ทีมชาติรัสเซียที่จะพูดถึงนี้ หมายถึงทีมชาติฟุตบอลรัสเซียหลังสหภาพโซเวียตล่มสลาย การที่ต้องแบ่งแยกกันอย่างชัดเจน ส่วนหนึ่งก็เพราะผลงานที่แตกต่างกันอย่างชัดเจนของ 2 ทีมชาติแต่ตระกูลเดียวกัน

ผมเคยลองมานั่งคิดดูว่าทีมชาติรัสเซียยุคนี้ เทียบกับอะไรของรัสเซียได้บ้าง มันคงเทียบกับอาวุธนิวเคลียร์ที่มีอานุภาพอันลือลั่นของรัสเซียไม่ได้ หรือจะเทียบกับปืนอาก้า ที่แม้จะนำไปฝังดินหรือจุ่มน้ำแล้วยังยิงได้คล่องปาก ก็คงจะไม่ได้ เทียบกับว็อดก้าที่แรงทุกหยดก็ไม่ได้ เทียบกับคาเวียร์ที่ขึ้นห้างทุกเม็ดก็ไม่ได้

ผมว่าทีมชาติรัสเซียยุคนี้ เทียบได้กับเศรษฐกิจของประเทศนั่นแหละครับ เพราะมันช่างลุ่มๆดอนๆ แต่ออกมาในแนวค่อนๆจะลุ่มๆอยู่มากไปสักหน่อย

ในยุคโซเวียต ทีมชาติโซเวียต พร้อมด้วยสัญลักษณ์อักษร CCCP ที่หน้าอก ที่หมายถึง USSR แม้จะไม่เคยขึ้นไปถึงระดับสุดยอด คว้าแชมป์โลกมาครอบครอง แต่พวกเขาก็เป็นขาประจำของเวทีฟุตบอลโลก เพราะได้ไปฟุตบอลโลกถึง 7 ครั้ง ตั้งแต่ปี 1958 จะมีที่อดไปเตะในเวทีนี้ก็แค่ 2 ครั้งเท่านั้นคือในปี 1974 และ 1976 โดยในปี 1974 พวกเขาถูกปรับให้ตกไป เพราะไม่ยอมเตะกับชิลี เพื่อประท้วงรัฐประหารที่ชิลีปี 1973 และพวกเขาก็เคยคว้าตำแหน่งที่ 4 มาครองในฟุตบอลโลกปี 1966 ที่อังกฤษเป็นเจ้าภาพ

แต่ในส่วนของเวทีรอง อย่างแชมป์ยุโรป โซเวียตก็เคยเป็นแชมป์ 1 ครั้งปี 1960 และเป็นรองแชมป์อีก 3 ครั้ง คือปี 1964 , 1968 และ 1988  และเคยเป็นแชมป์โอลิมปิกปี 1956 กับที่ 3 อีก 2 สมัยคือปี 1972 และ 1976 เรียกว่าฝีมือไม่ธรรมดา

โซเวียตลงเตะฟุตบอลโลกครั้งสุดท้ายปี 1990 ที่อิตาลี โดยอยู่กลุ่มเดียวกับอาร์เจนติน่า , โรมา เนีย และคาเมอรูน พวกเขาชนะคาเมอรูนได้ทีมเดียว 4-0 จึงตกรอบแรกไป จากนั้นก็ได้สิทธิไปเตะในฟุตบอลชิงแชมป์ยุโรป ปี 1992 แต่ตอนนั้นสหภาพโซเวียตล่มสลายไปแล้ว จึงต้องลงแข่งในนามของกลุ่มประเทศ CIS ซึ่งเป็นการรวมตัวของอดีตสาธารณรัฐของสหภาพโซเวียตเดิม หลังเสร็จศึกรายการนั้น ในทางกีฬาฟุตบอลนั้น สหภาพโซเวียตได้สิ้นสุดการคงอยู่อย่างเป็นทางการ และทาง FIFA ก็จัดการโอนสถิติของสหภาพโซเวียตให้ไปอยู่กับรัสเซีย ส่วนอีก 14 ประเทศที่เหลือก็เริ่มนับ 1 กันใหม่

หลังสหภาพโซเวียตแตกสลาย ทีมชาติรัสเซียที่ถือว่าเป็นพี่ใหญ่สุด ก็อยู่ในอาการร่อแร่ โงหัวขึ้นบ้างไม่ขึ้นบ้าง และเพิ่งจะมีในยุคหลังนี้ ที่พอจะมีลุ้นบ้าง ( เล็กน้อย ) ไม่ต่างอะไรกับทีมชาติอีก 14 ชาติอดีตสาธารณะของสหภาพโซเวียต

