photo by BBC

    ขอแสดงความเสียใจต่อพี่น้องชาวเกาหลีอย่างสุดซึ้ง กรณี เรือโดยสารเซวอล (SEWOL) ล่มกลางทะเลระหว่างเดินทางไป เกาะเจจู (JEJU) เมื่อวันที่ 16 เมษายนที่ผ่านมา เป็นผลให้มีผู้เสียชีวิตและสูญหายจำนวนมาก ซึ่งส่วนใหญ่มีเป็นนักเรียน โรงเรียนดันวอน (Danwon) หลายร้อยคนที่กำลังเดินทางไปทัศนศึกษาที่เกาะดังกล่าว

    สื่อเกาหลีใต้รายงานว่า เรือ SEWOL มีผู้โดยสารทั้งหมด 476 คน พบผู้โดยสารที่ได้รับการช่วยชีวิตไว้ได้ทั้งหมด 174 คน แต่ยังมี ผู้สูญหายจำนวน 274 คน ที่คาดว่าน่าจะเสียชีวิตทั้งหมดภายหลังเรือได้จมลงสู่ใต้ท้องทะเล ซึ่งในจำนวนนั้นเป็น นักเรียนมัธยมจำนวนกว่า 236 คน อุบัติภัยที่น่าเศร้าดังกล่าว ทำให้ นายคัง มินคิว รองผู้อำนวยการโรงเรียนดังกล่าววัย 52 ปีที่รอดชีวิตจากเหตุการณ์ครั้งนี้ ได้ผูกคอตายตามนักเรียนไปเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา

    โศกนาฏกรรมครั้งนี้ เหมือนจะซ้ำรอยกับเหตุการณ์ เรือไททานิก (Titanic) ในกลางเดือนเดียวกันเมื่อ 102 ปีก่อน หลังชนภูเขาน้ำแข็งระหว่างการเดินทางไปนครนิวยอร์ก จากความต้องการเกียรติยศและชื่อเสียงของคนไม่กี่คนที่สั่งเร่งเครื่องยนต์สูงสุดเพื่อไปถึงที่หมายก่อนเวลา เพื่อทำลายสถิติและเป็นข่าวใหญ่ในช่วงเวลานั้น แต่ เรือ SEWOL ยังคงรอคอยการสืบสวนหาสาเหตุที่แท้จริงอยู่ว่า เรือชนเข้ากับอะไรกันแน่ แม้มีพยานผู้รอดชีวิตให้ข้อมูลว่า สาเหตุอาจเกิดจากเรือหักเลี้ยวเปลี่ยนทิศทางกะทันหัน ทำให้รถยนต์กว่า 180 คัน และตู้คอนเทนเนอร์บรรทุกสินค้าหนักกว่า 1,100 ตัน บนเรือ เลื่อนตกลงมาอีกฝั่งหนึ่ง เป็นเหตุให้เรือเสียสมดุลเอียงไปข้างหนึ่งและอับปางลง 

     ผมเคยไปเกาหลีใต้ 4-5 ครั้ง พบว่าคนเกาหลีใต้มีวินัยและมีความรับผิดชอบสูงมาก อีกไม่นานเราคงค้นพบคำตอบและความรับผิดชอบจากผู้ที่เกี่ยวข้องได้ไม่ยาก เพราะวัฒนธรรมการรับผิดทางการเมืองของนักการเมืองเกาหลีใต้ถือว่าเข้มแข็งมาก แม้แต่ นายกรัฐมนตรี ชอง ฮงวอน ยังถูกญาติพี่น้องผู้สูญหายด่าทอ ปาสิ่งของใส่ หลังไม่ได้รับคำตอบและข้อมูลที่ชัดเจน 

