เพียงแค่มีพื้นฐานความคิดและจุดยืนมาต่อต้านการ “รัฐประหาร”อยู่ในสายเลือด

 เพียงแค่เป็นส่วนหนึ่งในแนวร่วมกลุ่มประชาธิปไตยต่อต้านเผด็จการแห่งชาติ

 เพียงแค่ได้ไปประกันตัวในข้อหาหมิ่นพระบรมเดชานุภาพให้แก่ “ดา ตอปิโด”

 เพียงแค่ร่วมอุดมการณ์กับ “สมยศ พฤกษาเกษมสุข” แกนนำกลุ่ม 24 มิถุนา แจกแถลงการณ์เรียกร้องให้รัฐบาลแสดงความรับผิดชอบ หลังเข้ากระชับพื้นที่ปราบประชาชน

 “ผศ.ดร.สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ” หรือ “อาจารย์ยิ้ม” อายุ 54 ปี อาจารย์ระดับ 8 แห่งภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จึงถูกจองจำคุมขังในศูนย์การทหารม้า ค่ายอดิศร จ.สระบุรี อยู่ถึง 8 วัน

 เป็นผลให้เมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม 2553  “สุธาชัย” พร้อม “สมยศ” จึงถูกทางการโดย “ศอฉ.” คุมตัวทันทีตามอำนาจของ พ.ร.ก.การบริหารราชในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ.2548

 ซึ่งเป็นการคุมตัวในฐานะผู้ต้องสงสัย โดยที่ “สุธาชัย” ไม่ทราบด้วยซ้ำว่าถูกคุมตัวด้วยข้อหาอะไรและกระทำผิดอย่างไร

 เขาต้องถูกคุมตัวอยู่ในศูนย์การทหารม้า ค่ายอดิศร จ.สระบุรี  ตั้งแต่วันที่ 24 – 31 พฤษภาคม 2553 ไร้ซึ่งอิสรภาพ ไร้ซึ่งสิทธิขั้นพื้นฐานที่พึงมีตามรัฐธรรมนูญให้สิทธิไว้

 เป็นชีวิต 8 วันที่ขาดซึ่งอิสรภาพ นอนนับวันและเวลาได้ก็เพราะ “ดวงตะวัน” ขึ้นและตกเท่านั้น
 

โดยช่วงบ่ายของวันอาทิตย์ที่ 23 พฤษภาคม  “สุธาชัย” ได้รับโทรศัพท์จากมารดาว่าจะมีตำรวจเข้ามาค้นบ้านตามหมายค้น แต่ไม่มีหมายจับ และก็ไม่พบหลักฐานใดๆตามที่เจ้าหน้าที่ตำรวจต้องการ

 จากนั้น “ศอฉ.” จึงเรียกให้ “สุธาชัย” และ “สมยศ” ให้การเพิ่มเติมใน เวลา 09.00 น. ของวันรุ่งขึ้น โดยตำรวจยืนยันว่าไม่มีหมายจับ

แม้ก่อนวันที่เขาจะเข้าให้การจะได้รับการเตือนจากผู้สื่อข่าวเว็บไซต์ประชาไทว่ามีหมายจับด้วยก็ตาม แต่สิ่งที่ไม่คาดก็เกิดขึ้น !

 24 พฤษภาคม

เวลา 09.30 น. ที่กองบังคับการปราบปราม  “สุธาชัย”  เข้าให้การเพิ่มเติมกับทางตำรวจ หลังได้นัดหมายกับตำรวจยศ “พล.ต.ต.”นายหนึ่งให้มารับที่ จุฬาฯ  โดยมี “สมยศ” ถูกหมายเรียกร่วมด้วย

 เมื่อ "สุธาชัย" ไปถึงกองปราบฯ ก็พบกับ พล.ต.ท.ไถง ปราศจากศัตรู ผู้บัญชาการตำรวจสอบสวนกลาง (ผบช.ก.)  โดยพล.ต.ท.ไถงได้แจ้งให้เขาทราบว่าขณะนี้ได้มีหมายจับจาก ศอฉ. ระบุว่าให้จับกุมตัว "สุธาชัย" กับ "สมยศ" ไปไว้ที่ศูนย์การทหารม้า ค่ายอดิศร จ.สระบุรี

