ไม่นานหลังสหภาพโซเวียตล่มสลาย โลกได้รู้จักกับชื่อๆหนึ่ง นั่นก็คือเชชเนีย ( ในยุคแรก บางสื่ออ่านว่า “ เชเชนย่า “ ) เพราะนายทหารอากาศนายหนึ่งประสงค์จะแยกเชชเนียออกจากการปกครองของรัสเซียทั้งๆที่ไม่มีสิทธิ เนื่องจากเชชเนียมีสถานะต่างจาก 15 สาธารณรัฐของสหภาพโซเวียต ที่มีสิทธิเต็มที่ในการแยกตัวออกจากสหภาพโซเวียต พูดอีกอย่างก็คือ เชชเนียแยกประเทศไม่ได้

และนั่นก็คือเหตุผลที่ว่า ทำไมรัสเซียจึงส่งทหารไปปราบปรามกบฏเชชเนียอย่างเต็มกำลัง ขณะที่อีก 14 สาธารณรัฐที่แยกออกไปจากสหภาพโซเวียต รัสเซียไม่ได้ทำอะไรเลย

รัสเซียรบกับเชชเนียอยู่ 2 ศึก ศึกแรกรัสเซียพ่ายยับเยิน และในทางหลักการแล้ว เชชเนียได้เป็นประเทศเอกราช แต่ในทางปฏิบัตกลับไม่มีใครกล้าคบกับเชชเนีย เพราะรัสเซียยังมีอิทธิพลอยู่มาก ใครไปคบกับเชชเนียอาจจะโดนพญาหมีตวัดกรงเล็บ เลือดออกซิบๆได้

ว่างเว้นไปไม่กี่ปี รัสเซียก็เปิดศึกกับเชชเนียอีก คราวนี้มีการแก้เกมมาดี ก็เลยชนะ รัฐบาลเชชเนียก็เลยกลายสภาพเป็นกบฏจวบจนทุกวันนี้ และก็ยังต่อสู้กับฝ่ายรัฐบาลอยู่จนถึงทุกวันนี้

ในระหว่างสงคราม และหลังจากนั้น เนื่องจากคู่กรณีของเชชเนียก็คือรัสเซีย ที่ชาติตะวันตกยังคงเกลียดขี้หน้า ทำให้กลุ่มกบฏที่ยังคงตั้งหน้าตั้งตาต่อต้านและโจมตีทหารรัสเซีย ได้รับความเห็นใจค่อนข้างมากจากประเทศตะวันตก

แม้ว่าในหลายๆครั้ง การโจมตีของพวกเขาจะเข้าข่ายการก่อการร้าย เพราะมีทั้งการโจมตีพลเรือนที่ไม่เกี่ยวข้องอะไรด้วย (รวมถึงการโจมตีในเมืองหลวง ) แต่ชาติตะวันตกหลายประเทศ กลับพอใจที่จะเรียกคนพวกนี้แค่ว่า “ นักรบเสรีภาพ “ ขณะที่รัสเซียเรียกพวกนี้ว่า “ ผู้ก่อการ ร้าย “

แม้ประเทศที่เคยเจอกับภัยของการก่อการร้ายหลายต่อหลายครั้งอย่างอังกฤษ ก็ยังให้ที่พักพิงกับนายอัคเหม็ด ซากาเยฟ แกนนำกลุ่มแบ่งแยกดินแดนเชชเนีย หรือจะพูดไป เขาก็คือหัวหน้ากลุ่มก่อการร้ายนั่นเอง

แม้หลังสหรัฐเจอกับเหตุลอบวางระเบิดกลางการแข่งขันวิ่ง “ บอสตัน มาราธอน “ เราจะยังไม่รู้อะไรมากนักเกี่ยวกับมูลเหตุที่ทำให้ 2 หนุ่มพี่น้องเชื้อสายเชชเนียออกมาก่อเหตุ บางทีพวกเขาอาจจะไม่ได้เกี่ยวข้องอะไรกับกลุ่มก่อการร้ายก็เป็นได้

แต่ผมว่าอย่างน้อยๆ ชาติตะวันตก โดยเฉพาะอย่างยิ่งสหรัฐ คงจะเริ่มสะกิดใจบ้างแล้วว่า กบฏเชชเนีย อาจไม่ใช่นักรบเสรีภาพในแบบอุดมคติ และเริ่มเข้าใจและเห็นใจท่าทีของรัสเซียที่มีต่อปัญหาเชชเนียมากขึ้น

เพราะอย่างเหตุการณ์ 11 กันยายน ที่สหรัฐถูกผู้ก่อการร้ายโจมตีครั้งใหญ่ที่สุด ต้นเหตุจริงๆก็มาจากการที่สหรัฐหาทางแก้เผ็ดสหภาพโซเวียต ด้วยการดึงให้โซเวียตเข้าไปยึดอัฟกานิ สถาน เพื่อเป็นการให้สงครามเวียดนามกับโซเวียต หลังสหรัฐพ่ายแพ้ในสงครามเวียดนามของตัวเองแล้ว