โดยในยุคใหม่ ปรากฏว่ารัสเซียที่เพิ่งแยกออกมาจากสหภาพโซเวียตไม่กี่ปี อดไปฟุตบอลโลกมาแล้ว 3 ครั้งคือปี 1998 ที่ฝรั่งเศส , 2006 ที่เยอรมนี และ 2010 ที่แอฟริกาใต้ พวกเขายังอดไปเตะในฟุตบอลชิงแชมป์ยุโรป ปี 2000 ที่เยอรมนีและฮอลแลนด์ร่วมเป็นเจ้าภาพด้วย พวกเขาชนะใครก็ได้ และแพ้ใครก็ได้เช่นกัน โดยผลงานที่ยอดแย่ที่สุด คิดว่าน่าจะเป็นการเสมอประเทศเล็กๆ อดีตประเทศในเครือของสหภาพโซเวียตอย่างเอสโตเนีย รวมถึงอิสราเอล ไซปรัส และไอซ์แลนด์ ที่ไม่มีค่อยมีชื่อเสียงในวงการฟุตบอล และจนถึงปัจจุบัน ในทุกรายการ พวกเขาเคยผ่านด่านการเตะรอบแบ่งกลุ่มไปได้แค่ครั้งเดียวเท่านั้น

ความย่ำแย่ของทีม ถึงขั้นทำให้ประเทศที่แต่ก่อน เคยใช้บริการทุกสิ่งทุกอย่างที่ Made IN USSR ต้องหันมานำเข้าผู้จัดการทีมจากต่างประเทศเป็นครั้งแรก และก็ใช้มาจนถึงปัจจุบัน โดยยังไม่หันกลับไปเหลียวแลผู้จัดการทีมคนบ้านเดียวกันอีกเลย

ในช่วงแรกหลังสหภาพโซเวียตแตก หลายประเทศที่แยกออกไป ยังตั้งสมาคมฟุตบอลของตัว เองไม่ทัน นักเตะที่สามารถเล่นให้กับทีมชาติประเทศอื่นที่แยกออกไป เช่นยูเครน ส่วนใหญ่จึงสมัครใจเดินหน้ารับใช้ชาติในนามรัสเซีย และนั่นก็อาจจะทำให้ในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อ ทีมชาติรัสเซียยังพอจะมีดีให้ดูอยู่บ้าง โดยในนัดแรกของทีมชาติในสีเสื้อ “ รัสเซีย  “ พวกเขาชนะเม็กซิโก 2-0 เมื่อปี 1992

สำหรับศึกฟุตบอลโลกครั้งแรกในนามรัสเซีย พวกเขาลงสนามรอบคัดเลือกสำหรับสิทธิ์ในการไปฟุตบอลโลก 1994 ที่สหรัฐ ภายใต้การนำของปาเวล ซาดึริน ผู้จัดการทีม พวกเขาได้ที่ 2 ของกลุ่ม ได้ไปสหรัฐกับกรีซ และก็ถูกมองว่าไม่ใช่ทีมที่แข็งแกร่ง แม้ว่าอาจจะยังน่ากลัวอยู่เพราะมีนักเตะตัวเก๋าอยู่ร่วมทีมเต็มไปหมด พวกเขาอยู่กลุ่มเดียวกับบราซิล สวีเดน และคาเมอรูน ที่สร้างความตื่นตะลึงให้ชาวโลก ด้วยการเข้ารอบลึกในฟุตบอลโลกครั้งก่อน กลุ่มนี้จึงถือว่าเป็นกลุ่มแข็ง โอกาสของรัสเซียมีน้อย และก็เป็นจริงเช่นนั้นเมื่อพวกเขาแพ้รวด 2 นัดแรก แต่นัดสุดท้ายกลับมาในมาดโหด ถล่มเละทีมหมอผี 6 -1 แบบทั่วโลกตะลึง ไม่นึกว่าทีมหมอผี จะมาหมดท่าเอาง่ายๆ ด้วยฝีมือของทีมที่ตกรอบไปเรียบร้อยแล้ว และในนัดนั้น นักเตะรัสเซียคนหนึ่งก็ยังยิงไปคนเดียวถึง 5 ประตู

