พ.ร.บ.ค่าตอบแทนแก่ผู้เสียหาย และค่าทดแทนและค่าใช้จ่ายแก่จำเลยในคดีอาญา พ.ศ.2544


ผู้มีสิทธิได้รับค่าคุ้มครองแบ่งเป็น 2 ประเภท คือ

1.ผู้เสียหายจากการกระทำความผิดอาญา

2.จำเลยที่ถูกขังในระหว่างพิจารณาคดีและต่อมาอัยการถอนฟ้อง หรือปรากฏภายหลังว่าศาลยกฟ้องเนื่องจากมิใช่ผู้กระทำความผิด หรือการกระทำไม่เป็นความผิด

1.ผู้เสียหายในคดีอาญา หมายถึง ผู้ที่ได้รับความเสียหายถึงแก่ชีวิต ร่างกาย หรือจิตใจ จากการกระทำความผิดอาญาของผู้อื่น โดยผู้เสียหายมิได้มีส่วนเกี่ยวข้องกับการกระทำความผิดนั้น และไม่มีโอกาสได้รับการบรรเทาความเสียหายโดยวิธีอื่นใด เช่น ไม่สามารถจับตัวผู้กระทำความผิดมาลงโทษได้ หรือ จับได้แต่ผู้กระทำความผิดไม่มีทรัพย์สินใดจะมาชดใช้ความเสียหายให้ เพื่อเป็นการบรรเทาความเสียหายที่เกิดขึ้น ผู้เสียหายหรือทายาท จึงมีสิทธิได้รับ ค่าตอบแทน ที่จำเป็นและสมควรจากรัฐ

ค่าตอบแทนผู้เสียหายในคดีอาญา แบ่งเป็น 2 กรณี

1.กรณีเสียชีวิต
◦ค่าตอบแทนตั้งแต่ 30,000 บาท แต่ไม่เกิน 100,000 บาท
◦ค่าจัดการศพ จำนวน 20,000 บาท
◦ค่าขาดอุปการะเลี้ยงดู ไม่เกิน 30,000 บาท
◦ค่าเสียหายอื่นตามที่คณะกรรมการเห็นสมควร แต่ไม่เกิน 30,000 บาท

2.กรณีทั่วไป
◦ค่าใช้จ่ายที่จำเป็นในการรักษาพยาบาล ให้จ่ายเท่าที่จ่ายจริงแต่ไม่เกิน 30,000 บาท
◦ค่าฟื้นฟูสมรรถภาพทางร่างกายและจิตใจ ให้จ่ายเท่าที่จ่ายจริงแต่ไม่เกิน 20,000 บาท
◦ค่าขาดประโยชน์ทำมาหาได้ในระหว่างที่ไม่สามารถประกอบการงานได้ ตามปกติจ่ายในอัตราวันละไม่เกิน 200 บาท เป็นระยะเวลาไม่เกิน 1 ปี นับแต่วันที่ไม่สามารถประกอบกิจการงานได้ตามปกติ
◦ค่าตอบแทนความเสียหายอื่นตามที่คณะกรรมการเห็นสมควร แต่ไม่เกิน 30,000 บาท

2.จำเลยในคดีอาญา หมายถึง ผู้ที่ถูกดำเนินคดีโดยพนักงานอัยการและถูกคุมขังระหว่างการพิจารณาคดี ต่อมาภายหลังปรากฎหลักฐานชัดเจนว่าจำเลยมิได้เป็นผู้กระทำความผิด มีการถอนฟ้องระหว่างการดำเนินคดี หรือมีคำพิพากษาถึงที่สุดว่าไม่ได้กระทำความผิด หรือการกระทำของจำเลยไม่เป็นความผิด เพื่อเป็นการบรรเทาความเสียหายแก่จำเลยหรือทายาท จึงมีสิทธิได้รับ ค่าทดแทนและค่าใช้จ่าย ที่จำเป็นและสมควรจากรัฐ

