การใช้ผ้าไหมในชีวิตชาวไทยเชื้อสายเขมร

คนไทยเชื้อสายเขมรนิยมใช้ผ้าไหมซึ่งเป็นลายที่มีเอกลักษณ์ของกลุ่มชน  มีรูปแบบลายผ้าที่เรียบง่ายสีสันสวยงาม  มีการทอสืบทอดกันมาตั้งแต่โบราณ  อันได้แก่ผ้า

ผ้ากระเนียว หรือผ้าลายหางกระรอก เป็นผ้าทอที่มีลายเป็นริ้วตรง  ใช้ไหมพุ่งที่ควบกันสองสีและไหมยืนเส้นใช้สีเดียวกันยืนพื้น  

                              ผ้ากระเนียว

 ผ้าชนิดนี้สันนิฐานว่าน่าจะเป็นผ้าที่มีการรู้จักทอนุ่งเป็นลายรุ่นแรกๆ   ผ้าในกลุ่มที่ใช้เทคนิคการทอลักษณะนี้ได้แก่   ผ้าจะปันชวร   อันลูนซีม(ลายสยาม)    ผ้ากระเนียวผ้าดังกล่าวผู้หญิงทุกวัยนิยมนำนุ่งกันในชีวิตประจำวันแต่ถ้าเป็นโอกาสสำคัญจะใช้ผ้าดังกล่าวนี้ต่อเชิงผ้านุ่งอย่างสวยงาม      ผ้ากระเนียวกอเตีย(ผู้ชายใช้นุ่งโจงกระเบน) 

ผ้าลายอันลูน  หรือผ้าลายตารางซึ่งใช้ไหมพุ่งและไหมยืนหลายสีแบบเดียวกันทอขัดกัน เกิดเป็นตาราง ถ้ามีขนาดใหญ่เรี่ยกว่า อันลูนธม  ถ้าขนาดเล็กเรี่ยกว่าอันลูนตู๊จ  เป็นลายผ้าที่รู้จักทอนุ่งรุ่นถัดมาซึ่งสับซ้อนขึ้นมาหน่อย   กลุ่มผ้าทอแบบนี้มีลายผ้าต่างๆกันเช่น   ผ้าสมอ    ผ้าสาคู ผ้าดังกล่าวนิยมใช้ในกลุ่มหญิงสูงวัยใช้นุ่งอยู่บ้าน    ผ้าอันปรม   

ผ้าสาคู           ผ้าอันปรม          ผ้าสมอ  ผ้าสมอสีเหลือบทองและเขียว,ผ้าสาคู

           ผ้าสมอสีเขียว                                    ผ้าสมอสีเหลือบทอง

ผ้าละเบิก ผ้าสองชนิดนี้นิยมใช้ในกลุ่มหญิงสูงวัยใช้นุ่งในโอกาสสำคัญซึ่งมีการทอที่ยากขึ้นมาอีก โดยเฉพาะผ้าอันปรมต้องใช้เทคนิคการหมัดย้อมเข้ามาทอด้วย    ส่วนผ้าละเบิกต้องใช้ตะกอมากลายที่ได้จะแปลกตา 

และผ้าที่ใช้ในผู้ชายเช่นผ้าโสร่งใช้นุ่ง       ผ้ากลาและ ผ้าจดอใช้ผาดไหล่ 

                                                                             ผ้าจดอ

                                                      ผ้าโสร่ง

ผ้าลายหมัดหมี่  เช่นผ้าลายโฮล(ลายน้ำไหล)หรือผ้าคั่นเป็นเทพีแห่งผ้าไหมเขมร ใช้เทคนิคการทอแบบผ้ากระเนียวผสมกับการหมัดหมี่ผ้าโฮลนี้นิยมนำมาต่อเชิง   

                               ผ้าโฮลหรือผ้าคั่น

             ผ้าโฮลต่อหัวผ้าเรี่ยกว่า กบาล  และเชิงผ้าเรี่ยกว่า ปะโปล ใช้นุ่งในการแต่งงาน  

                 ผ้าหมัดหมี่หรือผ้าโฮลเปราะที่ขุนนางผู้ชายใช้นุ่งในสมัยโบราณ

  และผ้าหมัดหมี่ทั้งผืนส่วนใหญ่จะทอเป็นรูปสัตว์ และรูปพรรณพฤกษาตามจินตนาการ  หญิงทุกวัยนิยมนำมานุ่งในโอกาสงานแต่งหรืองานบุญต่างๆ   การทอผ้าแบบนี้แสดงถึงพัฒนาการการทอผ้าแบบดังเดิมแล้วนำมาผสมสานจนเกิดลายผ้าแบบใหม่ขึ้นมาของชาวเขมร

 ผ้าทอยกดอก   เช่นผ้าเก็บหรือผ้าลายลูกแก้ว 

                                       ผ้าเก็บหรือผ้าลายลูกแก้ว

เป็นการใช้เทคนิคการเพิ่มตะกอให้มากขึ้นกว่าสองตะกอที่เป็นอยู่ลายผ้าที่ได้จะเป็นลายดอกนูนขึ้นมาตลอดทั้งผืนเป็นผ้าทอที่ต้องใช้เทคนิคความสัมพันธ์ในการเหยียบตะกออย่างชำนาญแต่ทอยากไม่เท่าผ้าละเบิกเพราะใช้ไหมยืนและไหมพุ่งสีเดียวกัน  ใช้ในกลุ่มหญิงสูงวัยซึ่งนิยมนำไปย้อมดำด้วยลูกมะเกลือแล้วนำไปอบด้วยเครื่องหอมให้ติดกับเนื้อผ้านำมาเป็นผ้าเบี่ยงไหล่

ปัจจุบันการใช้ผ้าเหล่านี้ยังคงมีการนุ่งให้เห็นอยู่บ้างในโอกาสสำคัญๆตามชนบทในกลุ่มคนไทยเชื้อสายเขมร    แต่ส่วนมากก็จะเป็นในกลุ่มคนที่มีอายุมากๆ   

                       การนุ่งผ้าในกิจกรรมการละเล่นลูดอันเร(กระโดดสาก)

 ส่วนหนุ่มสาวน้อยนักที่พบเห็นการใช้ผ้าเหล่านี้   และถ้าเป็นเรื่องการทอคนรุ่นใหม่ๆหายากที่จะสืบทอด   ส่วนในเรื่องการนำไปใช้ในพิธีกรรมในชีวิตชาวไทยเชื้อสายเขมรถือว่าผ้าไหมเป็นสิ่งที่จำเป็นมากๆที่จะขาดไปเสียมิได้    

                    การนุ่งผ้าแบบชาวไทยเชื้อสายเขมรในโอกาสสำคัญ 

ถึงอย่างไรก็ดีการทอผ้าไหมในชนบทคนเชื้อสายเขมรแม้จะไม่เป็นการทอใช้เฉพาะครัวเรือนดังเมื่อครั้งในอดีตอย่างอย่างน้อยในปัจจุบันยังมีการรวมตัวสร้างกลุ่มสืบทอดทำการทอผ้าในเชิงธุรกิจนี้ก็เป็นแนวทางที่ดีที่จะได้สืบสานการทอผ้าให้อยู่คู่คนไทยและคนรุ่นหลังๆตลอดจนคนรอบข้างได้รู้จักผ้าไหมในวัฒนธรรมของชาวไทยเชื้อสายเขมร