การปั้นภาพคนเหมือนจากคนจริง  อันดับแรกผู้ปั้นจะต้องมีพื้นฐานทาง “การวาดเส้น”  และเข้าใจสัดส่วนของใบหน้าคนเสียก่อน  ถ้ามีพื้นฐานที่ดีแล้ว การมองและ “สังเกต” ลักษณะใบหน้าของคน  ก็เป็นอีกส่วนที่สำคัญไม่แพ้กัน 


เครื่องมือปั้นและไม้เสนียด ขนาดต่าง ๆ ที่ใช้ในการปั้น

         เมื่อมีองค์ประกอบทั้งสองอย่างข้างต้นแล้ว  เราก็มาปฏิบัติงานปั้นรูปคนเหมือนไปพร้อม ๆ กันตามขั้นตอนดังนี้ 

การเตรียมอุปกรณ์

๑. เตรียมเหล็กเส้นขนาด ๓ หุน ติดตามรูปความสูงจากขาสี่แฉกจนถึงขดกลม ประมาณ ๔๐ – ๖๐ ซ.ม. (แล้วแต่ความสูงของรูปที่จะปั้น)

๒. แท่นรองปั้นขนาดประมาณ ๔๕ x ๔๕ x ๑๐ ซ.ม. พื้นควรเป็นไม้มีความหนาอย่างต่ำ ๔ ซ.ม.

๓. ลวดยึดดิน เป็นลวดดำ (ลวดผูกเหล็ก) นำมาขดเป็นปมมีห่วงแล้วยึดกากบาทจับดิน

๔. ไม้กากบาทจับยึดดิน เป็นไม้ขนาดประมาณ ๑/๒ x ๔ X ๑/๒ นิ้ว ใช้ลวดดำผูกยึดไม้ ๒ ชิ้นเป็นรูปกากบาท  ปล่อยชายลวดยาวประมาณ ๒๕ – ๓๕ ซ.ม.

ขั้นตอนการปั้น

แกนปั้นที่พร้อมจะทำการขึ้นดิน

         เริ่มจากการปั้นดินหุ้มไม้กากบาทและแกนเหล็กให้เต็มก่อน  โดยใช้แกนเหล็กอยู่ตรงกลางของรูป ต่อจากนั้นเริ่มปั้นโครงสร้างของรูปกะโหลกก่อน  โดยสังเกตจากความกว้างของโหนกแก้มและความยาวของปลายคาง

                     
สัดส่วนใบหน้าคน ๓ ส่วน                                 ตำแหน่งของหูถ้ามองจากด้านบน     

         เมื่อโครงสร้างกะโหลกได้รูปร่างตามแบบเรียบร้อยแล้ว  จึงใส่รายละเอียดของใบหน้า โดยเริ่มจากจมูกและโหนกคิ้วก่อน  ต่อจากนั้นก็มาปั้นปาก  ในขั้นตอนใส่รายละเอียดนี้ผู้ปั้นต้องใช้การสังเกตให้มาก  โดยเฉพาะตำแหน่งของหูต้องระวัง  ให้หูทั้งสองข้างอยู่ในระดับเดียวกัน









                  

         การปั้นดวงตานั้นต้องใช้การสังเกตรูปของตาให้มาก  โดยเฉพาะตำแหน่งของหัวตากับหางตา และชั้นหนังตาด้วย  เพราะดวงตามีหลากหลายรูปแบบ 

การปั้นดวงตามี ๒ วิธี 

         วิธีแรก คือ  ปั้นลูกตาก่อนแล้วค่อยปั้นเปลือกตา  แบบนี้ต้องระวังระดับสูงต่ำหนาบางของลูกตาให้ดี  มิฉะนั้นจะทำให้ระดับผิดเพี้ยน 

         วิธีที่สอง คือ ปั้นเปลือกตาบนก่อนแล้วจึงค่อยใส่ลูกตาให้อยู่ใต้เปลือกตาบน  ต่อจากนั้นใส่เปลือกตาล่าง  เมื่อรูปหน้าและอวัยวะต่าง ๆ บนใบหน้าเรียบร้อยแล้วจึงปั้นผม

         “เป็นอันเสร็จสิ้นขั้นตอนการปั้นหน้าคนเหมือน  ผมอยากจะให้ความคิดเห็นฝากไว้เป็นกำลังใจแก่ผู้ที่สนใจทำงานปั้นว่า  การทำในสิ่งที่ตนเองรักแม้ไม่มีพรสวรรค์  แต่ถ้าเราทำแล้วมีความสุข  ก็เพียงพอกับความพยายามแล้ว... 

         ขอบคุณท่านผู้สนใจในคุณค่าแห่งศิลปะทุกท่าน  ถ้าได้อ่านขั้นตอนที่กล่าวมาแล้วในข้างต้นยังไม่เข้าใจ  ก็ขอเชิญสอบถามได้ที่ วิทยาลัยช่างศิลปสุพรรณบุรี ในเวลาราชการนะครับ” 

ครูฮวด กล่าวสรุปทิ้งท้าย... 

เกี่ยวกับผู้ปั้น...ครูฮวด 

         ชื่อ  รุจน์  ถวัลย์อรรณพ  จบศิลปะชั้นต้นจากวิทยาลัยช่างศิลป  ศึกษาต่อระดับปริญญาตรีที่ คณะจิตรกรรม ประติมากรรม และภาพพิมพ์  มหาวิทยาลัยศิลปากร  มีประสบการณ์ในการปั้นอนุสาวรีย์ต่าง ๆ เช่น รัชกาลที่ ๕ – ๖  สมเด็จย่า  และอนุสาวรีย์อื่น ๆ อีกมาก  ปัจจุบันรับราชการครูที่ วิทยาลัยช่างศิลปสุพรรณบุรี