ความรุนแรงในพื้นที่ชายแดนภาคใต้อันเป็นพื้นที่สะสมความรุนแรงที่เกิดจากปัญหานานาชนิด และเกิดขึ้นเป็นเวลาอันยาวนาน ประวัติศาสตร์และประสบการณ์ที่เกิดขึ้นในอดีตไม่เคยทำให้ความรุนแรงในพื้นที่มลายหายไปเลย ทำไมความรุนแรงที่เกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำอีกนี้ จึงไม่หมดสิ้นไปเสียที

                                การที่รัฐบาลให้ความสำคัญในการแก้ปัญหา โดยอาศัยความร่วมมือกับองค์กรทางศาสนาในพื้นที่ คือ คณะกรรมการอิสลามประจำจังหวัด ซึ่งถือเป็นองค์กรที่มีความใกล้ชิดและเข้าใจปัญหาของประชาชนในพื้นที่ที่สุด น่าจะเป็นประโยชน์และทำให้ปัญหาคลี่คลายไปในทางที่ดีขึ้นได้ หากจะคิดแก้ให้ตรงจุด ต้องตัดความหวาดระแวงทางด้านศาสนาที่เคยคิดว่าเป็นสาเหตุแห่งความรุนแรงในพื้นที่ให้หมดไปเสียก่อน แล้วใช้พลังทางด้านศาสนาในพื้นที่ที่มีอยู่ทั้งหมดออกมาประสานร่วมมือให้เหตุการณ์กลับคืนสู่สภาพปกติ 

                การแก้ปัญหาของรัฐบาลจึงต้องมีความรอบคอบและเข้าใจปัญหาอย่างลุ่มลึก การใช้วิธีการที่รุนแรง “ตาต่อตา ฟันต่อฟัน” เป็นวิธีการที่ใช้ไม่ได้กับพื้นที่ชายแดนภาคใต้  และยิ่งจะทำให้ความรุนแรงขยายกว้างออกไป เพราะอำนาจรัฐอาจจะไปปะทะกับอำนาจของอิทธิพลท้องถิ่นในพื้นที่ ปัญหาของพื้นที่ชายแดนภาคใต้ไม่เหมือนกับปัญหาในพื้นที่อื่นๆ และมีความแตกต่างที่สลับซับซ้อนกว่ามาก การนำวิธีการแก้ปัญหาของพื้นที่อื่นมาใช้กับพื้นที่ชายแดนภาคใต้เป็นการตัดสินใจที่ผิดพลาด

                เพราะมันไม่เหมือนกับการปราบปรามอิทธิพลโดยตรง ไม่ใช่การปราบปรามผู้ค้ายาเสพติด และไม่เหมือนการสลายม๊อบอย่างที่รัฐบาลเคยทำมา ที่เมื่อทำการปราบปรามอย่างเอาจริงเอาจังก็สลายไป หากพิจารณาแล้วจะเห็นว่า พื้นที่ชายแดนภาคใต้มีความทับซ้อนด้วยเรื่องของสังคมจิตวิทยาที่เต็มไปด้วยความแตกต่าง และเรื่องของอำนาจอิทธิพลเถื่อน เพราะสิ่งสำคัญ การปราบปรามดังกล่าวจะไม่จบลงเพื่อประชาชนในพื้นที่ แต่จะกระทบถึงคนในพื้นที่อย่างหลีกเลี่ยงลำบาก 

                ต้องยอมรับว่าเหตุการณ์เริ่มคลี่คลายไปมากในภาพลึก แม้ภายนอกจะดูรุนแรงด้วยภาพของสถานการณ์ที่เกิดขึ้น หากมองว่าเหตุการณ์รุนแรงในพื้นที่เป็นเรื่องของความขัดแย้งปกติธรรมดา ที่เกิดขึ้นได้ในทุกพื้นที่ของประเทศ ก็นับว่าเป็นการมองโดยขาดรายละเอียดของพื้นที่เฉพาะนี้ เพราะความรุนแรงหรือาชญากรรมที่เกิดขึ้นในพื้นที่ชายแดนภาคใต้ ถูกมองไปเป็นเรื่องของการแบ่งแยกดินแดน เรื่องของโจรก่อการร้าย เรื่องของกลุ่มขบวนการทางศาสนา และเรื่องของปัญหาความมั่นคงของประเทศ แต่หากเกิดนอกพื้นที่ชายแดนภาคใต้ จะถูกมองว่าเป็นอาชญากรรมธรรมดาที่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับปัญหาความมั่นคงของประเทศ

                จึงเป็นภาพที่ชัดเจนว่า ปัญหาของพื้นที่ชายแดนภาคใต้เป็นปัญหาเฉพาะและพิเศษกว่าพื้นที่อื่น และที่สำคัญกว่าคือ การบริหารอำนาจของผู้ใช้อำนาจที่ได้รับฉันทานุญาติจากรัฐที่มอบหมายให้ ต้องมีความเข้าใจจุดนี้อย่างชัดเจน