แต่การตกรอบแรก ก็ทำให้ผู้จัดการทีมโดนปลด และคนที่เข้ามาทำหน้าที่ เพื่อนำทีมเข้าสู่ศึกยูโร 1996 ที่อังกฤษก็คืออเล็ก รามานเซฟ เขายังคงใช้นักเตะหน้าเดิมจากชุดฟุตบอลโลกครั้งก่อนมาร่วมทีมมากมาย ซึ่งในศึกรอบคัดเลือก พวกเขาก็มาเป็นที่ 1 แต่ในการเตะจริง กลับโคตรโชคร้าย เพราะอยู่ในสายเดียวกับเยอรมนี , อิตาลี และเชค ก็เลยตกรอบแรกไปพร้อมกับอิตาลี และก็มีการเปลี่ยนผู้จัดการอีกตามระเบียบ คนมาแทนก็คือบาริส อิกนาเตี๊ยฟ ที่จะต้องพารัสเซียไปฟุตบอลโลก 1998 ที่ฝรั่งเศส และรายนี้ก็ยังขนนักเตะจากบอลยูโรครั้งก่อนมาร่วมทีมมากมาย ในรอบคัดเลือก เก็งกันว่ารัสเซียกับบัลแกเรียน่าจะผ่านไปได้ ส่วนอิสราเอลและไซปรัสนั้นเป็นทีมระดับกระจอก แต่ปรากฏว่ารัสเซียทำได้แค่เสมออิสราเอลและไซปรัส ทำให้ต้องไปเตะรอบเพลย์ออฟกับอิตาลี แต่ด้วยผลงานเสมอ 1 แพ้ 1 ทำให้พวกเขาอดไปฟุตบอลโลก และก็ถึงเวลาเปลี่ยนผู้จัดการทีมอีกครั้ง คราวนี้ได้อนาโตลี บึโชเวซ ชาวยูเครนมาทำหน้าที่พาทีมไปฟุตบอลยูโร 2000 ที่เยอรมนีและฮอลแลนด์เป็นเจ้าภาพ ซึ่งจริงๆแล้ว เราถือว่าเขาเป็นผู้จัดการทีมต่างชาติคนแรกก็ได้ แต่ความผสมกลมกลืน ความใกล้ชิดของคนทั้งสองชาติ ทำให้พูดลำบากว่าเขาเป็นผู้จัดการชาวต่างชาติ

รายนี้ก็ไม่ได้ปรับเปลี่ยนอะไรมากมาย ยังคงเอาผู้เล่นหน้าเดิมมาลงสนาม และรัสเซียก็ยังคงได้รับการเก็งว่าน่าจะผ่านรอบนี้ไปได้พร้อมกับฝรั่งเศส ขณะที่ยูเครนน้องใหม่ เป็นม้านอกสาย ตา แต่ปรากฏว่า รัสเซียเปิดฉากมาก็แพ้รวดทั้งยูเครน ฝรั่งเศส และไอซ์แลนด์ ผู้จัดการทีมเลยโดนปลดกลางศึก และคนหน้าเดิมอย่างรามานเซฟก็ถูกเรียกกลับมาคุมทีม ทำให้สถานการณ์พลิกกลับมาได้ พวกเขากลับมาชนะ 6 นัดรวด รวมถึงชนะฝรั่งเศสถึงถิ่น และในนัดสุดท้าย พวกเขาต้องเตะนัดชี้ชะตากับยูเครน และต้องชนะสถานเดียว ถึงจะได้ไปเตะในฟุตบอลยูโร 2000 แต่พวกเขาทำได้แค่เสมอ จึงได้แค่ที่ 3 อดไปเตะในรายการใหญ่ 2 รายการติดต่อกัน
แต่ผู้จัดการคนเดิมก็ได้คุมทีมเพื่อให้ได้ไปเตะในฟุตบอลโลก 2002 ที่เกาหลีใต้และญี่ปุ่นเป็นเจ้าภาพ รัสเซียเป็นตัวเก็งอีกครั้งในรอบคัดเลือก คราวนี้พวกเขาได้ที่ 1 และได้ไปเตะที่ญี่ปุ่น โดยอยู่สายเดียวกับเจ้าภาพญี่ปุ่น ตูนีเซีย และเบลเยี่ยม ซึ่งถือเป็นกลุ่มที่อ่อน แต่งานนี้พลิกโผ รัสเซียชนะแค่ตูนีเซีย เลยตกรอบแรก และรามานเซฟก็รามานเซฟเหอะ ผลงานแย่ก็เลยโดนปลดเหมือนกัน พวกเขาได้ วาเลรี่ กัสซาเยฟมาคุมทีมสำหรับศึกยูโร 2004 ที่โปรตุเกส ซึ่งในรอบคัดเลือกรัสเซียก็สามารถผ่านมาได้อย่างทุลักทุเลเป็นที่สุดเพราะดันไปแพ้ทั้งแอลเบเนียและจอร์เจีย กัสซาเยฟ ก็เลยโดนปลดฟ้าผ่า กิออร์กี้ ยาร์ตเซฟ เข้ามาคุมทีมแทน สุดท้ายพวกเขาก็ได้ไปเล่นเพลย์ออฟกับเวลส์ และก็สามารถผ่านมาได้

