๐ในการพิจารณาพิพากษาคดีอาญา ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา ๒๒๗บัญญัติว่า

           "ให้ศาลใช้ดุลพินิจ วินิจฉัยชั่งน้ำหนักพยานหลักฐานทั้งปวง อย่าพิพากษาลงโทษจนกว่าจะแน่ใจว่ามีการกระทำผิดเกิดขึ้นจริง และจำเลยเป็นผู้กระทำความผิดนั้น

            เมื่อมีความสงสัยตามสมควรว่าจำเลยได้กระทำความผิดหรือไม่ ให้ยกประโยชน์แห่งความสงสัยให้จำเลย"

              กฎหมายมาตรานี่ เป็นหลักทั่วไปที่ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาของไทยใช่ชั่งน้ำหนักพยานหลักฐาน และประเทศที่เป็นประชาธิปไตยที่พัฒนาแล้วใช้กันทั่วโลก

             กล่าวคือ จำเลยยังเป็นผู้บริสุทธิ์ จนกว่าศาลจะพิพากษาลงโทษและตดีถึงที่สุด

             หลักการพิจารณาและพิพากษาดังกล่าว มาจากนิติปรัชญาที่ว่า "ปล่อยคนร้าย 100 คน ดีกว่าลงโทษคนบริสุทธิ์แมแต่ 1 คน" 

               กฎหมาย ไม่อยากจำคุกแบบจำเลยคดี "เชอรี่แอน ดันแคน" ไงครับ  คือแบบ "จำคุกแพะ"

            หลักกฎหมายที่ว่า "จะเอาคนเข้าคุก รัฐต้องพิสูจน์พยานหลักฐานให้เป็นที่พอใจแก่ศาล"

            หรือภาระการพิสูจน์เป็นของโจทก์ คือรัฐ คืออัยการหรือทนายแผ่นดินนั่นแหละ

            แต่กระบวนการยุติธรรมต้องมีระยะเวลาในการควบคุมตัว เพื่อสอบสวน เพื่อนำตัวไปฟ้องต่อศาล และเพื่อนำตัวไปพิจารณา คือคดีอาญาต้องทำต่อหน้าจำเลย

          หากปล่อยชั่วคราวโดยมีประกันก็ดีไป มาศาลในวันที่มีนัดพิจารณาไงครับ..

          ตามกฎหมาย โดยหลักแล้วต้องให้ประกันตัว...การไม่ให้ประกันตัวเป็นข้อยกเว้น..

          แต่หากจำเลยยากจนก็ถูกขังระหว่าพิจารณา เนื่องจากไม่มีหลักประกัน แบบคนจน คนไร้ญาติขาดมิตร ที่มีมากแทบล้นเรือนจำในขณะนี้

           หรือหากเป็นคดีมีอัตราโทษสูง กลัวว่าจำเลยจะหลบหนี หรือกลัวว่าจะไปยุ่งเหยิงกับพยานหลักฐาน อันเข้าข้อยกเว้น แบบนี้รวยก็โดนขังไว้ก่อนจนกว่าศาลจะพิจารณา(จะตัดสิน)

          แบบแกนนำเสื้อแดงไง ? ผิดหรือไม่ไม่รู้ นอนเรือนจำไปก่อน

           การให้ประกันตัวหรือไม่ให้ประกันตัว จึงอยู่ที่ดุลพินิจของศาล ศาลชั้นต้นไม่ให้ก็อุทธรณ์ ฎีกาได้ตามกฎหมาย หรือจะยื่นใหม่ทุกๆวันก็ได้ แต่ศาลอาจจะยกคำร้องทุกวันก็ได้

           แต่บางคดียื่นไปเรื่อยๆ จนกว่าศาลจะเห็นว่า ควรให้ประกันตัว หมายถึง มีหลักทรัพย์ประกัน และมีคำร้องประกอบจนศาลจะเชื่อว่า บัดนี้ ข้อเท็จจริงเปลี่ยนไป

                เข้าทำนอง...แม้อัตราโทษสูง แต่จำเลยก็มีที่อยู่เป็นหลักแหล่ง เชื่อว่าไม่น่าจะหลบหนี หรือไม่ไปยุ่งเหยิงกับพยานหลักฐาน...คือพร้อมที่จะมาต่อสู้คดีและฟังคำพิพากษา

                  ซึ่ง..บางคน บางคดีก็มาต่อสู้คดี..แต่ไม่มีมาฟังคำพิพากษา ศาลออกหมายจับก็คว้าลม...จำเลยหายเข้ากลีบเมฆเขมร

                  แบบ..ทักษิณ ในคดีที่ดินรัชดา กำนันเปาะ(สมชาย)ในคดีทุจริตซื้อที่ดิน และวัฒนา อัศวเหม ในคดีทุจริตที่ดินคลองด่าน ยังจำกันได้ไหม?

