ขณะนี้อาสาสมัครทั่วประเทศไทยต่างก็ขะมักเขม้นกับการลงพื้นที่สำรวจประชากรนกน้ำกลางฤดูหนาว เพื่อส่งให้ทางสมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย (BCST) ทำการรวบรวม ก่อนจะส่งให้กับทาง Wetlands International ซึ่งเป็นองค์กรกลางในการประสานงานเกี่ยวกับโครงการ AWC (Mid-winter Asian Waterbird Census) ทั่วทั้งทวีปเอเชียและออสเตรเลีย

อย่างไรก็ตาม โครงการ AWC นั้นครอบคลุมการเก็บข้อมูลของนกกลุ่มที่จัดเป็นนกน้ำ (waterbirds) เท่านั้นโดยไม่รวมถึงนกบก (landbirds) ในแบบฟอร์มจึงเต็มไปด้วยนกที่หากินด้วยการว่ายน้ำและเดินลุยน้ำเป็นหลัก ไม่ได้รวมถึงนกกะเต็น เหยี่ยว และนกอีกหลายกลุ่ม หากพบ“นกบก”ที่อาจเป็นข้อมูลสำคัญระหว่างนับนกน้ำ อาสาสมัครควรเขียนแนบเป็นข้อมูลเพิ่มเติมไป เช่น การพบนกกะเต็นขาวดำใหญ่ ที่เชียงแสน เป็นต้น

ตัวอย่างข้างต้นอาจฟังดูเหลือเชื่อ แต่ในอดีตนกกะเต็นชนิดนี้เคยอาศัยอยู่ตามแก่งในแม่น้ำทางภาคเหนือจริงครับ ในปี ค.ศ.1966 คณะของเบน คิง พบนกกะเต็นขาวดำใหญ่ในลำน้ำโขงที่ อ.เชียงแสน จ.เชียงราย มีรายงานการพบในแม่น้ำโขงหลังจากนั้นอีกหลายครั้ง แต่ปัจจุบันคาดว่าน่าจะสูญพันธุ์จากบริเวณนั้นแล้ว นักดูนกทราบกันดีว่ามีเหลือให้ดูในแหล่งน้ำใกล้ป่าไม่กี่แห่ง สาเหตุของการลดลงคือถิ่นอาศัยตามธรรมชาติถูกทำลาย

นกกะเต็นขาวดำใหญ่เป็นนกกะเต็นที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในเอเชีย แม้สีสันจะเป็นขาว-ดำ ไม่สวยสดแบบนกกะเต็นส่วนใหญ่ แต่มันก็มีลักษณะเด่นคือหงอนชี้ฟู เป็นที่มาของชื่อ Crested Kingfisher เป็นญาติสนิทกับ Giant Kingfisher ซึ่งเป็นนกกะเต็นที่ตัวใหญ่ที่สุดในโลก อันที่จริงนกกะเต็นกลุ่มที่มีเชื้อสายใกล้ชิดกับมันก็ล้วนมีหงอนทั้งนั้น เพศผู้มักมีสีส้มที่อกและแถบเครา แต่มีใต้ปีกสีขาว ในขณะที่เพศเมียและวัยเด็กมีสีส้มอ่อน ๆ

มันหากินโดยการ เกาะตามโขดหินกลางน้ำเพื่อมองหาปลา ทำรังโดยเจาะโพรงดินตามตลิ่ง การนำวัสดุมาถมทับตลิ่งและการทำลายแก่งหินตามลำน้ำจึงเป็นการทำลายแหล่งทำรังและแหล่งหาอาหารโดยตรง นอกจากจะลดจำนวนลงมากจนกลายเป็นนกหายากในไทยและประเทศเพื่อนบ้านแล้ว ในประเทศจีนเองก็พบว่ามันหายไปจากหลายพื้นที่ อันเป็นผลจากการที่ถิ่นอาศัยถูกทำลายเช่นกัน จึงขอวอนผู้อ่านทุกท่านช่วยกันจับตาโครงการใหญ่ที่จะส่งผลกระทบแหล่งอาศัยของนกและสัตว์อื่น ๆ ก่อนที่หลายชนิดจะค่อย ๆ หายไปเหมือนนกกะเต็นขาวดำใหญ่ครับ