  “สุธาชัย” เพลี่ยงพล้ำเสมือนถูกหลอกมาให้ถูกจับ เขาต้องหารือกับทนายอย่างเคร่งเครียด เพราะไม่คาดคิดมาก่อนว่าจะถูกจับกุมตามหมายจับ และไม่ทราบถึงข้อหาที่แน่ชัดในการคุมตัว

“พล.ต.ท.ไถงบอกผมว่าไม่มีข้อหา เพราะอาจารย์ไม่ใช่ผู้ต้องหาเป็นแค่ผู้ต้องสงสัย ดังนั้นจึงขอควบคุมตัวในฐานะผู้ต้องสงสัยไม่ใช่ผู้ก่อเหตุ คุมตัวก่อนเดี๋ยวศอฉ.จะมาสอบสวนเอง” สุธาชัย เผยวินาทีจำยอม

“สุธาชัย” อธิบายถึงเหตุที่ต้องยอมให้ถูกคุมตัวโดยไม่ได้ทักท้วงว่า

 “ตอนนั้นคิดว่าเราก็เป็นพลเมืองดี มีตำแหน่งหน้าที่การงาน คงหนีไปไหนไม่ได้อยู่แล้ว และงานหลักผมก็สอน ในเมื่อจะคุมตัวผมนั้น ผมมั่นใจว่าไม่ได้ทำผิด หากจะคุมก็ไม่เป็นไร ยิ่งกว่านั้น ตอนที่สอบสวนก็เอา พ.ร.ก.ฉุกเฉินมาอ่านให้ฟังว่าไม่มีสิทธิฟ้องทั้งคดีแพ่งและอาญา ผมคิดในใจเหมือนกันว่า พ.ร.ก.มีอำนาจมากลิดรอนสิทธิเราตามรัฐธรรมนูญได้หมด โดยสิทธิเราไม่มีหลักประกันใดๆเลย แต่เขาอ้างว่าไม่ได้จับกุมแค่เชิญตัว”

เวลา 12.00 น. “สุธาชัย” และ "สมยศ" จึงถูกคุมตัวออกจากกองปราบฯ โดยเขาถูกตำรวจสองนายพร้อมอาวุธครบมือเข้าประกบแนบกายคุ้มกันอย่างหนาแน่นไปกับรถจำนวน 4 คัน มุ่งหน้าไปยัง ค่ายอดิศร จ.สระบุรี

เวลา 14.00 น.  “สุธาชัย” ย่างก้าวถึงค่ายอดิศร วินาทีเริ่มต้นใช้ชีวิตเยี่ยงคนคุกการเมืองในที่แห่งนี้กำลังเริ่มขึ้น

“สุธาชัย” ต้องถูกคุมตัวไว้ในค่ายทหารม้านอนพักเหมือนคนถูกคุมขังเสมือนอยู่ในเรือนจำ ภายในเต้นท์ติดดินคอกม้า ซึ่งถูกล้อมด้วยรั้วลวดหนามรอบด้านสี่ทิศถึง3 ชั้น และมีกำแพง “ทหาร” ถืออาวุธปืนล้อมอีกชั้นยืนคุมเข้มตลอด 24 ชั่วโมง ซึ่งนอนแยกคนละเต้นท์กับ “สมยศ”

กิจวัตรในสถานที่คุมตัวผู้ต้องสงสัยของ “ศอฉ.” นั้น  “สุธาชัย” เล่าว่า “ฝ่ายทหารเลี้ยงดีมากให้กิน 3 มื้อ อาหารก็ไม่เลว เป็นอาหารกล่อง แม่ครัวมีฝีมือ อาหารเช้ามา 7 โมงเช้า อาหารกลางวัน มา 11 โมง อาหารเย็นมา 4 โมงครึ่ง กาแฟก็ขอกินได้ตลอด”

แม้เขาจะมีโรคความดันและเบาหวาน แต่ก็ได้รับการปฏิบัติและดูแลเป็นอย่างดีจากแพทย์ที่มาตรวจสุขภาพตลอด