    ก่อนหน้านี้ไม่นาน ผู้ว่าการกรุงโตเกียวได้ประกาศลาออกจากตำแหน่งหลังประชาชนตั้งข้อสงสัยว่าเขาคอร์รัปชันรับเงินสินบน แม้จะไม่มีหลักฐานชัดเจนก็ตาม หรือแม้กระทั่งเพียงเกิดเหตุการณ์ไฟฟ้าดับแค่ 1 ชั่วโมง เนื่องจากประเมินความต้องการใช้พลังงานผิดพลาด นายชอย จุงคยอง รัฐมนตรีเศรษฐกิจของเกาหลีใต้ ซึ่งรับผิดชอบด้านพลังงาน ถึงกับลาออกจากตำแหน่งเพื่อแสดงความรับผิดชอบ

    ใครหลายคนคงยังไม่ลืมอดีตประธานาธิบดีที่คนเกาหลีรักมากที่สุดคนหนึ่งที่ชื่อ โนห์ มูเฮียน เขากระโดดเขาฆ่าตัวตาย เพราะเสียใจที่ญาติตนมีข้อครหาการคอร์รัปชัน แต่เสียดายที่เรื่องเหล่านี้ไม่มีวันเกิดขึ้นที่ประเทศไทย ประเทศที่แทบไม่มีบรรทัดฐานอันใดเลยสำหรับผู้มีอำนาจ เกียรติยศและเงินตรา พวกเขาเปลี่ยนการบังคับใช้กฎหมายให้เป็น 2 มาตรฐานได้อย่างง่ายดาย จนมีคำกล่าวว่า คุกเมืองไทยมีไว้ขังเฉพาะคนจนเท่านั้น

    วัฒนธรรมความรับผิดของเกาหลีใต้ดังกล่าวไม่ได้เกิดขึ้นโดยลอยมาจากสุญญากาศแต่อย่างใด แต่เกิดขึ้นมาจากการต่อสู้ทางการเมืองของประชาชนในประวัติศาสตร์อันยาวนานของเกาหลีใต้เอง เมื่อคราวที่ผมเดินทางไปทัศนศึกษาในหลายเมืองทางตอนใต้ของเกาหลีเพื่อศึกษาประวัติศาสตร์ความขัดแย้ง พบว่า ความทรงจำอันเลวร้ายและประวัติศาสตร์อันน่ารันทดนับตั้งแต่ประเทศตกเป็นเมืองขึ้นของญี่ปุ่นและการผ่านสงครามโลกครั้งที่สองมาอย่างยากลำบากท่ามกลางสงครามกลางเมืองนั้น ทำให้เกาหลีมีลักษณะประชาชาติมาก

    เนื่องเพราะเป็นรัฐกั้นกลาง จึงเกิดสงครามกลางเมือง 2 ขั้วที่ฝ่ายหนึ่งสนับสนุนโดยสหรัฐอเมริกาและญี่ปุ่น อีกฝ่ายหนึ่งหนุนหลังโดยจีนและรัสเซีย จนเกิดการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ในหลายพื้นที่ มีการเผาทั้งเป็นทั้งหมู่บ้านเพราะความเชื่อแค่ว่าเป็นหมู่บ้านคอมมิวนิสต์ไม่ต่างจากเมืองไทยในอดีต พลเมืองชาติเดียวกันเคยจับดาบ ถือปืนเข้าเข่นฆ่ากันเองจนเลือดนองแผ่นดินเกาหลี ไม่มีใครอยากจดจำประวัติศาสตร์อันน่าเศร้าในอดีตเท่าใดนัก แม้ประวัติศาสตร์บางส่วนยังไม่ได้รับการชำระ แต่หลายคนหันหลังให้กับอดีตเพื่อสร้างชาติ หญิงชราที่เคยอยู่ในเหตุการณ์หนึ่งถึงกับนิยามว่า เกาหลีเป็นประเทศที่โชคร้าย เพราะมีแต่ประวัติศาสตร์ที่น่ารันทด แต่นั่นได้สร้างคนเกาหลีให้มีจิตใจเข้มแข็งมากขึ้นทุกขณะ ไม่แปลกที่ชายหนุ่มหญิงสาวในสังคมวัฒนธรรมเกาหลีรุ่นต่อมา โหยหาความรัก ความโรแมนติก ความอ่อนหวาน เพื่อทดแทนวัฒนธรรมแห่งการสูญเสียที่ผ่านมา

