นาน ๆ ครั้งครับที่จะได้คุยกับคนที่มีแนวทางการทำงานคล้าย ๆ กัน    บุคคลที่ผมกำลังพูดถึงคืออาจารย์แคล้ว เมืองยศ เจอกันวันแรก ก็วันที่เอาใบสมัครสอบแข่งขันคณิตศาสตร์โรงเรียนราชสีมาวิทยาลัย ไปให้ที่โรงเรียนบ้านหนองหินโคน   เห็นความทุ่มเทในการสอนคณิตศาสตร์ของอาจารย์ จนนักเรียนประสบผลสำเร็จ แม้จะเป็นโรงเรียนที่มีนักเรียนไม่ถึงร้อยคน แต่หัวใจอาจารย์เกินร้อยครับ แสดงว่าขนาดของโรงเรียนไม่ใช่ข้อจำกัดเสมอไป  ทุกรายการที่อาจารย์แคล้วส่งนักเรียนเข้าแข่งขัน มักจะมีรางวัลติดมือกลับมาทุกครั้ง อย่างเมื่อเร็ว ๆ นี้เป็นรายการที่จัดโดยโรงเรียนสุรนารีวิทยา  และโรงเรียนราชสีมาวิทยาลัย  โรงเรียนบ้านหนองหินโคนก็ได้รางวัลกลับมาเช่นกัน น้อยครับที่จะเห็นโรงเรียนที่มีคำขึ้นต้นว่า “บ้าน…” ได้รางวัล 

นี่เป็นผลงานที่ผมเห็นว่าขนาดของโรงเรียนไม่ใช่อุปสรรค  ขอให้เรามีความรักในคณิตศาสตร์ ความสำเร็จก็อยู่แค่เอื้อมครับยิ่งปีนี้ยังสามารถนำนักเรียนฝ่าฟันอุปสรรคสอบผ่าน สสวท. รอบแรกของสาขาคณิตศาสตร์  ติด 1 ใน 700 คนของประเทศ  ยิ่งน่าทึ่งครับ

เท่าที่ได้คุยกันอย่างจริงจังกับอาจารย์แคล้วในวันนั้น  เห็นเป้าหมายในการพัฒนาคณิตศาสตร์ เห็นการสร้างโอกาสให้กับนักเรียนในวงกว้าง สามารถสร้างเด็กบ้านนอก ที่ขาดโอกาสในหลายด้านให้ไปยืนอยู่ในเวทีระดับประเทศได้ บางทีคนที่มีอำนาจที่สามารถอำนวยโอกาสให้กับครูหรือนักเรียนได้อย่างเต็มที่ น่าจะดูเป็นตัวอย่างบ้างก็ดีนะครับ ??? 

คนที่รักและทุ่มเทให้กับคณิตศาสตร์โดยการถ่ายทอดความรู้นั้นให้กับลูกศิษย์ จนประสบผลสำเร็จ อย่างอาจารย์แคล้ว ปัจจุบันค่อนข้างหายากครับ ! ถ้าเรามองไปที่ข้างหลังภาพของความสำเร็จ  ต้องถอนหายใจยาว ๆ เพราะกว่าจะมาถึงจุดนี้ได้ เหนื่อยเอาการเหมือนกัน  เรื่องราวระหว่างทางของการทุ่มเท มันมีรายละเอียดเยอะมาก ที่ผมพูดแบบนี้  ไม่อยากให้มองเพียงแค่บรรทัดสุดท้ายเท่านั้นเองครับ 

มีภาษิตบทหนึ่งกล่าวไว้ว่า “ความสำเร็จคือจุดบรรจบระหว่างโอกาสกับการเตรียมพร้อม” โอกาสเป็นหน้าที่ของครูที่จะแสวงหาให้กับนักเรียน อย่าลืมว่าคนเรามีความสามารถแต่ถ้าขาดโอกาสก็ไร้ผล จริงไหมครับ  ส่วนการเตรียมความพร้อมนั้น ขึ้นอยู่กับนโยบายของโรงเรียนหรือเขตพื้นที่ว่ามีเป้าหมายไปในทิศทางใด พร้อมที่จะสนับสนุนให้มาบรรจบกับโอกาสที่ครูเขาสร้างไว้รอได้หรือไม่ ?