ส่วนการเข้าเยี่ยมนั้นทางค่ายจะให้เวลาในช่วง 10 โมงเช้าและบ่าย 2 โมงของทุกวันช่วงละ 1 ชั่วโมง

 
"เมื่อถึงค่ายอดิศร ราวๆ บ่าย2 โมง เมื่อไปถึงไม่ได้เป็นไปตาที่พล.ต.ท.ไถง ว่าจะอยู่สบาย หลักฐานเอสารทางทหารขอเก็บหมด การติดต่อสื่อสาร ทหารแจ้งว่าต้องอยู่ในความควบคุม ถ้าจะโทรฯหาแฟนก็ต้องบอกข้อความให้ทหารโทรฯ หาแฟน  สิทธิการสื่อสารถูกตัด นาฬิกาถูกยึด โทรศัพท์มือถือถูกยึด เหมือนกับคนที่เข้าห้องขังธรรมดา เงินทองก็ต้องฝากทหารไว้ก่อน ผมถูกคุม 8 วันในระหว่าง 8 วัน ผมจะเบลอๆเพราะว่าไม่รู้วันเวลา  จะรู้เวลาได้ด้วยการสังเกตดวงอาทิตย์  และวันที่ถ้าจะนึกถึงวันที่ก็ไม่มีปฏิทิน  มีวันนึงทหารจะเอานาฬิกามาติด ทำให้วันหนึ่งเปียกฝน ไม่รู้เวลาละเอียด"

วันที่ 25 พฤษภาคม

สภาพที่ถูกคุมตัวทำให้ “สุธาชัย” ไม่สามารถทำอะไรได้นอกจากอ่านตำราวิชาการที่เขาพกติดมือมาด้วย แต่แล้วในวันที่สองแห่งการคุมตัวนั้น  “ศอฉ.” ก็สั่งให้เจ้าหน้าที่เข้ามายึดตำรา 6 เล่มโดยอ้างว่าจะนำไปตรวจ

ตำรา 6 เล่มที่ยึดไปนั้นเป็นตำราที่ “สุธาชัย” นำมาเพื่อเตรียมการสอน ประกอบด้วย 1.หนังสือแผนชิงชาติไทย 2.หนังสือคนไทยในกองทัพนาซี 3.มิเชล ฟูโก้  4.ทฤษฎีโพสต์โมเดิร์น  อีก 2 เล่มเป็นภาษาอังกฤษ คือ หนังสือปรัชญาประวัติศาสตร์ และหนังสือประวัติศาสตร์เรดสตาร์โอเวอร์มลายา

“ผมให้ความร่วมมือ เพราะเข้าใจว่าตรวจแล้วเดี๋ยวจะส่งมาให้ แต่ เอ๊ะ! ไม่ส่งมาให้ 24 ชั่วโมงผ่านไป ผมไม่ได้รับหนังสือคืน ผมก็กระวนกระวายมาก เพราะไม่รู้จะทำอะไร ผมก็พยายามบอกว่าให้รีบตรวจส่งคืนมา เจ้าหน้าที่ก็บอกว่ากำลังตรวจอยู่ยังไม่เสร็จขอตรวจอีกหน่อย”

วันที่ 26 พฤษภาคม 

เมื่อไม่ได้หนังสือคืน "สุธาชัย" จึงต้องมีมาตรการขออนุญาตไม่ทานข้าว ทำให้ทหารถึงกับตกใจ โดย "สุธาชัย" อารยะขัดขืนอยู่ถึงโดยไม่ทานอาหารอยู่ 8 ชั่วโมง ทานแต่น้ำอย่างเดียว ปรากฎว่า ทหารต้องเอาหนังสือคืนให้ใน 8 ชั่วโมง  ขณะที่สุขภาพของเขานั้น ทำให้พยาบาลที่มาตรวจร่างกายเขาในขณะนั้นถึงต้องตกใจเมื่อพบว่าความดันยังเป็นปกติ เมื่อได้ตำราคืนเขาก็เริ่มทานอาหารปกติ

