ภาณุมาศ ทักษณา

ค่ำวานนี้ มีเพื่อนในเฟซบุ๊กภาณุมาศ ทักษณา ถามผมทางกล่องข้อความว่า “อาจารย์เคยผ่านเหตุการณ์ 6 ตุลา 2519 ไหม อยากให้อาจารย์เล่าถึงเหตุการณ์นั้นบ้างครับ”

ผมตอบมิตรรักแฟนเพจในกล่องฝากข้อความ ว่า ผมผ่านเหตุการณ์ทั้ง 14 ตุลา 2516 และ 6 ตุลา 2519  ถ้าจะให้ผมเขียนถึง ผมอาจเขียนต่างจากคนอื่นที่ต่างก็มีอารมณ์อาลัยอาวรณ์นะ

เขาบอกว่า เขียนเถอะครับอาจารย์ อยากรู้ความรู้สึกจริงๆ ของคนที่อยู่ในเหตุการณ์ครับ…. และต่อไปนี้คือ คำบอกเล่าของคนที่เคยผ่านเหตุการณ์ในเดือนตุลาคม ทั้งสองครั้ง

…ก่อนเกิดเหตุการณ์ 14 ตุลา 2516 ผมยังเป็นนักศึกษาอยู่ในวิทยาลัยพณิชยการธนบุรี แล้วถ้าถามว่า ผมมีความตื่นตัวในทางการเมืองไหม คงตอบได้ว่า ผมไม่มีความรู้อะไรเลย

ยุค นั้น คนหนุ่มสาวรุ่นผมอยู่ใต้กะลาของความสนุกสนานและคึกคะนองครับ ซึ่งก็คงไม่ต่างไปจากหนุ่มสาวยุคนี้ ที่ส่วนใหญ่มักจะแสวงหาสิ่งที่ตัวเองอยากทำ ยกเว้นบางคน “ที่ถูกลัทธิทางการเมืองครอบ”

แต่สิ่งหนึ่งที่ผมมี ก็คือความกล้าในการแสดงออก เพราะผมไม่ได้เรียนหนังสืออย่างต่อเนื่อง ผมจบ ม.ศ.3 แล้วไปทำงาน แล้วจึงเข้าเรียนต่อระดับ ปวช.- จบ ปวช.ผมก็ทำงานอีก แล้วจึงไปเข้าเรียน ปวส.

เมื่อเข้าเรียนที่วิทยาลัยพณิชยการธนบุรีในปี 2516 ผมจึง “กล้า” ที่จะแสดงออกในทุกด้าน ต่างจากเพื่อนส่วนใหญ่ที่ยังไม่มีประสบการณ์ชีวิต เพราะต่างก็เรียนชั้นต่อชั้น ระดับต่อระดับมาตลอด

พูดแล้วน่าอาย แต่ก็ต้องพูดว่า ผม ได้ตั้งตัวเองเป็นหัวโจกในกลุ่มเพื่อน ด้วยการชักชวนเพื่อนๆ ตั้ง ชมรมสื่อสารการแสดง เพื่อจัดกิจกรรมต่างๆ เหมือนนิสิตนักศึกษายุคนั้น

ซึ่งเป็นยุคที่ทหารปกครองบ้านเมือง คล้ายๆ กับยุค คสช.นี่แหละครับ หากจะต่างกันก็ตรงที่ยุคนั้นคนไทยไม่แยกเป็นเสื้อสีต่าง ๆ แต่เป็นยุคที่ลัทธิคอมมิวนิสต์กำลังแผ่อิทธิพลเข้ามา

ลัทธิดังกล่าวมีทั้งคอมมิวนิสต์สายจีน และสายรัสเซีย โดยผู้นำลัทธินั้นเข้าเผยแพร่ได้แทรกซึมเข้าไปในกลุ่มนักวิชาการ นิสิตนักศึกษา ผู้นำแรงงาน และสื่อมวลชนบางคน

เป้าหมายของลัทธิคอมมิวนิสต์ทั้ง 2 สายก็คือ ต้องการเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบประชาธิปไตยไปเป็นลัทธิคอมมิวนิสต์เหมือนที่ประเทศเพื่อนบ้านถูกเปลี่ยนไปแล้ว

วิธีการของลัทธิดังกล่าวคือ แสดงให้คนไทยเห็นความแตกต่างระหว่างการเป็นประชาธิปไตยที่มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขกับลัทธิคอมมิวนิสต์ที่คนมีความเสมอภาคกัน

โดยผู้เผยแพร่ได้แสวงหาเป้าหมายที่มีลักษณะ ผู้นำ ไม่ว่าจะเป็นผู้นำทางวิชาการ ผู้นำนิสิตนักศึกษา ผู้นำผู้ใช้แรงงาน และผู้นำในวงการสื่อสารมวลชน

