เห็นข่าวการระบาดของไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ชนิดเอ (H1N1) หรือที่เรียกว่า “ไข้หวัด 2009”    กำลังขยายไปทั่วโลก รวมทั้งประเทศไทยเราด้วย มองไปทางไหนก็มีแต่ผู้คนใส่หน้ากากอนามัยทุกพื้นที่ แล้วต้องบอกว่าตกใจครับ !!! จากเม็กซิโก เพียงไม่กี่วันถึงบ้านเราแล้ว สมกับเป็นยุคโลกาภิวัฒน์ ไร้พรมแดนจริง ๆ  จากยอดผู้ติดเชื้อที่เพิ่มขึ้นทุกวัน หลายหน่วยงานต้องรีบรณรงค์ป้องกันอย่างเต็มที่ โดยเฉพาะโรงเรียนที่มีเด็กรวมกลุ่มกันมากที่สุด บางที่ต้องประกาศหยุดเรียน ป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อไวรัสตัวนี้ ใจชื้นขึ้นมาหน่อยตรงที่กำลังจะมีวัคซีนป้องกัน ตามข่าวเห็นว่าจะเริ่มใช้ประมาณตุลาคมนึ้

          สำหรับการกระจายและการติดเชื้อของไข้หวัด 2009 มี 2 ทางครับ คือ ทางแรก เกิดจากการสัมผัสกับหมูที่ติดเชื้อ หรือการอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ปนเปื้อนด้วยเชื้อไข้หวัด 2009 ทางที่สองเกิดจากการสัมผัสระหว่างคนที่ติดเชื้อ โดยการไอ  หรือจาม ของผู้ติดเชื้อ การป้องกันรัฐบาลได้ประกาศให้ประชาชน “กินของร้อน ใช้ช้อนกลาง ล้างมือทุกครั้ง” ดูแลสุขภาพตัวเองให้แข็งแรงอยู่เสมอ อย่าลืมว่า “การป้องกันคือการรักษาที่ดีที่สุด” เราทุกคนต้องร่วมแรงร่วมใจกันเพื่อให้พ้นจากวิกฤตครั้งนี้ให้ได้ครับ

          ขณะที่หลายหน่วยงานกำลังเร่งมือกันหาทางหยุดโรคระบาดนี้อยู่ รศ.ดร. วรรณพงษ์ เตรียมโพธิ์ นักชีวฟิสิกส์จากรั้วมหิดล ก็กำลังลุยงานด้านคณิตศาสตร์เพื่อสร้างแบบจำลองไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ สำหรับตัวแบบเชิงคณิตศาสตร์ หรือแบบจำลองที่ว่านี้ (Mathematical Model) เป็นการแปลงปัญหาที่เกิดขึ้นจริงให้อยู่ในรูปของสมการคณิตศาสตร์เพื่อง่ายต่อการวิเคราะห์ วิจัย เพื่อทำนายหรือพยากรณ์การระบาดของโรค และใช้ในการตัดสินใจ

การทำงานครั้งนี้อาจารย์ต้องอาศัยผู้เชี่ยวชาญจากหลากหลายสาขาความรู้เช่นไวรัสวิทยา  โรคติดเชื้อ ระบาดวิทยา คอมพิวเตอร์ เพื่อรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับโรคดังกล่าว ก่อนแปรเปลี่ยนเป็นแบบจำลองที่อยู่ในรูปของสมการทางคณิตศาสตร์
          ท้ายที่สุดแล้วแบบจำลองที่สร้างขึ้นมานั้น ต้องพยากรณ์การระบาดของโรคได้ และผลลัพธ์ที่ได้จากโมเดลต้องถูกนำไปถกกันเพื่อดูว่า ได้โมเดลที่สมเหตุสมผลหรือไม่ การอธิบายการระบาดของโรคนั้น บางครั้งต้องใส่ค่าตัวแปรต่างๆ ในสมการ อาทิ โอกาสที่คนจะมาพบกันหรือรวมกลุ่มกัน กลุ่มคนแบบไหนบ้างที่เสี่ยงรับเชื้อ

          ในสมการของแบบจำลองนั้นมี "ตัวละคร" หรือตัวแปรกว่า 1,000 คน แต่มีตัวละครหลักๆ 3 ตัว คือ คนที่สบายดีซึ่งแทนด้วยตัวแปร S (Susceptible) คนที่ติดเชื้อแทนด้วยตัวแปร I (Infected) และคนที่ติดเชื้อแล้วหายแทนด้วยตัวแปร R (Resistant) แบบจำลองที่ใช้ตัวแปรทั้ง 3 ตัว เรียกว่า “SIR Model” การทำงานครั้งนี้นับเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีของการนำคณิตศาสตร์มาใช้ในการ ควบคุมโรคระบาด" 
          รศ.ดร.วรรณพงษ์ ทิ้งท้ายไว้ว่า “ไทยควรจะมีหน่วยงานที่รับผิดชอบเรื่องแบบจำลองโรคระบาดนี้โดยตรง เพราะเราไม่ทราบว่าอนาคตจะมีอะไรตามมาอีก เนื่องจากมีโรคใหม่เกิดขึ้นมาเรื่อย ๆ”

          ข้อมูลนี้ผมได้มาจาก Website ผู้จัดการ ไม่มีรายละเอียดของรูปแบบสมการหรือโมเดลนี้ครับ

          แต่อย่างน้อยก็ทำให้เรารู้ว่า “คณิตศาสตร์มีประโยชน์มากกว่าที่เราคิด” สามารถต่อสู้กับโรคระบาดอย่างไข้หวัดใหญ่ 2009 โรคที่ทำให้คนทุกคนต้องสวมหน้ากากเข้าหากัน

          เป็นเสน่ห์คณิตศาสตร์อีกแบบหนึ่งครับ