ในการเตะจริง พวกเขาอยู่สายเดียวกับโปรตุเกสเจ้าภาพ สเปน และ กรีซ ซึ่งถือว่าเป็นกลุ่มแข็ง รัสเซียก็ไม่อยู่ในสายตา และพวกเขาก็เป็นทีมแรกในทัวร์นาเม้นต์นี้ที่ตกรอบ หลังแพ้ทั้งสเปนและเจ้าภาพ แต่ยังดีที่ชนะกรีซได้ เลยไม่ต้องกลับบ้านมือเปล่า แต่ปรากฏว่าปีนั้น กรีซกลาย เป็นแชมป์อย่างเหลือเชื่อ

สำหรับฟุตบอลโลก 2006 ที่เยอรมนี ในรอบคัดเลือก รัสเซียดันไปเสมอกับเอสโตเนีย 1-1 และเอสโตเนียถึงกับถือว่าเป็นผลงานที่ดีที่สุดครั้งหนึ่งของประเทศ แต่งานนี้ก็ทำให้ยาร์ตเซฟโดนเด้งฟ้าผ่า และยูริ เซมินเข้ามาทำหน้าที่ต่อ แต่ทีมก็ยังเสมอกับลัตเวีย ในนัดสุดท้ายพวกเขาต้องเอาชนะสโววาเกียนอกบ้านให้ได้ แต่ปรากฏว่าทำได้แค่เสมอ ก็เลยอดไปบอลโลกอีกครั้ง

หลังเอือมระอากับผลงานของผู้จัดการทีมคนบ้านเดียวกันที่ไม่ค่อยได้น้ำได้เนื้อ รัสเซียตัดสินใจครั้งสำคัญ ทิ้งคำว่าศักดิ์ศรี และหันไปใช้บริการผู้จัดการนำเข้า ในปี 2006 รัสเซียเลือก กุส ฮิด ดิ้ง ชาวดัตช์ มาทำหน้าที่พารัสเซียไปศึกยูโร 2008 ที่ออสเตรียกับสวิตเซอร์แลนด์เป็นเจ้าภาพ

ภายใต้การนำของผู้จัดการทีมฝรั่งต่างชาติ รัสเซียยังเริ่มได้ไม่ดี พวกเขาเสมอ 2 นัดรวดในบ้าน ก่อนจะเริ่มมาแรงขึ้นเรื่อยๆ แต่ที่เด็ดที่สุดในช่วงนั้น ก็คือการชนะอังกฤษ 2-1  หลังจากเคยไปแพ้ที่อังกฤษมา 3-0 โดยอังกฤษช่วงนั้นถือว่าแข็งแกร่งมากที่สุดในกลุ่มในเรื่องของการป้องกัน ซึ่งในวันนั้น แม้จะแพ้เละเทะ แต่ผมก็มองเห็นความแตกต่างจากรัสเซียทีมเดิม และมองว่าทีมนี้เริ่มมีอนาคตแล้ว ผมไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญ ไม่รู้จักการวิเคราะห์วิจารณ์อะไร เพียงแค่ดูแล้วรู้สึกชอบ ก็เท่านั้น และทำให้ผมอดที่จะบอกกับนักข่าวกีฬาคนหนึ่งว่า เด็กพวกนี้ มีอนาคต เพียงแต่ขอเวลาอีกสักหน่อย เพื่อนผมก็แค่เออออไปตามเรื่อง แต่ในใจก็คงจะคิดว่า ไอ้บ้านี่มันพูดอะไร ก็บอลมันชนะขาดซะขนาดนั้น แต่ไม่กี่วันต่อมา รัสเซียก็พิสูจน์ว่าพวกเขามีดีจริง เมื่อเอาชนะอังกฤษไปได้  และสุดท้ายแล้ว รัสเซียเป็นที่ 1 ของกลุ่ม แซงหน้าอังกฤษไปได้อีกต่างหาก