แม้ ว่าในขณะนั้นผมจะถูกมองว่าเป็นนักกิจกรรมคนหนึ่งในหมู่นักศึกษา แต่กิจกรรมส่วนใหญ่ก็เป็นไปตามชื่อคือ ชมรมสื่อสารการแสดง จึงไม่อยู่ในเป้าหมายที่ถูกมองในขณะนั้น

จนกระทั่งก่อนเกิดเหตุการณ์วันที่ 14 ตุลา 2516 นั่นแหละ กิจกรรมของชมรมฯ จึงเริ่มเปลี่ยนไป – ผมเริ่มเข้าไปร่วมฟังคำปราศรัยที่ลานโพธิ์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ฟัง ผู้นำนิสิตนักศึกษาในยุคนั้นที่ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันขึ้นมาด่ารัฐบาลไทย ที่ยอมเป็นเบี้ยล่างให้ประเทศสหรัฐอเมริกา ยอมให้อเมริกาตั้งฐานทัพและส่งทหารไปร่วมรบ ฯลฯ

รวม ไปถึงการเรียกร้องให้รัฐบาลประกาศใช้รัฐธรรมนูญเพื่อให้มีการเลือกตั้งไปสู่ ความเป็นประชาธิปไตยเหมือนประเทศอื่นๆ ซึ่งข้อเรียกร้องในเรื่องนี้ทำให้ผู้คนเริ่มเห็นคล้อยตามมากขึ้น

ผมยอมรับอย่างไม่อายว่า ผมไม่รู้หรอกว่าจริง ๆ แล้วประชาธิปไตยเป็นอย่างไร รู้แต่เพียงว่าประชาธิปไตยคือจะต้องมีรัฐธรรมนูญและมีการเลือกตั้ง ซึ่งคงจะเหมือนยุคนี้นั่นแหละ

และ ถึงแม้ว่าจะไปร่วมฟังการปราศรัยทุกเย็น แต่ผมก็ยังไม่เข้าใจความเป็นประชาธิปไตยอยู่ดี เพราะในห้วงเวลานั้น ไม่ใช่เวลาที่จะสอนประชาธิปไตย แต่ผู้นำนิสิตนักศึกษาด่ารัฐบาลเป็นหลัก

หากจะเปรียบเทียบกับยุคนี้ที่มีการชุมนุมก็ไม่ต่างกัน… นั่นคือขุดคุ้ยความผิดพลาดความบกร่องของรัฐบาลมาให้ประชาชนรับรู้ว่าเลวร้ายอย่างไร โกงกินอย่างไร เล่นพรรคเล่นพวกอย่างไร

เป้า หมายในการพูดหรือปราศรัยของผู้นำนิสิตนักศึกษาในยุคนั้น ก็เหมือนกับแกนนำม็อบในยุคนี้ ก็คือชักชวนให้คนฟังร่วมเดินขบวนขับไล่รัฐบาลที่บริหารประเทศอยู่ – ไม่ต่างกันเลย

และ ถึงแม้ว่าผมจะผ่านเหตุการณ์ 14 ตุลา 16 มาแล้วโดยไม่ได้อะไรเลย นั่นคือเคยใช้ชีวิตอย่างไร ก็ยังคงใช้ชีวิตอยู่อย่างนั้นเหมือนชาวบ้านคนอื่น

จน กระทั่งมาถึงเหตุการณ์ 6 ตุลา 19 บรรยากาศของสังคมและการเมืองไทยก็ไม่ต่างกัน นั่นคือปลุกระดมเพื่อโค่นล้มผู้มีอำนาจของคนกลุ่มหนึ่ง โดยอาศัยประชาชนเป็นเครื่องมือ

และ หากจะว่าไปแล้วการไล่โค่นล้มกันในทางการเมืองไม่ด้วยวิธีการใด ๆ ไม่ว่าจะมาจากการเลือกตั้ง หรือการปฏิวัติรัฐประหาร เป้าหมายก็ไม่ต่างกันนั่นคือการก้าวเข้ากุมอำนาจรัฐนั่นเอง

คำถามคือ เมื่อได้อำนาจรัฐไว้ในมือแล้ว ผู้คุมอำนาจรัฐในแต่ละยุค ได้ใช้อำนาจนั้นเพื่อตัวเอง พวกพ้อง หรือเพื่อคนส่วนใหญ่ของประเทศ ต่างหากเล่า

ด้วยเหตุนี้ ผมจึงไม่เคยอาลัยอาวรณ์เหตุการณ์ 14 ตุลา 16 และ 6 ตุลา 19 และมาสำนึกได้ว่าผมคือเหยื่อที่ถูกกระแสการเมืองดูดเข้าไป

ต่างจาก “บางคน –บางกลุ่ม” ที่ยังถวิลหาเหตุการณ์เดือนตุลา เพราะว่าพวกมันยังไม่บรรลุเป้าหมายที่มันต้องการ ซึ่งนั่นก็คือ “อำนาจทางการเมือง” นั่นเอง !