู่พร้อม เพื่ออุทิศให้กับคุณแม่ของเขา ทำให้มีผู้คนจำนวนมากมายคอยติดตามข่าวคราวจนมีการรวมตัวของกลุ่มคนเหล่านั้นขึ้นภายใต้ชื่อ ‘ชมรม 1500 ไมล์’ ซึ่งมีกิจกรรมต่อเนื่องตั้งแต่เขายังพายเรืออยู่ กระทั่งหลังจากพายสุดท้ายที่เกาะช้างก็ยังคงมีกิจกรรมร่วมกันอย่างต่อเนื่อง

วันวิปโยคของสึนามิ รัฐภูมิซึ่งผ่านแต่ละวันของการพายรอบทะเลไทยได้ด้วยน้ำใจและการแบ่งปันของชาวทะเลรายทางเหล่านั้น ตัดสินใจเดินทางไปพร้อมๆ กับ ‘สหพล’ อีกหนึ่งกำลังหลักของ ‘ชมรม 1500 ไมล์’ เพื่อนำความช่วยเหลือไปสู่เพื่อน ๆ ชาวอันดามันของเขา

‘ชมรม 1500 ไมล์’ เป็นอาสาสมัครกลุ่มแรกๆ ที่มุ่งสู่บ้านน้ำเค็ม และหลังภาพข่าว ‘บ้านน้ำเค็ม’ ของชมรม 1500 ไมล์ได้ออกอากาศครั้งแล้วครั้งเล่าทาง Modern 9 TV ชาวไทยทั้งประเทศจึงได้รับรู้ถึงความเสียหายอันใหญ่หลวงของชาวบ้านน้ำเค็ม และหลังจากนั้นสถานีข่าวระดับโลกอย่าง CNN ก็ได้ให้เกียรติเผยแพร่ภาพข่าวนี้ออกไปสู่ระดับนานาชาติ

กิจกรรมดีๆ ยังคงมีสู่สังคมเรื่อยมา ในที่สุด ‘ชมรม 1500 ไมล์’ ได้มีการตกลงว่าจะจัดตั้งเป็น ‘มูลนิธิ 1500 ไมล์’ สืบสานเจตนารมณ์เพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยจากภัยพิบัติทางธรรมชาติอย่างทันท่วงที และมีประสิทธิภาพ

จนถึงทุกวันนี้ มูลนิธิ 1500 ไมล์มีพื้นที่ดำเนินงานอยู่ ๒ แห่ง สถานที่แรก คือ ชุมชนบ้านดอนหวายแห่งลุ่มแม่น้ำท่าจีน บริหารงานโดยกลุ่มคนในชุมชนดอนหวาย เพื่อเป็นการสร้างรูปแบบการช่วยเหลือตนเอง ในการหารายได้ช่วยเหลือคนทำงานมากกว่าการขอรับบริจาค โดยมีรูปแบบของการท่องเที่ยวในเชิงอนุรักษ์และความเป็นชุมชนโบราณเข้ามาร่วมในกิจกรรม และเตรียมพื้นที่สำหรับใช้ในการฝึก Front Line ในอนาคตอันใกล้นี้

อีกพื้นที่หนึ่ง คือ บริเวณชั้น ๔ อาคาร Software Park ถนนแจ้งวัฒนะ หรือที่ตั้งของกระทรวงยุติธรรมในปัจจุบัน ซึ่งใช้เป็นที่พบปะแลกเปลี่ยนความคิดและเป็นศูนย์กลางการให้ความช่วยเหลือเมื่อเกิดภัยพิบัติ โดยได้รับความกรุณาจากทาง Software Park ให้ใช้พื้นที่ส่วนหนึ่งเป็นฐานการปฏิบัติงาน

หลังจากพื้นที่ดอนหวายลงตัวแล้ว ต้นแบบนี้จะถูกนำไปใช้ใน ๙ ลุ่มน้ำ ให้ครอบคลุมพื้นที่ในแนวชายฝั่งอ่าวไทยและอันดามัน เพื่อให้การเข้าช่วยเหลือได้รวดเร็วยิ่งขึ้น โดยระหว่างนั้นจะเริ่มมีการฝึก Front line ให้มีความสามารถเข้าช่วยเหลือพื้นที่ที่เกิดภัยพิบัติเบื้องต้น ตลอดจนนำข่าวสารความเป็นไปต่างๆ ออกจากพื้นที่เกิดเหตุ เพื่อให้ผู้ต้องการให้ความช่วยเหลือต่อไป สามารถให้ความช่วยเหลือได้อย่างถูกที่ ถูกคน ถูกต้อง และถูกเวลา