ในการเตะจริง พวกเขายังคงต้องเจอกับคู่ปรับเก่าจากศึกยูโร 2004 อย่างสเปนและกรีซ แถมมาด้วยสวีเดน พวกเขาเปิดฉากด้วยการแพ้สเปนเละเทะ 4-1 แต่นัดต่อมา ก็ยังชนะแชมป์เก่าที่เคยชนะมาแล้วอย่างกรีซ  แถมยังชนะสวีเดน ทำให้พวกเขาสร้างประวัติศาสตร์ได้เข้าไปเล่นในรอบลึกได้ครั้งแรกนับตั้งแต่สิ้นสหภาพโซเวียต

ในรอบต่อไป พวกเขาไปเจอกับฮอลแลนด์ หนึ่งในตัวเก็ง ที่ในรอบแรกฟอร์มดุ ชนะรวด 3 นัด ทั้งอิตาลี ฝรั่งเศส โรมาเนีย แบบเสียแค่ประตูเดียว ใครก็มองว่างานนี้ รัสเซียไม่รอดแน่ แต่ปรากฏว่าฮอลแลนด์อยู่ในช่วงผีออกตอนต่อเวลา รัสเซียจึงชนะไปด้วยฝีมือผู้จัดการทีมชาติเดียวกับคู่ต่อสู้ 3-1 หลังช่วงต่อเวลา และได้กลับไปเจอกับสเปนที่แพ้มาแล้วเละเทะในรอบแรก คราวนี้ พวกเขาก็ยังต้านไม่ไหวอยู่ดี และแพ้ไปอีก 3-0 รวมแล้ว ทัวร์นาเม้นต์นี้ พวกเขาแพ้อยู่ทีมเดียวคือสเปน ( แพ้ 2 นัด ) และต่อมาสเปนก็เป็นแชมป์

แต่วิบากกรรมก็ยังไม่สิ้น เพราะรัสเซียก็ยังอดไปฟุตบอลโลก 2010 ที่แอฟริกาใต้อีกครั้ง เมื่อในรอบคัดเลือก พวกเขาแพ้เยอรมนีทั้งสองนัด แต่ก็ยังมีดีพอที่จะได้ไปเตะรอบเพลย์ออฟกับสโลวีเนีย แต่พวกเขาทำไม่ได้ เมื่อทำผลงานชนะ 2-1 และแพ้ 1- 0

จากนั้น ดิ๊ก อัตโวคาต ชาวดัตช์อีกคนก็เข้ามาทำทีมต่อสำหรับศึกยูโร 2012 ที่โปแลนด์และยูเครนเป็นเจ้าภาพ เขาพารัสเซียเข้าสู่ศึกครั้งนี้ได้ในฐานะที่ 1 ของกลุ่ม โดยไปเจอกับเชค  โปแลนด์ และกรีซ รัสเซียเปิดฉากสุดสวย ถล่มเชคเละเทะ 4 – 1 ก่อนจะไปเสมอโปแลนด์ 1-1 และแพ้กรีซ 1-0 ตกรอบแรกไปอย่างน่าเสียดาย ทั้งๆที่มี 4 คะแนนเท่ากับกรีซ แต่ต้องตกรอบไปเพราะกฎเฮดทูเฮด

สำหรับศึกฟุตบอลโลก 2014 ที่บราซิล รัสเซียก็โผล่มาอีกครั้ง ภายใต้การนำของฟาบิโอ คาเปลโล จากอิตาลี พวกเขาผ่านรอบคัดเลือกมาได้โดยเป็นที่ 1 ของกลุ่ม แซงหน้าโปรตุเกสเสียด้วยซ้ำ โดยผลัดกันแพ้ผลัดกันชนะ

ในฟุตบอลโลก รัสเซียอยู่ร่วมสายกับ เบลเยี่ยม แอลจีเรีย และเกาหลีใต้ ซึ่งถือว่าเป็นสายอ่อนที่สุดในศึกครั้งนี้ก็ว่าได้

แต่เจอสายอ่อนทีไร รัสเซียพังเละทุกที