สมมติว่ามีใครเดินมาถามเราว่า “วันวาเลนไทน์ตรงกับวันที่เท่าไร” ผมคิดว่าทุกคนคงจะตอบได้โดยไม่ต้องใช้เวลาคิดมากนัก โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนที่กำลังมีความรักอย่างครูมนูญ ที่มักบอกกับเพื่อนร่วมวงเสมอว่าตัวเองเป็นคนเดือนกุมภา เมื่อครั้งหนีออกจากบ้านในยุค 14 กุมภาในอดีต แต่หากถามว่าวันคณิตศาสตร์โลกตรงกับวันที่เท่าไร ???     ผมเชื่อว่าน้อยคนนักที่จะตอบได้ จริงไหมครับ เนื่องจากวันนี้ไม่ค่อยมีใครให้ความสนใจเท่าใดนัก แค่ได้ยินคำว่าคณิตศาสตร์ก็ปวดหัวแล้ว คงไม่อยากจะจำสักเท่าไร แม้แต่ครูคณิตศาสตร์เอง บางคนบอกว่า “เพิ่งรู้นะเนี่ย”  นักคณิตศาสตร์เขาได้ตกลงกันให้วันที่ 14 เดือน 3 ของทุกปี ซึ่งก็คือเดือนมีนาคม เป็นวันคณิตศาสตร์โลก (World Math Day) เนื่องจากว่าวันนี้เป็นวันที่มีการค้นพบค่าของ  pi ไม่ทราบว่าเป็นความตั้งใจหรือความบังเอิญที่ pi มีค่าเท่ากับ 3.14 (วันที่ 14 เดือน 3) บางครั้งเราก็เรียกวันนี้ว่า  “Pi Day” ค่านี้เราคุ้นเคยมาตั้งแต่สมัยเรียนประถมกันแล้ว เป็นค่าทีมีความสัมพันธ์กับวงกลม เกิดจากการนำความยาวของเส้นรอบวงกลม (Perimeter) หารด้วยความยาวของเส้นผ่านศูนย์กลางของวงกลมวงนั้น(Diameter) ค่าที่ได้คือ 3 กับเศษนิด ๆ ประมาณ 0.14159…  นักคณิตศาสตร์ที่ศึกษาเรื่องนี้เป็นคนแรก ๆของโลก ก็คือ อาร์คิมีดิส นั่นเอง(Archimedes : 287-212 ก่อนคริสต์ศักราช) 

พูดถึง pi ถือว่าเป็นพี่ใหญ่ของค่าคงที่ในหลาย ๆ ตัวทางคณิตศาสตร์  เป็นตัวอักษรตัวหนึ่งของกรีกโบราณ นักคณิตศาสตร์คนแรกที่นำ pi มาใช้แทนค่า 3.14 ถ้าผมจำไม่ผิดน่าจะเป็นนักคณิตศาสตร์อังกฤษชื่อ William James ที่นำมาใช้เป็นครั้งแรก  ซึ่งเป็นค่าคงตัวที่ไม่สามารถเขียนเป็นตัวเลขออกมาได้ทั้งหมด  จำนวนนี้เรียกว่า “จำนวนอตรรกยะ (Irrational Number)” ซึ่งเมื่อเขียนเป็นทศนิยมจะเป็นทศนิยมแบบไม่รู้จบที่ไม่ซ้ำ ลองดูตัวอย่างครับ

pi=3.14159265358979323846264338327950284197169…

นี่เป็นเพียงทศนิยมไม่กี่ตำแหน่งในหลาย ๆ ล้านตำแหน่งที่ไม่ว่าเราจะมองที่ตำแหน่งใดจะไม่พบตัวเลขที่เป็นกลุ่มซ้ำกันเลย  หากใครที่สนใจเกี่ยวกับค่า pi คลิกเข้าไปดูที่ www.piday.org มีข้อมูลที่เป็นประโยชน์มากมายครับ เป็นเว็ปไซต์ที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อค่า pi โดยเฉพาะ

