การแข่งขันวอลเลย์บอลในระดับสูงสมรรถภาพด้านร่างกายของนักกีฬาเป็นสิ่งที่จำเป็นมาก ในการฝึกสมรรถภาพร่างกายของนักกีฬาผู้ฝึกสอนจำเป็นจะต้องทราบว่าควรจะฝึกอะไรบ้าง อย่างไร และเพื่ออะไร ทั้งนี้ต้องพิจารณาจากโครงสร้าง ลักษณะหรือธรรมชาติในการแข่งขันวอลเลย์บอลซึ่งจะทำให้เราทราบว่าสมรรถภาพด้านใดบ้างที่นักกีฬาจำเป็นต้องใช้และใช้อย่างไรในการแข่งขัน

สหพันธ์วอลเลย์บอลนานาชาติ (FIVB) ได้มีผลการวิจัยว่าเวลาในการแข่งขันแต่ละนัด จะอยู่ที่ประมาณ 30–110 นาที และเวลาในการเล่นแต่ละคะแนนจะอยู่ในช่วงประมาณ 4-10 วินาที ซึ่งในช่วงระยะเวลานี้นักกีฬาจะต้องใช้ความสามารถสูงสุดในทุกด้านเพื่อจะทำคะแนน และช่วงเวลาพักแต่ละคะแนนประมาณ 10-16 วินาที

ดังนั้นเมื่อพิจารณาจากโครงสร้างการเล่นวอลเลย์บอลจะเห็นได้ว่าวอลเลย์บอลเป็นกีฬาที่มีการใช้กำลังและพักเป็นช่วง (Interval) ตลอดการแข่งขัน ในขณะช่วงการเล่นเพื่อทำคะแนนแต่ละคะแนน กล้ามเนื้อร่างกายของนักกีฬาจะมีการใช้พลังงานทั้งแบบ Aerobic (ใช้ออกซิเจน) และ Anaerobic (ไม่ใช้ออกซิเจน) แต่การใช้ทักษะด้านวอลเลย์บอลทุกทักษะเป็นการใช้พลังงานแบบ Anaerobic ทั้งสิ้น ในการฝึกซ้อมผู้ฝึกสอนจึงจำเป็นต้องพิจารณาว่าจะฝึกซ้อมอย่างไรให้ตรงกับธรรมชาติของวอลเลย์บอลมากที่สุด

ในการแข่งขันวอลเลย์บอลสมรรถภาพด้านต่างๆ ของนักกีฬาที่ใช้ในการแข่งขันสามารถวิเคราะห์แยกส่วนออกมาได้ดังนี้

การวิเคราะห์ระบบพลังงาน ระบบกล้ามเนื้อ ที่ใช้ในการแข่งขันวอลเลย์บอล จึงเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้ผู้ฝึกสอนสามารถสร้างโปรแกรมการฝึกสมรรถภาพทางร่างกายของนักกีฬาได้อย่างถูกต้อง

สมรรถภาพทางร่างกายที่จำเป็นสำหรับนักกีฬาวอลเลย์บอล

1. ความทนทาน (Endurance)
2. ความแข็งแรงสูงสุดของกล้ามเนื้อ (Maximum Strength)
3. พลัง/พลังระเบิด (Power/Explosive Power)
4. ความทนทานของกล้ามเนื้อ (Muscular Endurance/Strength Endurance)
5. ความเร็วและความคล่องตัว (Speed and Agility)
6. ความอ่อนตัว (Flexibility)

1.      ความทนทาน (Endurance)

การเตรียมร่างกายนักกีฬาให้มีสมรรถภาพด้านแอโรบิค (Aerobic) เพื่อเป็นการเตรียมร่างกายไว้เพื่อการฝึกที่หนักและการแข่งขันที่ใช้พลังมาก นักกีฬาที่มีสมรรถภาพด้านแอโรบิคที่ดี จะทำให้การฟื้นตัวระหว่างคะแนนและระหว่างเซตทำได้ดีขึ้น

2.      ความแข็งแรงสูงสุดของกล้ามเนื้อ (Maximum Strength)

ความสามารถสูงสุดที่กล้ามเนื้อจะออกแรงได้ในการเล่น ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อเป็นส่วนสำคัญที่จะทำให้นักกีฬามีพลัง

3.      พลัง/พลังระเบิด (Power/Explosive Power)

คือความรุนแรงที่ใช้เวลาในการทำงานภายในระยะเวลาสั้นๆ อย่างรวดเร็ว เช่นพลังในการตบบอล นักกีฬาที่มีร่างกายช่วงบนที่แข็งแรงจะมีความสามารถในการเหวี่ยงแขนเร็วมาก ทำให้ตบบอลได้แรง

4.      ความทนทานของกล้ามเนื้อ (Muscular Endurance/Strength Endurance)

 คือความสามารถของกล้ามเนื้อที่จะทำงานซ้ำๆ กันได้นานที่สุด

5.      เร็วและความคล่องตัว (Speed and Agility)

นักกีฬาวอลเลย์บอลต้องสามารถเคลื่อนที่เปลี่ยนทิศทางได้ในระยะเวลาสั้นๆ เช่นการรับลูกตบที่รวดเร็ว การเคลื่อนที่สกัดกั้น

6.      ความอ่อนตัว (Flexibility)

นักกีฬาที่มีความอ่อนตัวดี มักจะมีความแคล่วคล่องว่องไว และมีโอกาสบาดเจ็บน้อยลง

-------------------------------------------------------------------------------------------------------