               ทีนี้..กลับไปที่เรื่องการชั่งน้ำหนักพยานหลักฐาน

               ก็โจทก์ต้องนำพยานเข้าสืบพิสูจน์ จนกว่าจะเป็นที่พอใจของศาลว่า

                 ๑.มีการกระทำความผิดกฎหมายเกิดขึ้นจริง และ

                 ๒.จำเลยเป็นผู้กระทำผิด

                จึงต้อมีกระบวนการพิจารณา ต้องใช้เวลา..จนกว่าจะได้ความสมบูรณ์ของสำนวนให้ท่านผู้พิพากษา ใช้ในการตัดสิน(พิพากษา) เพราะ...

                 ๑. ศาลอย่าลงโทษจนกว่าโจทก์จะพิสูจน์ว่า มีการกระทำผิดเกิดขึ้น และ

                 ๒.จำเลยเป็นผู้กระทำผิด

                และ...มีการย้ำไว้ในวรรคสองของมาตรา ๒๒๗ ว่า "หากยังสงสัยตามสมควร ไม่ว่าส่งสัยว่า มีการกระทำผิดเกิดขึ้นหรือไม่ หรือยังสงสัยว่า จำเลยนี้เป็นคนร้ายหรือไม่ ให้ยกประโยชน์แห่งความสงสัยให้จำเลย"

                 คือให้ยกฟ้องครับ

                 บางคดีพิพากษายกฟ้อง แต่ให้ขังไว้ ระหว่างอุทธรณ์ อย่างนี้ต้องต้องยื่นประกันต่อ

                 หากไม่มีหลักทรัพย์ประกัน..หรือไร้ญาติขาดมิตร ก็ต้องนอนเรือนจำ(ขังไปจนกว่าศาลอุทธรณ์จะตัดสิน)

                 จนกว่าคดีจะเสร็จสิ้น ศาลชั้นต้นก็เป็น 1 ปี หรือนานกว่า เป็น 2-3 ปีแล้วแต่รูปคดี (พยานมาก-น้อย/หรืออุปสรรคอื่นๆ)

                 ส่วนศาลอุทธรณ์-ฎีกา กฎหมายเขียนว่าต้องพิจารณาโดยพลันทั้งนั้นแหละ แต่กว่าจะตกลงมา

                  อาจจะ 1 ปี, 2 ปี 3 ปี 4 ปี ว่ากันไป ใครจะบังคับศาลได้

                แล้วแต่ศาลท่านจะทำคดีได้รวดเร็วแค่ไหน เนื่องจากคดีมีมาก ศาลมีน้อย และเพราะกฎหมายเขียนว่าต้องเอากันให้ชัวร์ๆ ก็ต้องช้า จะนั่งเทียนตัดสินไม่ได้

                   ศาลยุติธรรม...มิใช่ศาลเจ้า

                   ทนายอย่างผมก็ว่าความไปอย่าง "หมอความ มิใช่หมอดู" (ที่จะได้ฟันธง)

                  กระบวการพิจารณาของศาล จึงช้า... "แบบช้า แต่ชัวร์"

                  หลายคนสงสัยว่าจำเลยนอนในเรือนจำข้อหาหนัก จู่ๆ 1 ปี 2 ปี 3 ปี ศาลยกฟ้อง

                  มีที่มาที่ไปอย่างนี้แหละ...

                  ความเที่ยงแท้ของการพิจารณาคดีอาญา ต้องชัวร์ จึงจะติดคุก สงสัย ให้ยกฟ้อง

                  แม้แต่ศาลเอง เมื่อยกฟ้องแล้ว...ศาลยังไม่แน่ใจตัวเอง ต้องขังระหว่างอุทธรณ์ หรือฎีกา เพื่อเปิดโอกาสให้โจทก์อุทธรณ์ ฎีกาได้ตามกฎหมาย

                 ความยุติธรรมในศาลนะ ได้รับแน่...แต่ระหว่างรอความยุติธรรม

                  คุณอาจโดนขังฟรี...

                  ที่เขียนแบบนี้ มิได้หมายถึงแกนนำคนเสื้อแดง

                 พราะคนจนแบบไม่มีเงินซื้อเสื้อใส่...

                  โดนคดีปล้นจี้ ชิงทรัพย์ บุกรุกป่าสงวน/หรือป่าสงวนบุกรุกบ้าน ฯลฯ...อีกนับหมื่นนับแสนคดีที่กำลังติดคุกฟรี

                 นักเศรษฐศาตร์บอกว่าของฟรีไม่มีในโลก

                 แต่นักกฎหมาย(อย่างผม) ค้าน

                 ของฟรี..แบบนอนฟรี..กินฟรี..มีเห็นๆกันอยู่

                 โดยเฉพาะยุคนี้...ยุครัฐบาลมาร์ค...

                อยู่ข้างนอกนั่งรถไฟฟรี-อยู่ใน(คุก)นี้ฟรีทุกอย่าง.