 คนหนุ่มสาวเกาหลี ยืนเรียงรายบนกำแพงไว้อาลัยในงานรำลึกเหตุการณ์ลุกขึ้นสู้ 5-18 กวางจู เมื่อปี 2010

18 may (1980) event, Kwangju, South Korea 2004

    ในด้านการเมืองเอง ภายหลังจาก เดือนพฤษภาคม 2523 ประธานาธิบดี ชอน ดูฮวาน ได้เผด็จอำนาจโดยการเข้าควบคุมสภาและจับกุมนักการเมืองหลายคน รวมไปถึงนักประชาธิปไตยฝ่ายซ้ายอย่าง คิม แดจุง จนเกิดเหตุการณ์ลุกขึ้นสู้เพื่อประชาธิปไตยครั้งสำคัญของประวัติศาสตร์เกาหลีที่ เมืองกวางจู ภายหลังจากการปราบปรามมีประชาชนเสียชีวิต ประชาชนมากกว่า 300,000 คน จึงเข้ายึดอาวุธที่สถานีตำรวจและก่อตั้ง "กองทัพประชาชน" ขึ้น จนเข้าควบคุมเมืองทั้งหมดไว้ได้ แต่ต่อมากองกำลังทหารทั้งทางบกและทางอากาศมากกว่า 200,000 นาย ได้รุกเข้าเมืองกวางจู เพื่อหวังเข้าทำการกวาดล้างกลุ่มผู้ชุมนุมในย่านใจกลางเมืองแบบเบ็ดเสร็จ จนมีผู้เสียชีวิตราว 207 คน และสูญหายกว่า 900 คน ข้อเท็จจริงยังคงไม่ได้รับการยืนยันจนถึงทุกวันนี้

    ต่อมาเหตุการณ์ดังกล่าวทำให้อดีตประธานาธิบดีต้องติดคุก และสร้างบรรทัดฐานทางการเมืองมาจนถึงปัจจุบัน แม้เหตุการณ์ผ่านมา 33 ปีแล้ว แต่งานรำลึกที่อนุสรณ์วีรชนกวางจูทุกๆ ปีจะมีประธานาธิบดีหรือไม่ก็นายกรัฐมนตรีเดินทางมาคารวะหลุมศพวีรชนทุกครั้งไป

    หลังจากนั้นมาคนเกาหลีพยายามลืมความเจ็บปวด มุ่งหน้าสร้างชาติเรื่อยมาจนทะยานเป็นชาติที่รุ่งเรืองชาติหนึ่งของโลก มีเทคโนโลยีในระดับแนวหน้า และมีโทรศัพท์มือถือขายดีอันดับหนึ่งของโลก ในขณะที่ตามท้องถนนแทบจะหารถยนต์นำเข้าจากต่างประเทศไม่เจอนอกจากยี่ห้อฮุนได (Hyundai) และรถยนต์ตระกูลที่ผลิตในเกาหลีเอง

    ประวัติศาสตร์ได้สร้างคนเกาหลีให้มีคุณภาพ คุณภาพของคนเกาหลีจึงได้สร้างสังคมให้น่าอยู่ขึ้น โดยเฉพาะการสร้างบรรทัดฐานและวัฒนธรรมความรับผิด ไม่ว่าจะเป็นผู้มีอำนาจหรือมีเงินตรามากมายเพียงใด.

ที่มา: คอลัมน์โลกและเรา-เมธา มาสขาว หนังสือพิมพ์ไทยโพสต์แทบลอยด์ ฉบับวันอาทิตย์ที่ 20 เมษายน 2557