ผมมีหนังสืออยู่เล่มหนึ่ง “ผู้ชายที่หลงรักตัวเลข : The man who loved only numbers” เป็นหนังสือที่แปลโดย นรา สุภัคโรจน์ สำนักพิมพ์มติชน น่าอ่านมากครับ ความหนาของหนังสือไม่ทำให้เวลาในการอ่านเพิ่มขึ้น ยิ่งอ่านยิ่งสนุกครับ เป็นเรื่องราวของนักคณิตศาสตร์ที่ใช้เวลาทั้งชีวิตทุ่มเทให้กับคณิตศาสตร์   ชื่อว่า “พอล แอร์ดิช (Paul Erdös : ค.ศ.1913-1996)”     แอร์ดิชเสียชีวิตเมื่อ 10 กว่าปีที่แล้วนี่เองครับ ความทุ่มเทและทำงานให้กับคณิตศาสตร์ดูได้จาก 19 ชั่วโมงต่อวัน  ที่คิดและเขียนคณิตศาสตร์ เดินทางไปบรรยายทั่วโลก โดยไม่มีค่าตัว ขอเพียงที่พักและอาหารเท่านั้นก็พอแล้ว  เหล็ก ๆ ก็ไม่สนครับ

บุคลิกที่ไม่ยึดติดกับทรัพย์สิน ทำให้แอร์ดิชไม่รู้สึกเดือดร้อน  และยังยินดีที่จะให้เงินรางวัลแก่ผู้ที่สามารถตอบปัญหาที่เขาตั้งได้เสมอ  จุดนี้เองที่ได้รับการกล่าวขวัญถึง  ตามประวัติที่ได้จากหนังสือเล่มนี้เล่าว่า  ครั้งหนึ่งเมื่อยังมีชิวิตอยู่ เขาได้ทราบเรื่องราวของ เกลน วิทนีย์ (Glen Whitney) ซึ่งเป็นนักเรียนที่เรียนดีแต่ยากจน  วิทนีย์ ได้รับการคัดเลือกให้เข้ารับการศึกษาจากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ในสาขาคณิตศาสตร์ เขาได้ให้วิทนีย์ยืมเงิน 1,000 ดอลลาร์โดยไม่มีดอกเบี้ย  โดยบอกว่าค่อยให้คืนเมื่อสามารถจบการศึกษาและมีงานทำ               ต่อมา วิทนีย์ เรียนจนจบปริญญาเอก จึงติดต่อกับแอร์ดิช เพื่อคืนเงิน 1,000 ดอลลาร์นี้ แต่แอร์ดิชกลับตอบว่า            "ขอให้เธอใช้เงินจำนวนนี้ เหมือนกับที่ฉันทำกับเธอ" นี่เป็นตัวอย่างของการให้โอกาสครับ  

ตัวอย่างนักคณิตศาสตร์ระดับโลก อย่างพอล แอร์ดิช และตัวอย่างครูผู้สอนคณิตศาสตร์ระดับโรงเรียนเล็ก ๆ ที่ทุ่มเทและให้โอกาสอย่างอาจาย์แคล้ว ระดับของความยิ่งใหญ่ไม่ใช่ประเด็นที่เราจะนำมาเปรียบเทียบกัน แต่ความรักที่มีต่อคณิตศาสตร์ต่างหากที่ผมอยากให้ครูคณิตศาสตร์อย่างเรานำมาเป็นแนวทางในการทำงาน  เหมือนผู้ชายที่หลงรักตัวเลขทั้งสองคนนี้

ครูยอด ผู้ชายที่หลงรักตัวเองมากกว่าตัวเลข ทักทายครูมนูญที่กำลังเดินมา

“ตัวเอง ตัวเอง” 

“เรียกพี่เหรอ” ครูมนูญถาม

“ก็เรียกตัวเองนั่นแหละ” ครูยอดสวนกลับ

ครูมนูญ...ผู้ชายที่ระยะนี้มักจะหลงรักตัวเลขมากกว่าตัวเอง

ยิ่งเมื่อคราวที่เงินวิทยฐานะออก “สี่หมื่นห้า”

ครูมนูญได้มาปรึกษากับผมว่าอยากจะให้ทุนและสร้างโอกาสทางการศึกษา    

ให้กับเด็ก ๆ โดยไม่คิดดอกเบี้ย

 “ยอดยืมตังค์พันสอง จ่ายค่าเหล้าเรียนหน่อยซิ  ” ครูยอดรีบยื่นใบสมัคร

พร้อมแย็บหมัดซ้ายที่กระเป๋าขวาครูมนูญ 

          ครูมนูญมองไปข้างหน้า (เหล็ก ๆ ในร้านอาหารเมื่อคืน) แต่ยังพะวงหลัง  

          “เอาไปเลยสองพัน” 

สามวันผ่านไป  ผู้ชายที่หลงรักตัวเองมากกว่าตัวเลข ก็กลับมา

“ตัวเอง ตัวเอง...ยอดเอาตังค์มาคืน” 

ครูมนูญปฏิเสธที่จะรับเงินคืน  แต่หยิบวรรคทองของพอล แอร์ดิช ตอบกลับไป

"ขอให้เธอใช้เงินจำนวนนี้พาพี่ไปมอบทุนการศึกษาทีร้านเมื่อคืนนี้หน่อย"