ดูจากภาพ จำนวนหลุมทางด้านขวามือ   แม้ยังไม่ได้ให้สัมปทานรอบที่ 21 ที่กินพท. ครอบคลุมภาคอีสานเกือบทั้งภาค  อีสานบ้านเราก็มีการเจาะปิโตรเลียมไปทั่วแล้วค่ะ  

ในบทความนี้ จะขอกล่าวถึงการสำรวจปิโตรเลียมในอีสานใต้ สุรินทร์ บุรีรัมย์ และ มหาสารคาม น่ะคะ  แปลง L31/50 พื้นที่ 3,960 ตร.กม.

ในสัญญสัมปทานจะให้ระยะเวลาในการสำรวจได้ 6 ปี  เมื่อส่งรายงานผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมผ่านการพิจารณาแล้ว จึงจะเริ่มทำการผลิตได้  ที่ผ่านมา บริษัท ซ่านซี เหยียนฉาง  ปิโตรเลียม (กรุ๊ป) ได้ทำการผลิตแล้ว 3 หลุม คือ YPT-1 , YPT-2 และ YPT-3  เหลือ พท.ให้ทำการสำรวจอีก 920 ตร.กม. ในจังหวัดบุรีรัมย์ 

วิธีการสำรวจวัดคลื่นไหวสะเทือน (Seismic Exploration)

                          การสำรวจวัดคลื่นไหวสะเทือน เป็นการสำรวจเพื่อตรวจสอบลักษณะ และโครงสร้างทางธรณีวิทยาใต้ผิวดิน โดยการทำให้เกิดสัญญาณคลื่น แล้ววัดระยะเวลาที่คลื่นเดินทางจากจุดกำเนิด ถึงตัวรับคลื่น (Geophone หรือ Hydrophone) ความเร็วคลื่น จะแปรผันตรง กับความหนาแน่นของชั้นหิน และชนิดของหินนั้น ชั้นหินที่มีความหนาแน่นตํ่า มีความพรุน และมีของเหลวแทรกอยู่ คลื่นเสียงจะเดินทางผ่านได้ช้ากว่า (ใช้เวลามากกว่า) การเดินทางในชั้นหินที่มีเนื้อแน่นนอกจากนี้รอยเลื่อน และการโค้งงอของชั้นหิน ทำให้เกิดการหักเหของคลื่น แสดงให้เห็นลักษณะโครงสร้างธรณีวิทยาของชั้นหินอีกด้วย
การสำรวจวัดคลื่นไหวสะเทือน เป็นวิธีที่ใช้ในการสำรวจหาปิโตรเลียม มีความถูกต้องสูง ให้รายละเอียดของลักษณะทางธรณีวิทยาได้ดี สำรวจได้ลึกจากผิวดินหลายกิโลเมตร 

                        การเจาะ ( Drilling )

                      เจาะหลุมกำเนิดคลื่นตามแนวสำรวจที่รังวัดไว้ โดยใช้แรงคนเจาะ หรือเครื่องเจาะขนาดเล็กหลุมเจาะมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 3 นิ้ว ความลึกประมาณ 3-4.5 เมตร โดยเจาะจำนวน 3 หลุมต่อจุดกำเนิดคลื่น ขึ้นกับความยากง่ายในการเจาะ

                        การบันทึกสัญญาณคลื่น ( Recording )

                      สถานีรับคลื่นแต่ละสถานี จะมีตัวรับคลื่น (Geophone) พ่วงกันประมาณ 12-24 ตัว (Geophone Array) วางตามแนวสำรวจ แต่ละตัวห่างกันประมาณ 1-5 เมตร คลื่นสัญญาณ จะถูกส่งไปตามสายเคเบิล และถูกบันทึกบนเทปแม่เหล็ก โดยเครื่องมืออิเล็กทรอนิกส์ครั้งละ 48-120 สถานี ในช่วงเวลาประมาณ 5 วินาที การบันทึกสัญญาณคลื่นนี้ จะต้องไม่มีคลื่นเสียง หรือคลื่นสั่นสะเทือนชนิดอื่น เช่น จากคนเดิน จากลมพัด หรือจากรถบรรทุกเป็นต้น เป็นตัวรบกวนทำให้สัญญาณที่ บันทึกมีคุณภาพไม่ดี เนื่องจากตัวรับคลื่นนี้มีความไวต่อความสะเทือนมาก
แหล่งกำเนิดคลื่น เป็นระเบิดชนิดพิเศษ สำหรับการสำรวจวัดคลื่นไหวสะเทือน (ส่วนประกอบทางเคมี : Monomethyllamine Nitrate, AmmoniumNitrate, Gelling Agent และนํ้า) หลุมกำเนิดคลื่นแต่ละหลุม ใช้ระเบิดนํ้าหนัก 1 กิโลกรัม และปิดปากหลุมให้แน่น การจุดระเบิดจะใช้คลื่นวิทยุความถี่สูง (VHF) ซึ่งส่งสัญญาณจากรถบันทึกสัญญาณ