วันที่ 27 พฤษภาคม

 
ในช่วงเช้า "สุธาชัย" เริ่มถูกสอบสวน โดยผบ.ของค่ายอดิศร โดยทางเจ้าพนักงานตามอำนาจของศอฉ. ได้นำตัวเขาไปคุยผ่านวิดีโอคอนเฟอร์เรนซ์ เพื่นยื่นคำร้องต่อศาลในการขออนุมัติศาลขยายเวลาคุมตัวต่ออีก 7 วัน เนื่องจากกำหนดเวลาคุมตัวจะครบ 7 วันในวันที่ 31 พฤษภาคม

ทำให้วันนี้เป็นครั้งแรกที่เขาได้รับรู้ถึงข้อหาที่ถูกคุมตัว

"เป็นครั้งแรกที่ผมรู้ข้อหา โดยดีเอสไออ่านให้ฟังว่าทางตำรวจขอให้ศาลขอคุมตัวต่ออีก 7 วันจะคัดค้านหรือไม่ ทางดีเอสไอถามผมอย่างนั้น ผมจะคัดค้านยังไง ก็ผมยังไม่รู้ว่าถูกคุมตัวข้อหาอะไร ทำไมไม่มีการสอบสวน ทางดีเอสไอจึงแจ้งข้อหาให้ทราบต้องสงสัยว่าจะเป็นแกนนำนปช.รุ่นที่ 2  ที่จะจัดการชุมนุมที่จ.ราชบุรี ตั้งแต่เดือนมิถุนายน-กรกฎาคม ผมก็บอกว่าจะต้องคัดค้าน เพราะผมไม่ใช่แกนนำรุ่น 2 และเป็นไม่ได้ด้วย ผมไม่มีศักยภาพใดๆจัดการชุมนุมหรือนำมวลชน อีกทั้งผมก็งานเยอะมหาวิทยาลัยจะเปิดเทอม ผมจะต้องสอน ผมคิดว่าศอฉ.น่าจะจับผิดตัว ผมทำอย่างนั้นไม่ได้ ผมก็คัดค้าน สมยศก็คัดค้านไปว่าในแถลงการณ์หน้ามูลนิธิ 111 ไทยรักไทย และจ.ราชบุรีก็อยู่นอก พ.ร.ก.ฉุกเฉินไม่ได้เป็นความผิดตามพ.ร.ก.ฉุกเฉิน ปรากฎว่าศาลไม่รับฟังคำคัด้าน โดยศาลตัดสินมาว่า 1.ศอฉ.มีอำนาจตามกฎหมาย 2.การที่ "สุธาชัย" กับสมยศถูกคุมตัวโดยไม่ได้ถูกสอบสวนนั้นแปลว่ายังสอบสวนไม่เสร็จ"

วันที่ 28 - 30 พฤษภาคม 

ห้วงเวลา 3 วัน “สุธาชัย” ถูกตำรวจสอบสวนในอย่างหนัก โดยจะเน้นถามเขาในประเด็นเกี่ยวกับความสัมพันธ์กับ “ดา ตอร์ปิโด” เป็นหลัก ถึงสาเหตุการไปประกันตัวให้กับ “ดา ตอร์ปิโด”  และความสัมพันธ์กับ นปช. โดยเขายืนยันว่าเป็นแค่แนวร่วมเท่านั้นไม่ได้เป็นแกนนำรุ่น 2

“ผมรู้จักคุณดาหลังรัฐประหาร 19 กันยายน 2549 คุณดาก็เป็นแค่สมาชิกต้านรัฐประหาร ผมไปสังเกตการณ์ เพราะผมไม่เห็นด้วยกับการรัฐประหาร หากไม่ไปเลยอนาคตก็คงเขียนประวัติศาสตร์ยาก ผมก็ไปประกันคุณดาด้วยเหตุผลเดียวที่ว่า ผมไม่เห็นด้วยกับข้อหาหมิ่นพระบรมเดชานุภาพมาเป็นเครื่องมือการเมืองในการใส่ร้าย”