หากสหรัฐยังไม่ปรับท่าที ยังคงให้การสนับสนุนพวกกบฏเชชเนีย กบฏก็อาจให้ “ 11 กันยายน “ กับสหรัฐอีกก็เป็นได้ เหมือนอย่างโอซามา บินลาเด็น สมุนเก่าของ CIA ทำกับสหรัฐอย่างเจ็บแสบที่สุดในเหตุการณ์ 11 กันยายน

และเหมือนกับเหตุการณ์ที่เกิดที่ลิเบีย เมื่อเอกอัครราชทูตสหรัฐถูกสังหารด้วยฝีมือของคนที่เคยร่วมกับสหรัฐล้มล้างกัดดาฟี่

เมื่อบอสตันระเบิด มีคนตายไป 3 คน สหรัฐเต้นเป็นเจ้าเข้า ในขณะที่ความรุนแรงแบบนี้ เกิดขึ้นบ่อยครั้งในรัสเซียจากฝีมือกลุ่มกบฏเชชเนีย และสหรัฐก็ไม่เคยเหลียวแล แต่ยังคงตั้งหน้าตั้งตาสรรเสริญกลุ่มกบฏต่อไป

แต่เมื่อมาเจอกับตัวเองแล้ว ผมว่าสหรัฐเห็นทีคงจะต้องปรับเปลี่ยนท่าที ไม่มากก็น้อย

ประกอบกับข้อมูลที่มีการเปิดเผยออกมาว่าเมื่อปีที่แล้ว รัฐบาลรัสเซียแนะนำให้ FBI จับตานายทาเมอร์ลัน ซาร์กาเยฟ หนึ่งในผู้ต้องสงสัยระเบิดบอสตัน

มองกันว่าเรื่องทำนองนี้จะทำให้สหรัฐ และชาติตะวันตก หันมาขอข้อมูลจากรัสเซียมากขึ้น เห็นอกเห็นใจรัสเซียมากขึ้น เข้าใจ และไม่มองรัสเซียด้วยสายตาความลำเอียงแบบเดิมอีกต่อไป เพราะเห็นว่าการคบกับรัสเซียน่าจะมีส่วนช่วยประเทศรอดพ้นจากเหตุด่วนเหตุร้ายทำนองนี้ได้มากกว่าการตั้งหน้าตั้งตาเป็นศัตรูกับรัสเซียตะพึด

การโจมตีบอสตัน มาราธอน น่าจะทำให้คนอเมริกันหลายล้านคน หันกลับมามองว่าเชชเนีย มันอยู่ส่วนไหนของโลก และศึกษานโยบายของสหรัฐที่มีต่อดินแดนแถบนี้ว่าเป็นอย่างไรกันแน่  รวมถึงการมองไปยังนโยบายและท่าทีต่อกลุ่มก่อการร้ายของฝ่ายรัสเซีย และมองด้วยมุมมองที่แตกต่างออกไป

ก่อนหน้านี้ รัสเซียบอกว่าผู้ก่อการร้ายก็คือผู้ก่อการร้าย มันไม่มีผู้ก่อการร้ายที่ “ ดี “ หรือผู้ก่อ การร้ายที่ “ ชั่ว “ แบบที่สหรัฐพยายามจะวาดภาพให้ ซึ่งจากจินตนาการของสหรัฐ ก็ทำให้สหรัฐกดดันรัสเซียว่าควรจะเจรจากับผู้ก่อการร้ายพวกนี้ เพื่อดึงให้ผู้ก่อการร้ายเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการทางการเมือง

เรื่องนี้ทำให้ทั้งสองประเทศไม่มีความร่วมมือกันในการพยายามต่อต้านการก่อการร้าย และท่า ทีการหนุนหลังของสหรัฐ ก็ทำให้ปัญหาขยายออกไปยังพื้นที่ใกล้เคียงกับเชชเนีย และเมื่อรัส เซียเร่งปราบปราม สหรัฐและชาติตะวันตกก็โจมตีว่ารัสเซียละเมิดสิทธิมนุษยชนผู้ก่อการร้ายที่เป็นคน “ ดี “

หลังจากนี้ ผมหวังว่าเหตุการณ์ต่างๆ จะพัฒนาไปในทางที่ดีขึ้น ในเรื่องความร่วมมือต่อต้านการก่อการร้ายระหว่างสหรัฐกับรัสเซีย

เพราะสหรัฐนั้นได้ชื่อว่าเป็นพวก “ เจ็บแล้วจำ “