                         ตัวรับคลื่น ทำหน้าที่รับสัญญาณคลื่นที่วิ่งจากจุดกำเนิดคลื่นผ่านลงไปยังชั้นหินที่ระดับความลึก แล้วสะท้อนกลับขึ้นมายังตัวรับคลื่นสัญญาณผ่านไปตามสายเคเบิล สู่รถบันทึกที่มีเครื่องมืออิเล็กโทรนิกส์รับสัญญาณ และบันทึกลงเทปแม่เหล็ก ซึ่งจะต้องทำการแปรข้อมูล (Data Processing) คือ การเปลี่ยนแปลงข้อมูลดิบให้อยู่ใน รูปภาพตัดขวางไหวสะเทือน (Seismic Section) และนักธรณีฟิสิกส์จะทำการแปลข้อมูล (Data interpretation) หาลักษณะโครงสร้างธรณีวิทยา การวางตัวของชั้นหิน และกำหนดตำแหน่งหลุมเจาะต่อไป

ปัญหาของการสำรวจ 

เนื่องจากกฏหมายปิโตรเลียม ให้สิทธิค่อนข้างสูงสำหรับผู้ได้รับสัมปทาน  จึงเกิดการละเมิดสิทธิชุมชน  เมื่อมีการสำรวจในพื้นที่ของชาวบ้าน ที่เป็นไร่นา เรือกสวน   เมื่อบริษัทเข้ามาตีกริด  ปักธง  มีเพียงใบแจ้งใส่กระดาษไว้  ว่าจะเข้ามาสำรวจปิโตรเลียม  หากได้รับผลกระทบให้ไปแจ้งทางราชการ  

                 ผลที่เกิดขึ้นคือ ชาวบ้านไม่ทราบว่าจะมีการขุดหลุม ฝังระเบิดคลื่นไหวสะเทือนในที่นาตัวเอง  และหลังจากฝังระเบิดไปแล้ว พบว่า มีผลกระทบ น้ำในนาหายไป 

                  บางที่ที่เป็นสวนยาง เกิดหลุมยุบ มองเห็นชัดเจน

                   ส่วนที่อยู่ใกล้ชุมชน พบว่ามีการทรุด และร้าวของบ้าน กว่า 100 หลัง มากบ้างน้อยบ้าง  บริษัทเข้าพูดคุยทำการชดเชยให้เพียง 1000 บ้าง 8000 ในรายที่ร้าวทั้งหลัง บริษัทให้ 10,000 บาท เจ้าของบ้านจึงไม่ยอมรับ 

ฟังการวิเคราะห์ของนักวิชาการ  ในรายการที่นี่ไทยพีบีเอส ( 4 ส.ค.57 )

ปริมาณการใช้นํ้าหนักของระเบิดที่กำหนดทั่วไปโดยประมาณ 1 กิโลกรัมต่อหลุม แต่การใช้จริงในกรณีของจังหวัดบุรีรัมย์ หลุมละ 3 กิโลกรัม จำนวนหลุมระเบิดต่อหลุมสัญญาณ ที่ต้องมีถึง 3 หลุมต่อจุด การระเบิดซํ้าแล้วซํ้าเล่าต่อเนื่องกันไปโดยกระจายตามพื้นที่ กว่า 100 ตารางกิโลเมตร รวมเป็นหลุมระเบิดจำนวน 6,900 หลุม คิดเป็นนํ้าหนักระเบิดกว่า 20 ตัน

ที่ผ่านมา การสำรวจและขุดเจาะปิโตรเลียม บนบก โดยเฉพาะทางภาคอีสาน ได้มีการต่อต้านจากชาวบ้านมากมาย  จนทำให้การทำ eia อาจจะไม่ได้ทำการสอบถามความคิดเห็นอย่างทั่วถึง  บางท้องถิ่น มีการแจกสิ่งของ เพื่อแลกกับลายเซ็นต์ ซึ่งชาวบ้านอาจจะไม่รู้ตัวว่า ลายเซ็นที่ตนเซ้นไปนั้น เป็นการอนุญาติให้บริษัทมาตั้งแท่นขุดเจาะปิโตรเลียมได้ 

รวมทั้งเวทีที่ กอ.รมน. เป็นผู้จัด ก็ได้รับการต่อต้านจากชาวบ้าน 

วันที่ 22 พ.ค. 2558  เวลา 9.00 น.  กลุ่มเครือข่ายอนุรักษ์หนองตาด-บุรีรัมย์  

จะยื่นหนังสือต่อ เอกอัครราชฑูตจีน ประจำประเทศไทย  เพื่อร้องขอความเป็นธรรมต่อรัฐบาลจีน ในการหยุดยั้งบริษัทสัญชาติจีนที่เข้ามากระทำต่อราษฎรไทย   จึงขอเชิญผู้สนใจ ร่วมให้กำลังใจกับชาวบ้านที่มาจากบุรีรัมย์  หน้าสถานฑูตจีน  ถ. รัชดาภิเษก ในวันเวลาดังกล่าวข้างต้น