ค่าทดแทนและค่าใช้จ่ายแก่จำเลยในคดีอาญา แบ่งเป็น 2 กรณี

1.กรณีเสียชีวิต
◦ค่าทดแทน จำนวน 100,000 บาท
◦ค่าจัดการศพ จำนวน 20,000 บาท
◦ค่าขาดอุปการะเลี้ยงดู จำนวนไม่เกิน 30,000 บาท
◦ค่าเสียหายอื่นตามที่คณะกรรมการเห็นสมควร แต่ไม่เกิน 30,000 บาท

2.กรณีทั่วไป
◦ค่าใช้จ่ายที่จำเป็นในการรักษาพยาบาล ให้จ่ายเท่าที่จ่ายจริงแต่ไม่เกิน 30,000 บาท หากความเจ็บป่วยนั้นเป็นผลโดยตรงจากการถูกดำเนินคดี
◦ค่าฟื้นฟูสมรรถภาพทางร่างกายและจิตใจ ให้จ่ายเท่าที่จ่ายจริงแต่ไม่เกิน 50,000 บาท หากความเจ็บป่วยนั้นเป็นผลโดยตรงจากการถูกดำเนินคดี
◦ค่าขาดประโยชน์ทำมาหาได้ในระหว่างถูกดำเนินคดีอัตราวันละไม่เกิน 200 บาท นับแต่วันที่ไม่สามารถประกอบกิจการงานได้ตามปกติ
◦ค่าใช้จ่ายที่จำเป็นในการดำเนินคดี ได้แก่
■ค่าทนายความ เท่าที่จ่ายจริงในอัตราไม่เกินกฎกระทรวงกำหนด
■ค่าใช้จ่ายอื่น เท่าที่จ่ายจริงแต่ไม่เกิน 30,000 บาท

โดยยื่นคำขอตามแบบและเอกสาร ภายในกำหนดเวลา ดังนี้

1.ในกรณีผู้เสียหาย ภายใน 1 ปี นับแต่วันที่ผู้เสียหายได้รู้ถึงการกระทำความผิด
2.ในกรณีจำเลย ภายใน 1 ปี นับแต่วันที่ศาลมีคำสั่งอนุญาตให้ถอนฟ้อง เพราะปรากฎหลักฐานชัดเจนว่าจำเลยมิได้เป็นผู้กระทำความผิด หรือวันที่มีคำพิพากษาอันถึงที่สุดในคดีนั้นว่าข้อเท็จจริงฟังเป็นยุติว่าจำเลยไม่ได้เป็น
ผู้กระทำความผิด หรือ การกระทำของจำเลย ไม่เป็นความผิด
กรณีผู้เสียหายหรือจำเลยในคดีอาญาไม่สามารถยื่นคำขอด้วยตนเองได้
ให้ผู้แทนโดยชอบธรรมหรือผู้อนุบาล ผู้บุพการี ผู้สืบสันดาน สามีหรือภริยา หรือบุคคลหนึ่งบุคคลใด ซึ่งได้รับการแต่งตั้งเป็นหนังสือจากผู้เสียหายหรือจำเลย สามารถยื่นคำขอแทนได้

หากบุคคลใดยื่นคำขอรับค่าตอบแทน ค่าทดแทน และค่าใช้จ่าย โดยแสดงข้อความหรือพยานหลักฐานอันเป็นเท็จ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 60,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

ความผิดที่ผู้เสียหายมีสิทธิได้รับค่าตอบแทน

ต้องอยู่ในประเภทความผิดดังต่อไปนี้

1.ความผิดเกี่ยวกับเพศ
2.ความผิดต่อชีวิต
3.ความผิดต่อร่างกาย
4.ความผิดฐานทำให้แทงลูก
5.ความผิดฐานทอดทิ้งเด็ก

วิธีการยื่นคำขอรับค่าตอบแทน ค่าทดแทน และค่าใช้จ่าย

ส่วนกลาง ให้ยื่นคำขอ ณ สำนักงานช่วยเหลือทางการเงินแก่
ผู้เสียหายและจำเลยในคดีอาญา กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ
กระทรวงยุติธรรม

