สวัสดีปีใหม่ครับ... ไม่รู้เป็นไง ปีนี้รู้สึกว่าตัวเองหนุ่มขึ้นมาอีกหนึ่งปี กำลังสอนคณิตศาสตร์อยู่ดีดี  ก็นึกถึงอดีตลูกศิษย์ก้นกุฏิคนหนึ่ง เพราะเมื่อ 3 ปีก่อนมีเด็กผู้ชายคนหนึ่งย้ายเข้ามาเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4    ชั้นที่ครูสิโรจน์...ครูประจำชั้น ป.4/4 บอกว่าเหนื่อยที่สุดแต่ก็สนุกที่สุด เป็นปริศนาธรรมที่ผมยังไม่เข้าใจมาจนถึง ทุกวันนี้ “เหนื่อยแต่สนุก ??”  มันคืออะไรกัน ครั้งแรกที่เห็นเด็กคนนี้ สัญชาตญาณแมวมองในอดีต    รู้ทันทีครับว่าเด็กคนนี้มีแววทางคณิตศาสตร์ น่าจะนำมาพัฒนาและส่งเสริมให้มีความสามารถทางด้านคณิตศาสตร์เพิ่มมากขึ้น 

          เด็กที่ผมกำลังพูดถึงคือ “อาณัติ  ปรมาธิกุล”  เด็กผู้ชายตัวผอม ๆ นิสัยเรียบร้อย เล่นฟุตบอลเก่ง   อาณัติเป็นหนึ่งในนักเรียนโครงการพัฒนาความสามารถทางคณิตศาสตร์ของโรงเรียน ที่ผมดำเนินการอยู่ “พี่เริง” พี่สาวที่ผมนับถือ ถามผมวันที่มาประเมินครูแกนนำว่ามีวิธีคัดกรองนักเรียนยังไง ส่วนหนึ่งอย่างที่บอกมันเป็นสัญชาตญาณครับ แต่จริง ๆ แล้วการคัดกรองนักเรียนที่มีความสามารถทางคณิตศาสตร์มี 3 ขั้นตอน เริ่มต้นด้วยรวบรวมข้อมูลเด็กย้อนหลัง โดยดูจากผลการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ ผลการสอบแข่งขันที่เขตพื้นที่การศึกษาจัด หรือคุยกับพี่ ๆ ที่สอน  ต่อจากนั้นลองตรวจสอบหรือทดสอบดูว่านักเรียนมีแววทางคณิตศาสตร์จริงหรือไม่ อาจนำข้อสอบหรือแบบวัดความสามารถ ให้นักเรียนลองทำดู และสุดท้ายครับ ฟันธงลงความเห็นวินิจฉัยว่านักเรียนคนนี้มีแววจริงชัวร์ไม่มัวนิ่ม นี่เป็นหลักการกว้าง ๆ ที่ผมใช้ไม่ยุ่งยากซับซ้อน เพราะความยุ่งยากซับซ้อนเป็นต้นเหตุของการไม่อยากทำ      

          มีประโยคหนึ่งผมจำมาจากโรงเรียนสุรนารีวิทยา วันที่นำอาณัติกับเพื่อนไปสอบคณิตศาสตร์ เขียนไว้ว่า “ความสามารถที่แตกต่างระหว่างมนุษย์ สำคัญสุดต้องค้นหามาส่งเสริม ให้สามารถปรากฏเห็นเด่นกว่าเดิม เป็นจุดเริ่มพัฒนาคุณค่าคน” ถามว่าทำอย่างไรจึงจะค้นหาความสามารถนั้นของนักเรียนมาส่งเสริมได้ ?

          สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษาแห่งชาติ (สกศ.) ได้ให้คำตอบไว้ว่าการค้นหาความสามารถพิเศษของเด็กและเยาวชนนั้น เป็นหน้าที่ของครูและพ่อแม่ ซึ่งจะต้องเข้าใจในระบบการคัดกรองที่ถูกต้องและเหมาะสม  โรงเรียนเองต้องสร้างกลไกและระบบในการพัฒนาส่งเสริมอย่างต่อเนื่อง  อย่าให้เด็กกลุ่มนี้ถูกปล่อยปละละเลย   จนกลายเป็นเด็กที่มีปัญหาไปในที่สุด

          สำหรับอาณัติ จากที่ผมคลุกคลีมา 3 ปี ผมมองเห็นพัฒนาการที่ดีขึ้น เห็นความสามารถที่เริ่มเด่นชัดมากขึ้น ผลจากการนำนักเรียนรวมทั้งอาณัติ เข้าร่วมการแข่งขันทางคณิตศาสตร์ที่หลาย ๆ หน่วยงานจัดขึ้น ทั้งระดับประเทศ ระดับภาค ระดับเขต และระดับจังหวัด โจทย์บางข้อที่เคยทำไม่ได้ เมื่อผ่านการสอบมาหลายสนามสอบ กลับมาเสริมทักษะวิธีการ เทคนิคการแก้ปัญหา ทำให้ผลการสอบในสนามต่อ ๆ มาดีขึ้นเรื่อย ๆ  ทัศนะของผมคิดว่าการแข่งขันทางวิชาการไม่ว่าจะเป็นกลุ่มสาระใด คำว่า “แพ้” ที่เราชอบใช้เป็นคำจำกัดความ เมื่อสอบไม่ได้อันดับที่ดี   ผมบอกนักเรียนเสมอว่าการเข้าร่วมแข่งขันทางคณิตศาสตร์ทุกครั้ง เป็นการแข่งขันกับความสามารถของตนเอง สิ่งที่ไม่ได้ ไม่เรียกว่า “แพ้”  เพราะสิ่งที่เราได้คือความรู้ และประสบการณ์  

อาณัติ เรียนจบชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ไปเมื่อปีที่แล้ว ด้วยปัญหาทางบ้าน  ทำให้ไม่มีโอกาสเข้าไปเรียนในโรงเรียนดัง ๆ แต่ความสำเร็จของคนเรา ส่วนหนึ่งอาจจะมาจากสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ก็จริง แต่ไม่ใช่ทั้งหมด เพราะความสำเร็จสำคัญที่สุดอยู่ที่ตัวเรา “อยากสูงต้องเขย่งอยากเก่งต้องขยัน” เป็นอีกคำที่ผมบอกอาณัติในวันที่จบการศึกษา

จากการดำเนินโครงการพัฒนาความสามารถทางคณิตศาสตร์ให้กับนักเรียน(Gifted Mathematics Student Project: GMSP)  ผมเริ่มเข้าใจในสิ่งที่ครูสิโรจน์พยายามบอกผมมาตลอดว่า “เหนื่อยที่สุดแต่ก็สนุกที่สุด” นั้นหมายถึงอะไร ?     และไม่ใช่เพียงแค่สนุกอย่างที่ครูสิโรจน์บอกเท่านั้น ยังมีความสุขแถมมาให้ด้วย...เป็นความสุขของการทำหน้าที่การเป็นครู ที่ได้พัฒนาและส่งเสริมให้เด็กผู้ชายที่เห็นเมื่อ 3 ปีที่แล้ว สามารถเข้าร่วมการแข่งขันคณิตศาสตร์นานาชาติ ระดับประเทศได้  แม้ว่าจะไม่ได้เป็นตัวแทนประเทศไทยไปแข่งขันรายการระดับนานาชาติก็ตาม

เป็นความสุขเล็ก ๆ ในปีใหม่ปีนี้ที่นึกขึ้นได้ สำหรับการส่งเสริมความเป็นเลิศทางคณิตศาสตร์ ให้กับนักเรียน ผมถือว่ามันเป็นหน้าที่ที่ครูอย่างเราต้องทำ จริงไหมครับ...

“ความสามารถที่แท้จริงสิ่งสูงค่า                    ช่วยนำพาความเจริญทุกแห่งหน

   ความสามารถนั้นมีอยู่ทุกผู้คน                       ร่วมมือค้นหาพัฒนาเอย”