นอกจากตำรวจจะเค้นถามเรื่อง "ดา ตอปิโด" แล้ว  ก็ยังเน้นถามถึงความเกี่ยวข้องกับกลุ่มนปช.ว่า "สุธาชัย" เคยร่วมชุมนุม เป็นแกนนำ เป็นมันสมองให้แก่กลุ่มนปช.หรือไม่ เกี่ยวพันธ์กับสมยศในการทำหนังสือเสียงทักษิณอย่างไร แต่เขาก็ยืนยันว่าเป็นแค่คนสนับสนุนไม่ใช่แกนนำ ซึ่งเจ้าตัวก็เอ่ยปากชมเจ้าหน้าที่ตำรวจว่าทำการบ้านในการซักถามมาดีพอสมควร

วันที่ 31 พฤษภาคม

เข้าสู่วันที่ 8 แห่งการใช้ชีวิตในค่ายทหาร  ในช่วงบ่าย "สุธาชัย" ได้พบกับตำรวจที่มาคุยในเชิงปฏิบัติการจิตวิทยาโดยพูดคุยถึงราว 17.00 น. เมื่อคุยเสร็จก็ถึงเวลาทานอาหารเย็น จากนั้นเขาก็ทำกิจวัตรตามปกติเหมือนเช่นทุกวันคือการไปอาบน้ำและแปรงฟัน

แต่สิ่งที่ไม่คาดคิดก็เกิดขึ้นหลัง "สุธาชัย" อาบน้ำและแต่งตัวเสร็จ เมื่อทาง "ศอฉ." ได้แจ้งกับทางทหารมาให้ปล่อยตัวเขา ขณะที่ "สมยศ"ยังถูกคุมตัวต่อไป

เป็นการปล่อยตัวโดยมีตำรวจ จาก สน.นางเลิ้งมารับ "สุธาชัย" และพาไปที่โรงพักก่อนจะแจ้งข้อหาที่สองคือ ชุมนุมทางการเมืองเกิน 5 คน

"สภาพตอนนี้ผมยังโดนข้อหานี้อยู่ ตำรวจก็ให้เซนต์รับทราบ และผมก็ขออนุญาตไม่ให้การไปก่อน  นักข่าวก็ถามว่า ศอฉ.สั่งปล่อยเพราะอะไร จนถึงวันนี้ผมก็ยังไม่รู้ว่าปล่อยเพราะอะไร" สุธาชัย กล่าวด้วยน้ำเสียงจริงจังหลังถูกจับกุมให้เสียอิสรภาพโดยไม่มีผู้ใดจะแสดงความรับผิดชอบกับสิ่งที่เกิดขึ้นกับเขาถึง 8 วันได้

“สิ่งที่ผมรู้สึกระหว่างอยู่ในค่ายอดิศร 8 วัน คือ ผมแค่ถูกคุมตัวแค่นี้ก็มั่นใจว่าถึงอย่างไรก็ต้องได้รับการปล่อยตัว เพราะอย่าลืมพี่น้องที่เสียชีวิต 89 คนไม่ได้กลับมาแล้ว ผมรู้สึกว่าการเอาตัวผมไปคุมตัวก็เล็กมาก เมื่อเทียบกับเหตุการณ์ที่พี่น้องประชาชนและทหารบาดเจ็บล้มตาย ดังนั้น ผมก็รู้สึกว่าโดนแค่นี้ไม่ใช่เรื่องใหญ่อะไร”

 เรื่องทั้งหมดที่ "สุธาชัย" เล่าจึงไม่ใช่นิยาย แต่เป็นเรื่องจริง

เป็นชีวิต 8 วันในค่ายทหารม้า ที่ถูกพรากอิสรภาพนักวิชาการหัวใจสีแดงนาม "สุธาชัย" ให้ลิ้มรสและถูกขังลืมทางการเมืองมาแล้วด้วยน้ำมือในยุครัฐบาลพลเรือนที่มาจากการเลือกตั้ง !

 ----------------------

หมายเหตุ :  บทสัมภาษณ์นี้เป็นฉบับที่มีเนื้อหาเพิ่มเติมจากบทสัมภาษณ์พิเศษ หน้า 11 ของ มติชนรายวัน วันที่ 7 มิถุนายน 2553