ในส่วนภูมิภาค ยื่นได้ที่สำนักงานยุติธรรมจังหวัดทุกจังหวัด

เอกสารจำเป็นที่ผู้เสียหายต้องยื่นต่อเจ้าหน้าที่ในกรณีขอรับค่าตอบแทน

1.สำเนาบัตรประจำตัวประชาชน / บัตรประจำตัวเจ้าหน้าที่ของรัฐ (ของผู้เสียหายและผู้ยื่นคำขอ)
2.สำเนาทะเบียนบ้าน (ของผู้เสียหายและผู้ยื่นคำขอ)
3.สำเนาทะเบียนสมรส
4.สำเนาสูติบัตร
5.สำเนาใบเปลี่ยนชื่อ / สกุล
6.หนังสือมอบอำนาจ
7.หนังสือให้ความยินยอมของทายาทอื่นในการยื่นคำขอรับค่าตอบแทนผู้เสียหายกรณีมีทายาทผู้มีสิทธิยื่นคำขอในกรณีเดียวกันหลายคน
8.ใบเสร็จค่ารักษาพยาบาล
9.สำเนาใบรับรองแพทย์
10.รายงานการสอบสวนของสถานีตำรวจ และบันทึกประจำวันการแจ้งความ
11.สำเนาใบมรณะบัตร (กรณีผู้เสียหายถึงแก่ความตาย)
12.สำเนาใบชันสูตรแพทย์ หรือใบชันสูตรพลิกศพ
13.หลักฐานการมีรายได้ในกรณีประกอบอาชีพ
14.หลักฐานการได้รับชดใช้ค่าเสียหายจากหน่วยงานอื่น

เอกสารจำเป็นที่จำเลยต้องยื่นต่อเจ้าหน้าที่ในกรณีขอรับค่าทดแทน
และค่าใช้จ่าย

1.สำเนาบัตรประจำตัวประชาชน / บัตรประจำตัวเจ้าหน้าที่ของรัฐ (ของผู้เสียหายและผู้ยื่นคำขอ)
2.สำเนาทะเบียนบ้าน (ของผู้เสียหายและผู้ยื่นคำขอ)
3.สำเนาทะเบียนสมรส
4.สำเนาสูติบัตร
5.สำเนาใบเปลี่ยนชื่อ / สกุล
6.หนังสือมอบอำนาจ
7.หนังสือให้ความยินยอมของทายาทอื่นในการยื่นคำขอรับค่าทดแทนและค่าใช้จ่ายแก่จำเลยในคดีอาญากรณีมีทายาทผู้มีสิทธิยื่นคำขอในกรณีเดียวกันหลายคน
8.ใบเสร็จค่ารักษาพยาบาลและอื่นๆถ้ามี
9.สำเนาใบรับรองแพทย์
10.คำพิพากษาอันถึงที่สุดว่าข้อเท็จจริงฟังเป็นยุติว่าจำเลยมิได้เป็นผู้กระทำผิด หรือการกระทำของจำเลยไม่เป็นความผิด หรือปรากฎหลักฐานชัดเจนว่าจำเลยมิได้เป็นผู้กระทำความผิดและมีการถอนฟ้องในระหว่างดำเนินคดี
11.หมายขังและหมายปล่อย
12.หนังสือรับรองคำพิพากษาถึงที่สุด
13.สัญญาจ้างว่าความหรือหนังสือรับรองว่าจ้างว่าความ
14.สำเนาใบแต่งทนาย (รับรองโดยเจ้าหน้าที่ศาล)
15.สำเนาใบมรณะบัตร (กรณีจำเลยถึงแก่ความตาย)
16.สำเนาใบชันสูตรแพทย์
17.หลักฐานการมีรายได้
18.หลักฐานการได้รับชดใช้ค่าเสียหายจากทางอื่น


ขอบคุณข้อมูลจาก : สำนักงานช่วยเหลือทางการเงินแก่ผู้เสียหายและจำเลยในคดีอาญา กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ กระทรวงยุติธรรม