นอกจากนี้ เชื่อไหมครับว่าวันคณิตศาสตร์โลกนี้ ยังตรงกับวันเกิดของยอดอัจฉริยะระดับโลกอย่าง อัลเบิร์ต  ไอน์สไตน์ (Albert Einstein : ค.ศ.1879-1955)  เจ้าของสมการสะท้านโลกที่เรารู้จักกันดี คือ E= mc²   มีคนแปลสมการนี้เพื่อเป็นเกียรติแก่ไอน์สไตน์ว่า  Einstein = Man of Conscience²(บุรุษผู้ครองหิริโอตตัปปะ) สมการนี้มีคนนำไปทำลายล้างเพื่อนมนุษย์ด้วยกันตามประวัติศาสตร์ก็ที่ญี่ปุ่น สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 จนทำให้เกิดประโยคทองที่ไอน์สไตน์ เคยกล่าวเป็นอมตะวาทะ ไว้ว่า “หากข้าพเจ้ารู้ล่วงหน้าว่าทฤษฎีของข้าพเจ้าจะนำไปสู่การทำลายล้างอย่างมหันต์เช่นนี้  ข้าพเจ้าขอเป็นช่างซ่อมนาฬิกาดีกว่า”

ผมเองมองว่าวันนี้มันเป็นวันที่มหัศจรรย์ของโลกอีกวันหนึ่งที่วันเกิดของนักวิทยาศาสตร์ที่ยิ่งใหญ่ของโลก และตัวเลขที่มีความสำคัญมากที่สุดของโลก จะเป็นวันเดียวกัน ??? ตอนแรกผมได้นำเรื่องนี้คุยกับน้อง ๆ ในกลุ่มสาระคณิตศาสตร์ น่าจะจัดกิจกรรมวันคณิตศาสตร์โลก มีกิจกรรมให้นักเรียนได้ร่วมสนุก มองเห็นคุณค่าและความสำคัญของการเรียนคณิตศาสตร์ ให้มองว่าสิ่งเหล่านี้มันอยู่รอบ ๆ ตัวเรา ไม่ใช่เป็นเรื่องไกลตัวอย่างที่หลายคนเข้าใจ บังเอิญดูปฏิทินและแผนงานของโรงเรียนแล้ว ไม่น่าจะเหมาะสม เป็นช่วงที่มีการสอบวัดผลปลายภาคเรียนพอดี ยังไงปีหน้าคงจะได้จัดกิจกรรมวันคณิตศาสตร์โลกอย่างแน่นอน  แล้วจะนำบรรยากาศมาเล่าให้ฟัง แต่วันนี้ขอเล่าเรื่องนี้ก่อนครับ

ครูมนูญ มักจะมีคำถามเสมอเวลาได้ที่ วันนี้ก็เช่นกัน วันที่ฉลองวันเกิดให้กับ pi ที่หน้าบ้านผม

“ระหว่างผู้ชายกับผู้หญิงใครน่ากลัวกว่ากัน” ครูมนูญเข้าประเด็น

ครูยอด ส่ายหัวเบื่อกับมุขเดิม ๆ ของครูมนูญ ที่ตัวเองไม่ได้อยู่ในตัวเลือก

“มันต้องเป็นผู้ชายสิ”  ครูกุ้งสาวสวยรีบตอบ

ก่อนให้เหตุผลว่า “เพราะผู้ชายพายเรือโบราณบอกว่าคบไม่ได้”

ครูมนูญผู้ชายเดือนกุมภา สวนขึ้นทันทีกลางวง

“ไม่จริง พี่ว่าน่าจะเป็นผู้หญิง เพราะผู้หญิงชอบยิงเรือ” พร้อมกับหัวเราะภูมิใจกับมุขพื้น ๆ ของตัวเอง

“ยอดว่าน่าจะเป็นกระเทยนะ”  ครูยอดอยากมีส่วนร่วมบ้าง หลังจากรอจังหวะอยู่นาน พูดขึ้น

“ทำไมล่ะ ???” ทุกคนในวงถามเป็นเสียงเดียวกัน

“เพราะกระเทยเขาชอบพายจ้ำพาย….  หรือว่าพวกพี่อยากลอง”